Turks Nationalisme aan de Syrische grens: 'Voor ons zijn alle terroristen hetzelfde'

De vakbond voor groente- en fruittelers uit Gaziantep is speciaal afgereisd naar de Turks-Syrische grens. Woordvoerder Müslüm Dogan heeft een afspraak met staatsomroep Anadolu Ajansi. "We komen levensmiddelen brengen aan onze troepen."

Op 20 januari begon Turkije hier samen met het Vrije Syrische Leger een grootschalige militaire operatie. Doel was het verjagen van de Koerdische YPG-strijders in de Syrische regio Afrin. Dit weekend werd de gelijknamige stad ingenomen.

Dogan wil zijn steun betuigen aan de operatie. De verslaggever van de staatsomroep legt uit hoe dat het beste werkt op televisie. Turkse vlaggen gaan omhoog, de camera loopt. "Het vaderland kan niet sterven!", roepen de vakbondsleden, terwijl ze richting de grens marcheren. De cameraman holt verveeld achter ze aan. Het zal niet de eerste keer zijn.

Strijd om beeldvorming

Zo gaat het al weken bij de grensovergang in Öncüpinar. De Turkse overheid heeft er een mediacentrum ingericht. Naast dit soort bezoekjes zijn er zorgvuldig geregisseerde reizen naar het front in Syrië. Terugkerende journalisten vertellen over hun bezoek aan het Turkse Rode Kruis. Ze mochten niemand spreken zonder toezicht van het leger. Ongewenst materiaal moet worden verwijderd.

Zoals ieder gewapend conflict is de operatie in Afrin ook een oorlog om beeldvorming. Zowel Turkije als de Koerdische strijders van de YPG proberen berichtgeving uit het gebied te controleren. Feiten zijn vaak simpelweg niet te verifiëren. Critici van het officiële discours komen snel in de problemen.

Toch betekent dit niet dat de vaderlandsliefde van vakbondsleider Dogan in scène is gezet. Zeker in de Turkse grensgebieden is steun voor de oorlog overal te merken. De lokale bevolking maakt zich dan ook al jaren zorgen om zijn veiligheid.

Raket in de olijfgaard

Tien kilometer verderop zit Mihriban Ogurlu gehurkt in haar moestuin. Haar dorpje Demirisik kijkt direct uit op de Syrische grens. De oude vrouw wijst naar een groep olijfbomen in de verte. "Een maand geleden viel daar nog een raket neer", vertelt ze kwaad. "Maar sinds we de Turkse straaljagers horen, voelen we ons weer veilig."

De dorpelingen zien het Westen als boosdoener. "De YPG-terroristen zijn de betaalde honden van de Amerikanen", sist Ogurlu. Andere bewoners vragen waarom Nederland Turkije kapot wil maken. Een man knikt instemmend, maar benadrukt dat het probleem veel dieper ligt. "De Navo probeert Turkije al sinds 1952 te verraden."

Kleine Mehmet

Ook in de provinciehoofdstad Kilis viert Turks nationalisme hoogtij. In de straten hangen posters voor 'kleine Mehmet' (Mehmetçik), de koosnaam van het Turkse leger. Na de inname van de stad Afrin dit weekend klonken nationalistische liederen uit krakende luidsprekers. Het nieuws kwam hier als een grote opluchting.

Kilis is sinds de operatie in Afrin begon dan ook meerdere malen geraakt tijdens luchtaanvallen. Zo vloog op 23 januari een raket door het dak van de 17de eeuwse Çalik-moskee. Er vielen twee doden en zes gewonden. Waarschijnlijk gaat het om een wraakactie van de YPG. In Afrin zelf vielen volgens het Syrische Observatorium van de Mensenrechten rond de driehonderd burgerslachtoffers. Turkije ontkent dat.

Hasan Hamido was die dag in de moskee in Kilis. "Ze hebben me onder het puin vandaan moeten halen", vertelt de Syrische vluchteling. Zijn zoontje helpt hem met lopen. "Ik was aan het bidden toen de raket de koepel raakte. Dat is de wil van God, dus ik wil niet klagen. Maar mijn rug is nog niet genezen. Familieleden in Aleppo sturen geld zodat ik mijn gezin kan onderhouden."

Jachtgeweren en gebeldskraaltjes

Dat de YPG-raketten een directe reactie lijken op de Turkse operatie, maakt de inwoners van Kilis weinig uit. In een buurtcafé klagen zij dat de stad sowieso al jaren kampt met ontvoeringen, aanslagen en luchtaanvallen. De meeste daarvan werden uitgevoerd door Islamitische Staat.

"PKK, YPG en IS zijn voor ons allemaal hetzelfde!", aldus Serdar Çivit. Zijn apotheek werd in 2016 geraakt door een explosie. "In deze wijk alleen al zijn vier raketten neergekomen. We hebben allemaal wel vrienden en familieleden die gewond zijn geraakt. Dankzij het Turkse leger gebeurt dat niet meer." Overigens is niet bekend wie er achter de aanslag zit, waarschijnlijk gaat het om IS.

Çivit pakt zijn telefoon. Hij laat een foto zien van revolvers, jachtgeweren en gebedskraaltjes. Die plaatste hij op Facebook een dag nadat de Turkse operatie in Afrin begon. "Voorbereidingen", zegt hij stoer. "Kilis is onze geboortegrond, we kunnen hier niet weg. Waar nodig, zijn we allemaal soldaten van de Turkse staat."

Erdogan zet strijd in Syrië voort

Met de inname van Afrin is de Turkse strijd in Syrië niet voorbij. De Turkse president Erdogan kondigde gisteren aan dat zijn troepen de Koerdische YPG blijven bestrijden bij de Turks-Syrische grens en desnoods in Noord-Irak. De regio waar Erdogan over sprak omvat zo'n 400 kilometer en strekt zich uit tot aan het Noord-Syrische Qamishli. De kans op confrontaties wordt nog groter omdat zich ook veel Amerikaanse troepen in het gebied bevinden.

Lees ook: 
Met Amerikanen die Russische strijders bombarderen, heeft de Syrische burgeroorlog zich nu echt ontwikkeld tot een internationaal conflict. Alle ingrediënten voor verdere escalatie zijn aanwezig.