Uitslag raadsverkiezingen: CDA blijft na de lokalen de grootste partij
Door de winst van lokale partijen en de komst van nieuwelingen, zagen de meeste landelijke partijen hun aantal zetels slinken.
Nederland is veranderd in een grote zandverstuiving, zo geel kleurt de politieke kaart na woensdag. De gele vlekken staan voor gemeenten waar lokale partijen de grootste zijn geworden. Met bijna een derde van de stemmen hebben zij hun grip op de gemeenteraden opnieuw verstevigd. Ze groeiden van 27,8 procent vier jaar geleden naar 32,8 procent nu.
De grootste landelijke partij, nipt het CDA, moet het met ruim twee keer zo weinig stemmen doen: 13,5 procent (14,3 in 2014). Daarmee handhaaft het CDA zich ‘als grote belangrijke partij voor alle gemeenten van Nederland’, aldus partijleider Sybrand Buma.
Bij het CDA is men tevreden dat de partij 'een belangrijke partij voor alle gemeenten van Nederland' is gebleven
Door de aanhoudende groei van de lokalen en de deelname van nieuwe partijen als Denk en de PVV zagen de meeste gevestigde landelijke partijen hun percentages dit jaar slinken ten opzichte van vier jaar geleden. Alleen VVD en GroenLinks wisten vanuit dat achterop rakende peloton wat winst te boeken. De liberalen klommen van 11,9 naar 13,3 procent en streefden bijna het CDA voorbij, GroenLinks ging van ruim 5 naar 8,4 procent.
GroenLinks wint
Opvallend is dat GroenLinks die winst niet alleen in de grote (studenten)steden heeft behaald. De partij mag zich de grootste noemen in Amsterdam, Utrecht, Delft, Nijmegen en Wageningen, maar ook in minder typische GroenLinks-gemeenten als Helmond, Wormerland, Culemborg en Zutphen. Partijleider Jesse Klaver ziet in die uitslag ‘een belangrijke stap naar de brede volkspartij’ die hij graag van GroenLinks wil maken, zei hij laat op de uitslagenavond.
PvdA en SP verliezen
Van de gevestigde partijen hebben vooral SP en de PvdA het zwaar te verduren gekregen. De socialisten kukelden van 6,6 naar 4,4 procent, een tegenvaller na het succes van vier jaar geleden. Die winst leidde nog tot collegedeelname in een recordaantal gemeenten, met Amsterdam en Utrecht als hoofdprijzen. De PvdA, die bij de vorige raadsverkiezingen al onderuit ging, verloor opnieuw en ging van 10,2 naar 7,4 procent. Maar vergeleken met de 5,7 procent bij de laatste Kamerverkiezingen een ‘duidelijke vooruitgang’, aldus partijleider Lodewijk Asscher.
Ondertussen zagen alle landelijke nieuwkomers wel een aanleiding om de uitslag te vieren. De PVV verloor weliswaar zetels in Almere (9 naar 7) en Den Haag (7 naar 2), maar wist in alle 28 gemeenten waar ze voor het eerst meedeed enkele zetels te behalen. Denk komt in dertien van de veertien gemeenten waar zij meedeed in de raad, inclusief Amsterdam en Rotterdam. Alleen in Alkmaar haalde de partij bakzeil. De Partij voor de Dieren kreeg in vijf nieuwe gemeenten voet aan de grond. En Forum voor Democratie komt in Amsterdam waarschijnlijk uit op drie zetels.
Lees meer over de gemeenteraadsverkiezingen in ons dossier.