Arm Guyana droomt van een toekomst als oliestaat

Over de stoffige straten van hoofdstad Georgetown rijden nog steeds ezelskarren, het negentiende-eeuwse stadhuis stort zowat in elkaar en lagere ambtenaren werken er voor een minimumloon van 240 euro per maand.

De Zuid-Amerikaanse republiek Guyana, de oosterbuur van Venezuela, is een van de armste landen op het continent. Het bestaat voor driekwart uit onbegaanbare jungle, en moest het tot voor kort vooral hebben van de export van suiker, bauxiet en goud, grondstoffen die de afgelopen jaren fors aan waarde hebben ingeboet.

Al zou het leven er voor de 775.000 inwoners van de voormalige Britse kolonie er binnen afzienbare tijd weleens volledig anders kunnen uitzien. De voorbije twee jaren ontdekte de Amerikaanse oliegigant ExxonMobil in een concessie zo'n tweehonderd kilometer voor de kust van Guyana de ene oliebron na de andere. In januari pakte de onderneming al voor de zesde maal uit met het nieuws dat het kilometers diep onder de zeebodem een veelbelovend oliereservoir had ontdekt. ExxonMobil schat de bewezen Guyanese reserves daarmee al op 3,2 miljard vaten ruwe olie. En de zoektocht is nog lang niet ten einde.

'Zakcentje'

Aan de huidige wereldmarktprijs van ruim 60 euro per vat zal de olie vanaf 2020, wanneer de productie echt van start is gegaan, Guyana een extra 'zakcentje' opleveren van vele honderden miljoenen euro's. "Dat zijn gigantische bedragen, zeker gezien het geringe bevolkingsaantal. Het kan erg mooi klinken, in realiteit is het allemaal veel te overweldigend", waarschuwt professor Anthony Bryan, als energie-expert verbonden aan de University of the West Indies op het nabijgelegen eiland Trinidad.

Om te beginnen moet nog maar blijken dat de pakken geld die straks naar de schatkist stromen goed worden besteed. "Guyana heeft geen enkele ervaring met de olie-industrie, er is niet eens een nationaal oliebedrijf. Het valt dus te hopen dat de regering het geld daadwerkelijk zal investeren in welvaartsfondsen, gezondheidszorg, infrastructuur en gratis onderwijs, en niet in nutteloze showprojecten. Als het al niet zal verdwijnen in de zakken van corrupte politici en ondernemers", zegt Bryan.

Corruptie is inderdaad een groot probleem in het land. Op de jaarlijkse index van corruptiewaakhond Transparency International eindigde Guyana vorig jaar op een belabberde 108ste positie, waarmee het nog slechter scoort dan notoir corrupte regiogenoten als Brazilië en Colombia. "Gelukkig lijkt president David Granger te beseffen dat het zo niet verder kan. Zo trad Guyana eind vorig jaar toe tot het 'Extractive Industries Transparency Initiative', een organisatie die wereldwijd toeziet op de deugdelijke besteding van opbrengsten uit de grondstoffenindustrie", vervolgt Bryan.

Zal dat volstaan om van Guyana een welvarende oliestaat te maken? De hoogleraar betwijfelt het. Naast het beteugelen van de corruptie resten namelijk nog talloze andere uitdagingen. Er moeten honderden miljoenen worden gepompt in de aanleg van noodzakelijke infrastructuur, de overheid moet noodplannen opstellen voor een eventuele olieramp en er moet worden gekeken naar de toekomst. Bryan: "Veel landen die plots onmetelijke bodemschatten vinden, verwaarlozen alle andere sectoren van hun economie. Maar ooit raakt de olie op. Guyana doet er dus goed aan een deel van de opbrengsten te investeren in zaken als hernieuwbare energie. Of de politici dat voor elkaar zullen krijgen? Uit opiniepeilingen blijkt dat het Guyanese volk maar bitter weinig vertrouwen in hen heeft."

Venezuela aast op Guyanese olie

Buurland Venezuela, dat momenteel in een diepe economische crisis verkeert, claimt het volledige zeegebied waar alle olie gevonden is.

Het grensdispuut dateert al uit de koloniale tijd, maar nu de zeebodem tjokvol blijkt te zitten met olie, werd het de afgelopen twee jaar weer brandend actueel.

Guyana kondigde vorige maand aan Venezuela te willen aanklagen voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, aangezien jarenlange bemiddelingspogingen door de Verenigde Naties vooralsnog op niets uitdraaiden.