Het rommelt bij Facebook: directeur beveiliging aan de kant geschoven, topman Zuckerberg houdt zich stil

Is Facebook op aarde om goed te doen en de gegevens van zijn gebruikers te beschermen, of om gewoon zo veel mogelijk geld te verdienen met die gegevens? Intern laait de richtingenstrijd op, met een beveiligingsdirecteur als slachtoffer. Hij wilde meer openheid over de problemen waarmee het bedrijf te maken heeft.

Al enkele maanden geleden heeft de Facebookdirecteur die belast is met informatiebeveiliging, Alex Stamos, een groot deel van zijn dagelijks werk overgedragen, schrijft The New York Times. De nieuwe onthulling volgt op de berichtgeving van de afgelopen dagen over het grootschalige vergaren van Facebookdata door Cambridge Analytica.

Meer openheid

Beveiligingsdirecteur Stamos zou volgens de krant veel meer openheid willen geven over de manier waarop Facebook wordt gebruikt voor de verspreiding van nepnieuws, de Russische inmenging rond de verkiezingen en de beïnvloeding van gebruikers. Onder anderen topman Mark Zuckerberg en operationeel directeur Sheryl Sandberg wilden dat niet. Het gevolg is dat het team van Stamos werd ontmanteld, terwijl Stamos zelf nog tot augustus aanblijft om de overdracht in goede banen te leiden.

Dit is een klassieke strijd tussen degenen die het beste voor hebben met de privacy van de miljarden gebruikers en de bloedgroep die het verdienmodel voorop stelt. Voor dat model is de berg gegevens die Facebook van zijn gebruikers heeft essentieel: adverteerders zijn er dol op. The New York Times citeert ingewijden die zeggen dat het veiligheidsteam van Facebook openheid wil betrachten over bijvoorbeeld het misbruik van het netwerk door overheden, maar dat het op dit punt lijnrecht tegenover andere afdelingen staat.

'Degenen die de gebruiker moeten beschermen, moeten steeds een loodzware strijd voeren tegen de mensen die verantwoordelijk zijn voor het geld', zegt ex-Facebooker Sandy Parakilas. Hij hield zich tot 2012 bij het bedrijf bezig met de privacy en adviseert nu de nonprofitorganisatie Center for Humane Technology over de (negatieve) invloed van technologie op de samenleving.

Geen beste indruk

De andere opgevoerde reden voor het voorlopige aanblijven van Stamos is prozaïscher: een vertrek op dit moment zou volgens de top geen al te beste indruk maken. Stamos haastte zich na het artikel in The New York Times dan ook op Twitter te melden dat er niet veel aan de hand is: 'Ondanks alle geruchten ben ik nog altijd volledig gecommitteerd aan Facebook.' Wel geeft Stamos toe dat zijn rol is veranderd: 'Ik besteed nu meer tijd aan het onderzoeken van actuele beveiligingsrisico's en aan mijn werk aan veiligheid rondom verkiezingen.'

Bestuursvoorzitter Mark Zuckerberg van Facebook laat zich intussen niet horen: zijn laatste openbare bericht is van enkele weken terug. Terwijl er genoeg reden is om naar buiten te treden, nog los van het aangekondigde vertrek van Stamos. Na de onthullingen over het misbruik van 50 miljoen Facebookprofielen door Cambridge Analytica, om de verkiezingen van 2016 te beïnvloeden, daalde de koers van het aandeel Facebook maandag met 7procent; gisteren ging er nog eens 2,5 procent af. Oftewel: Facebook werd in één klap enkele tientallen miljarden minder waard.

Schade valt wel mee

Het was de grootste daling in vijf jaar. De Amerikaanse toezichthouder Federal Trade Commission (FTC) liet dinsdag weten te onderzoeken of er privacyrichtlijnen zijn geschonden. Facebook zelf reageerde overigens wél formeel op de onthullingen: er is geen sprake van een datalek, en de schade valt wel mee.

Het gebrek aan transparantie na de onthullingen over Cambridge Analytica valt ook intern niet goed. 'Het heersende sentiment is: waarom horen we helemaal niets van Mark?', zei een Facebook-werknemer tegen technologiesite The Verge. Dezelfde site schrijft dat alle Facebook-medewerkers gisteren vragen mochten stellen over het dataschandaal. Volgens The Verge is het de eerste keer dat werknemers op zo'n grote schaal de gelegenheid krijgen de top te bevragen.

De stilte die Zuckerberg nu betracht staat in schril contrast met zijn mooie beloften van een paar maanden geleden. Eind januari schreef hij dat 2017 een moeilijk jaar was en dat ook dit jaar niet makkelijk zal zijn. De topman zegt tijd nodig te hebben om de problemen op te lossen. Die worden intussen alleen maar groter.

Niet ingegrepen

Het pijnlijkst aan de recente onthullingen is nog de constatering dat Facebook al eind 2015 op de hoogte was van het feit dat de gegevens van zijn gebruikers op grote schaal werden misbruikt, maar geen ingrijpende maatregelen trof. Ook informeerde Facebook zijn gebruikers niet.

Maandag nam het wél meteen krachtige maatregelen tegen de klokkenluider die het schandaal naar buiten bracht: zijn account werd geblokkeerd.

Twee maanden geleden schreef Zuckerberg op zijn eigen Facebook: 'We hebben de verantwoordelijkheid om volledig te begrijpen hoe onze diensten worden gebruikt en om alles te doen wat in ons vermogen ligt om het goede te versterken en het slechte te vermijden. Dit is mijn persoonlijke doel voor 2018.'

Het goede is verder weg dan ooit, het slechte manifesteert zich, althans voor Zuckerberg, in de oprukkende hashtag #DeleteFacebook.