Het hoofd duurzaamheid bij PwC kijkt verder dan de portemonnee
Wie veroverde het afgelopen jaar voor het eerst een plaats in de Duurzame 100 van Trouw? Een kennismaking met vijf nieuwkomers. Vandaag aflevering 4: Wineke Haagsma, hoofd van de afdeling duurzaamheid en verantwoord ondernemen van PwC, nummer 75.
Taxi Electric stond op de stoep. Of ze voor advies- en accountantsorganisatie PwC als 'voorkeursleverancier' mochten gaan rijden met hun elektrische auto's. Hoeveel auto's hebben jullie, vroeg hoofd duurzaamheid van PwC Nederland Wineke Haagsma. "Vier, was het antwoord. Een beetje weinig voor de tientallen taxi-ritten die dagelijks heen en weer gaan." Toch bleef het daar niet bij. Medewerkers van PwC zijn het kleine bedrijf gaan helpen om de financiële administratie op orde te brengen en het wagenpark uit te breiden. "Zij zetten hun talenten in voor een sociale onderneming, pro bono, voor niks dus. Intussen is het taxibedrijf wel onze voorkeursleverancier."
Het is een voorbeeld van wat een dienstverlener als PwC kan doen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, vertelt Haagsma in het kantoor in Amsterdam. "Ik geloof heel erg in sociale ondernemingen, bedrijven die een maatschappelijk probleem willen oplossen en waarbij winst maken niet op de eerste plaats komt. Over 100 jaar hoop ik dat men zegt: 'Hé, had je toen aan de ene kant bedrijven die aan winstmaximalisatie deden en aan de andere kant goede doelenorganisaties die afhankelijk zijn van giften en donaties die de schade opruimden? Wat een gek concept.' We moeten naar een gezond verdienmodel. Geld verdienen om maatschappelijk waarde te vergroten."
Mijn ouders zijn maatschappelijk geëngageerd, denken na hoe je je talenten het beste voor de wereld kunt inzetten
Daarvoor is nog een lange weg te gaan, erkent Haagsma. De adviesfirma is vooralsnog een 'gewone', kapitalistische onderneming. Maar wel één met een duurzame missie die Haagsma met haar team mag vormgeven. In Nederland, waar ruim 5000 mensen werken, maar ook internationaal binnen het netwerk van bedrijven die PwC vormen. Het programma voor sociale ondernemingen is sinds vijf jaar één van de pijlers van het Nederlandse beleid. "Binnen werktijd kunnen mensen zich daarvoor inzetten. Vorig jaar hebben 675 mensen dat gedaan, 30.000 uren zijn eraan besteed. Dat kan gaan om een brainstorm samen met een ondernemer van 3 uur of, het andere uiterste, een onderzoek samen met een universiteit waar 300 uur in gaat zitten."
De langere weg
Verder kijken dan de portemonnee zat er bij Haagsma al vroeg in. "Als kind kreeg ik dat al mee. Mijn ouders zijn maatschappelijk geëngageerd, denken na hoe je je talenten het beste voor de wereld kunt inzetten. Ik koos op school voor een pakket met economie, maar ook filosofie erbij." Haar aanvankelijke keuze voor een studie rechten, beviel Haagsma niet, te weinig maatschappelijk. Het werd de heao waar ze voor het eerst kennismaakte met de term duurzaamheid. Een afstudeeronderzoek bij adviesbureau KPMG over klimaatverandering en -rapportages door bedrijven, trok haar over de streep. "Toen was ik verkocht. Maar adviseur wilde ik niet worden. Ik had de droom zelf een bedrijf helemaal te verduurzamen, voor de langere weg te gaan." Dat kon bij PwC waar Haagsma (1983) zo'n acht jaar geleden terechtkwam op de afdeling duurzaamheid. Inmiddels heeft ze daar de leiding. Haar daadkracht viel de jury van de Duurzame 100 op, ze is één van de jongere nieuwkomers op de lijst op plaats 75.
Rekenaars als de accountants en adviseurs van PwC zijn, is de CO2-uitstoot van de organisatie bekend. Dat was in 2016 bijna 15.000 ton en moet vanzelfsprekend naar beneden. Op advies van Haagsma heeft PwC daar dit jaar een interne prijs aan gehangen van 100 euro per ton om een budget te bepalen voor reductie en compensatie van de CO2-uitstoot. "Een hoge prijs", erkent Haagsma. "Veel bedrijven rekenen met veel lagere bedragen per ton uitstoot, 50 euro bijvoorbeeld. Er was ook wel discussie over. Maar het is wel een terechte prijs voor de negatieve schade die je aanricht. Die verantwoordelijkheid willen we nemen."
Het geeft Haagsma en haar afdeling de komende tijd 'enorme slagkracht' om praktische maatregelen te nemen. Autorijden is goed voor meer dan de helft van de uitstoot van PwC, en vliegen ongeveer 30 procent. "In 2025 willen we dat het autogebruik van PwC Nederland 100 procent fossielvrij is. Dat betekent het wagenpark vergroenen - er zijn circa 3000 lease-auto's - en alternatieven voor de auto ontwikkelen. Daar is een cultuurverandering voor nodig, mensen kunnen bijvoorbeeld vaker online vergaderen. We hebben elektrische scooters en fietsen aangeschaft, proberen de kantoorruimte die verspreid is over het land effectiever te gebruiken."
De trein naar Parijs
Zonder auto de adviseurs en accountants het land in sturen, is nu nog een brug te ver. Snel overstappen op elektrische auto's is dus geboden. Maar lease-contracten kunnen niet zomaar, zonder boete, ontbonden worden. "We hebben onlangs een aanbod gedaan aan werknemers om hun fossiele auto versneld in te ruilen voor een volledig elektrische, geen hybride dus. De boete betalen we uit ons budget. Daar is veel gebruik van gemaakt. Van de nieuwe bestellingen is gemiddeld 30 procent volledig elektrisch de afgelopen maanden. Gelukkig komen er nu ook goedkopere elektrische modellen op de markt." Ook het vliegverkeer staat ter discussie. Het is niet altijd te vermijden, stelt Haagsma, PwC is een internationaal bedrijf. "Maar het kan wel minder. Zo nemen we in principe de trein naar Parijs en Frankfurt. Die ritten kunnen prima per spoor."
Ik heb zelf vorig jaar toch besloten mijn eigen CO2-uitstoot te gaan compenseren
Een andere kluif voor Haagsma en haar afdeling is het zoveel mogelijk circulair maken van het bedrijf, geen afval meer waar niets mee gebeurt in 2030 is het doel. Dat loopt vooral via de inkoop. "De koffiebekertjes zijn dunner geworden. Je naam kan erop en je kunt aankruisen wat erin moet zodat de bekertjes vier keer mee kunnen. Op de vloer ligt deels tapijt gemaakt van oude visnetten dat per tegel te vervangen is. Beneden in het gebouw hier in Amsterdam staat sinds kort een composteermachine waar het afval van de catering in verdwijnt."
Om de werknemers enthousiast te krijgen was er afgelopen week een evenement met onder andere kunstenaar Daan Roosegaarde. Mensen meenemen in de duurzame ambities is één van Haagsma's belangrijke troeven, vindt ze. Niet alleen voor het bedrijf zelf, maar ook om het duurzame gedachtegoed onder de klanten van PwC te kunnen verspreiden. "Collega's die een sociale onderneming bijstaan, nemen die ervaring mee naar hun betaalde opdrachten. Het verhaal van Taxi Electric bijvoorbeeld, dat spreekt mensen aan."
Bewustzijn vergroten
Dat effect komt ook van vondsten die typisch zijn voor het accountants- en adviesbedrijf, zoals het 'Integrated Dashboard'. In die verzameling cijfers staan de financiële resultaten gekoppeld aan de niet-financiële doelen. Het maakt de totale toestand van het bedrijf inzichtelijk, van hoe het personeel zich voelt tot en met de afvalstromen. Met die manier van rapporteren is te voorkomen dat de financiële werkelijkheid toch altijd aan het langste eind trekt.
Ook heeft PwC zich op de 'sustainable development goals' (sdg's) gestort, de 17 werelddoelen opgesteld door de Verenigde Naties. Voor de eigen bedrijfsvoering worden die doelen, onder andere op het gebied van gezondheid, milieu, onderwijs en diversiteit, in kaart gebracht en gekoppeld aan de bedrijfsstrategie. "Maar we vinden het ook belangrijk om de klanten hiermee op weg te helpen. Daarom is er intern een leerprogramma over de sdg's. Iedere PwC'er moet in staat zijn het daar met klanten over te hebben. Wij willen hun blik verbreden, ze aan het denken zetten."
Dat bewustzijn vergroten is volgens Haagsma de sleutel voor verandering. En niet wachten op de ideale wereld. "Ik heb zelf vorig jaar toch besloten mijn eigen CO2-uitstoot te gaan compenseren. Ik heb alles gemeten, mijn huis, ik rij in een elektrische auto, voor mijn werk moet ik vliegen, ik heb een internationale functie. Als mens wil ik die schade niet aanbrengen. Ik compenseer dat door een project voor het planten van bomen in Costa Rica te steunen, waar mensen met afstand tot de arbeidsmarkt werken. Het is niet ideaal, dat weet ik, er is discussie over het afkopen van CO2-uitstoot. Maar naast reduceren en innoveren vind ik dat je wat er dan nog overblijft aan uitstoot moet compenseren. Ik wil ergens beginnen, al is het klein."
Vijf kopstukken
In deze serie komen vijf duurzame kopstukken langs, die in 2017 voor het eerst de Duurzame 100 haalden. Ondertussen beginnen de voorbereidingen voor de nieuwe editie. Dit jaar viert Trouw een jubileum met de tiende editie van de lijst. De aftrap volgt in de krant en online. Vanaf eind april kan iedereen weer mensen nomineren. Na een uitgebreid juryproces wordt op 10 oktober de nieuwe nummer 1 bekend.
Lees ook:
- Aflevering 1: Evert den Boer, directeur van energiebedrijf Greenchoice, nieuw binnen op 40.
- Aflevering 2: Renzo Martens, de kunstenaar die het liefst plantages weer vruchtbaar wil maken.
- Aflevering 3: Roeland Lelieveld, oprichter van Africa Wood Grow, nummer 61.