In zijn opiniestuk Racisme breekt linkse samenwerking in Rotterdam op (14/3) stelt Willem Schinkel dat linkse partijen in Rotterdam ten onrechte hun samenwerking met Nida hebben opgeschort. GroenLinks en PvdA trokken de stekker uit het Links Verbond naar aanleiding van een tweet uit 2014, waarin Nida Israël gelijkstelt aan ISIS. Net als Nida-voorman Nourdin El Ouali meent Schinkel dat de tweet „in de context” moet worden gezien van de Gaza-oorlog destijds.
Ook in die context gaat de vergelijking volledig mank. De gelijkstelling van het zionisme – het streven van het Joodse volk naar een eigen staat – aan terreurgroepen zoals ISIS, Hamas en Hezbollah, die doelbewust burgerslachtoffers veroorzaken door het gebruik van menselijke schilden, is onjuist en opruiend.
Nida stuurde de tweet als reactie op het ontslag van ambtenaar Yasmina Haifi, die beweerde dat ISIS een zionistisch complot is. Haar bewering was exemplarisch voor de samenzweringstheorieën over Israël die in de Arabische wereld maar ook in bijvoorbeeld alt-right-kringen zeer populair zijn. Elk probleem in de wereld, van ISIS tot immigratie, is volgens deze complottheorieën de schuld van Israël en de Joden. Het is zeer terecht dat politieke partijen dit niet accepteren en dat heeft niets met misplaatse politieke correctheid te maken.
Niet alleen Nida trok publiciteit vanwege een oude tweet, ook de Amsterdamse Forum voor Democratie-lijsttrekker Annabel Nanninga moest zich verantwoorden voor een reeks zeer kwetsende tweets over Joden. Zoals Nanninga zelf toegeeft waren deze tweets hard, cynisch en smakeloos. Maar, schrijft ze, „een blind paard ziet het sarcasme in deze provocatieve twitterberichtjes”. Vergelijk dit met de reactie van El Ouali, die geen afstand van zijn uitspraak wil nemen. Waar Nanninga blijk geeft van zelfreflectie, is dit bij Nida geheel afwezig. Bovendien schreef Nanninga haar tweets als polemisch columniste, terwijl de tweet van Nida werd verzonden vanuit het officiële partij-account.
Lees meer over het Joods akkoord: Hoe onveilig is het voor de Joodse gemeenschap in Amsterdam?Is Nida’s verwerpelijke uitspraak antisemitisch? Deze vraag is minder relevant. In de CIDI Monitor Antisemitische Incidenten zullen we het niet opnemen. Je kunt het als een grensgeval beschouwen, een schemergebied waar veel ervaren ophitsers zich graag begeven.
Reacties naar aanleiding van de ontstane discussie – zoals de bewering dat Israeli’s de hedendaagse nazi’s zijn – zijn wel degelijk antisemitisch en bewijzen hoe dun de scheidslijn is. Zo’n vergelijking bagatelliseert de verschrikkingen van het nazitijdperk, en vertolkt tegelijkertijd het sentiment dat ‘juist de Joden’ beter zouden moeten weten. Alsof de Holocaust een morele les was voor Joden en zij daarom aan een hogere standaard moeten voldoen.
Een maatstaf voor het herkennen van antisemitisme is de Werkdefinitie Antisemitisme van de International Holocaust Remembrance Alliance. In Amsterdam schaarden alle partijen zich achter die definitie, met uitzondering van Denk en BIJ1. Die partijen menen ten onrechte dat de definitie kritiek op Israël onmogelijk maakt. Natuurlijk is Israëlkritiek geen antisemitisme, en juist daarom maakt de definitie een helder onderscheid. De grens wordt overschreden wanneer onder het mom van Israëlkritiek antisemitische stereotyperingen worden gehanteerd. Denk aan de genoemde Joods-Israëlische wereldcomplotten. Een heldere, universele definitie is van belang om antisemitisme te herkennen en te bestrijden, maar stelt ook critici van Israël in staat om zich te verweren tegen onterechte verwijten van antisemitisme. Het is dan ook tijd dat de landelijke politiek, in navolging van de Amsterdamse partijen, de definitie overneemt.