Brussel presenteert revolutionaire digitale belasting
Zelden is er vooraf zo veel te doen geweest over een voorstel van de Europese Commissie, en het gebeurt ook niet elke dag dat het vooral de Verenigde Staten zijn die met belangstelling naar Brussel kijken. Na maanden van speculaties presenteert de commissie morgen haar voorstel om digitale reuzen zoals Google en Facebook 'eerlijker' te belasten in de Europese Unie.
Omdat die bedrijven doorgaans Amerikaans zijn, wordt het voorstel als munitie beschouwd in de oplopende economische spanningen tussen Europa en de VS.
Volgens eerder gelekte versies wil de commissie een tarief van 3 procent voorstellen op de omzet van de grootste internetbedrijven en digitale platforms. Dat zou 5 miljard euro moeten opleveren. Maar de commissie heeft zich de afgelopen weken de blaren op de tong gepraat om tegengas te geven aan die berichten: de tekst van het voorstel zou nog lang niet stabiel zijn. Dat het om anti-Amerikaanse maatregelen gaat, zou al helemaal grote onzin zijn. Morgen weten we meer.
Dat het om anti-Amerikaanse maatregelen gaat, zou grote onzin zijn
De plannen zijn vorig jaar samengevat onder de noemer 'Gafa-taks', naar de beginletters van Google, Apple, Facebook en Amazon. Inmiddels is die term gedateerd. Duidelijk is dat ook veel minder bekende platforms voor data-uitwisseling en deeleconomie-diensten zoals Airbnb en Uber onder de voorstellen gaan vallen. Die bedrijven zijn vaak ook Aziatisch of Europees. Zo hoopt Brussel de Amerikaanse bijsmaak weg te nemen.
Belastingtechnisch gezien is het voorstel revolutionair. Volgens de internationale, in deze digitale tijden sterk verouderde fiscale moraal worden bedrijven aangeslagen voor hun winst, op de plek van hun hoofdkantoor. In de Brusselse plannen verschuift die aandacht naar aantallen gebruikers en het land waarin zij wonen, en mogelijk dus ook naar omzet. Het makkelijkst haalbaar lijkt het belasten van de digitale advertentiemarkt.
De plannen zijn juridisch gezien zeer ingewikkeld, en moeten hoe dan ook unaniem worden goedgekeurd door alle 28 EU-landen. Dat is doorgaans een verhaal van lange adem.
De Franse minister Bruno Le Maire van financiën was vorig jaar een van de grote aanjagers van de digitale taks. "Amazon verkoopt honderdduizenden boeken in Frankrijk en betaalt nauwelijks belasting", zei hij in september.
Toch wijst alles erop dat het uiteindelijke voorstel er heel anders uitziet dan wat Le Maire voor ogen had. Mogelijk krijgen bedrijven als Amazon -- wel een hoge omzet, maar lage winst -- zelfs een vrijstelling. De taks gaat sowieso alleen maar gelden voor bedrijven met een wereldwijde omzet van meer dan 750 miljoen euro, aldus de gelekte concept-voorstellen. Dat zijn er ongeveer honderd.
Het probleem met de huidige regels is dat die uitgaan van waar een multinational een fysieke, bakstenen aanwezigheid heeft. Als een bedrijf hoofdkantoor houdt in Luxemburg of Ierland, moet het daar winstbelasting betalen, ook al woont 99 procent van de klanten in andere EU-landen. "Veel belastingwetgeving dateert van voor de Tweede Wereldoorlog", zegt een betrokken EU-ambtenaar daarover.
De commissie zal de plannen morgen presenteren als een oplossing voor de korte termijn, vooruitlopend op een internationaal breder gedragen initiatief over nieuwe vormen van belasting op digitale bedrijven. Pogingen om zoiets te bereiken in de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso), de club van 35 rijke landen, zijn deze maand gestrand. De Oeso hoopt in 2020 wel tot consensus te komen.
De taks gaat alleen maar gelden voor bedrijven met een wereldwijde omzet van meer dan 750 miljoen euro. Dat zijn er ongeveer honderd.
Solo-actie
Washington is vooraf al kritisch over wat wordt gezien als een solo-actie van de EU. "De VS zijn absoluut tegen voorstellen van welk land dan ook om een uitzondering te maken voor digitale bedrijven", zei de Amerikaanse minister Mnuchin van financiën vorige week.
Alle pogingen van de commissie ten spijt, de kwestie kan niet los worden gezien van de dreigende handelsoorlog tussen de VS en de EU. Eurocommissaris Malmström (handel) is dezer dagen in Washington om daarover met de Amerikaanse regering te overleggen. President Trump heeft importtarieven aangekondigd op aluminium en staal, maar of die ook Europa zullen treffen, is nog steeds niet duidelijk. Malmström hoopt dat de EU gevrijwaard blijft van de tarieven. Gebeurt dat niet, dan staan de Europese tegenmaatregelen al klaar. En die zijn allesbehalve digitaal.