Siberisch koud: dít moet u doen
Voor de huizen in Nederland is het koude weer geen enkel probleem, zegt Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis. ‘Het is een open deur, maar vergeet je buitenkraan niet af te tappen.’ Vaak zit er bij de achterdeur, en soms ook bij de voordeur, een buitenkraan. Je moet de afsluitkraan, die bij de watermeter zit, dichtdraaien. Daar zit ook een aftappunt. Dat moet je opendraaien, net als de buitenkraan, zodat het overtollige water in de leidingen eruit kan lopen. ‘Als je dat vergeet, kan de leiding kapot vriezen. In de schuur kan ook een waterkraan zitten. Vergeet die niet.’ De la Porte adviseert verder spullen uit de schuur te halen die niet tegen vorst kunnen. ‘Verf kan er niet tegen. Die gaat schiften en klonteren.’ Zorg verder dat je huis vorstvrij blijft als je op vakantie gaat. En zorg dat je cv-ketel goed onderhouden is.
Voor je auto is het verstandig een paar dingen in huis hebben. ‘Slotenspray, ruitenontdooier of een dekentje om de voorruit af te dekken’, somt Markus van Tol van de ANWB op. ‘Verder moet je je portierrubbers invetten met vaseline of talkpoeder, zodat je deur niet vastvriest.’ Houd er daarnaast rekening mee dat je ’s morgens tijd nodig hebt om je auto rijklaar te krijgen, zegt hij. ‘Ik zet mijn wekker altijd een kwartier eerder. Als je in de auto stapt, moet je rondom zicht hebben, anders kun je een vervelende boete krijgen.’
Hij heeft ook een tip voor het parkeren van de auto bij strenge vorst. ‘Ze de auto niet op de handrem, maar in de versnelling. In de handremkabel zit namelijk vocht en dat kan bevriezen.’ En voor wie op wintersport gaat: ‘Laat vooraf je accu doormeten, want het is in Oostenrijk nu 20 graden onder nul. Zet de auto daar ook niet de hele week stil, maar laat hem tussendoor een keer warm worden.’
Extreme kou is riskant voor ouderen. Denk aan onderkoeling of angst om de deur uit te gaan, stelt ouderenorganisatie Gouden Dagen in een ‘vriesadvies’ voor ouderen.
De organisatie richt zich allereerst tot buurtbewoners. ‘Vraag je af welke ouderen of zieken in de omgeving hulp kunnen gebruiken. Durf bij ouderen in de straat aan te bellen als je vermoedt dat zij hulp kunnen gebruiken. De ervaring leert dat hulp vaak wordt geaccepteerd.’ Maar ouderen kunnen zelf ook actie ondernemen. Ze kunnen ervoor zorgen dat er voldoende eten en drinken in huis is. Of alvast contact leggen met iemand die zou kunnen helpen met boodschappen of het uitlaten van de hond. Durf om hulp te vragen, benadrukt directeur Jan Romme van Gouden Dagen. ‘Bijna iedereen is daartoe bereid als u daarom vraagt.’
Steeds vaker zetten mensen een exotische plant in de tuin, zoals een olijfboompje, een vijg of een oleander. Die planten kunnen tegen een paar graden vorst, maar bij min tien vriezen ze dood. Veel mensen hebben niet meer door dat het exotische planten zijn en vergeten ze bij stevige vrieskou binnen te zetten of af te dekken met een speciale beschermfolie, zegt hovenier Bastiaan Bax uit Nijkerk. ‘Zonde, want het zijn dure planten.’
Bax wijst verder op mooie potten die kunnen breken als er water in staat dat bevriest. Datzelfde geldt voor bovengrondse vijverbakken. ‘Daar kun je het beste een stuk piepschuim in het water leggen. Als het ijs dan uitzet, drukt dat het piepschuim kapot in plaats van de rand.’ Voor mensen met houten vlonders in de tuin: die kunnen spiegelglad worden. ‘Mensen strooien vaak alleen zout als er sneeuw ligt. Maar dat moet je ook doen als het hard vriest, zeker op houten vlonders. Dat helpt trouwens ook direct tegen algen.’
Als het gaat vriezen terwijl de knoppen al bijna uitkomen, kun je die knoppen ’s avonds laat besproeien, zegt Bax. ‘Dan komt er een ijslaagje op en daardoor blijft de knop zelf juist beschermd.’
Tamme hamsters kunnen in een koude ruimte aan een winterslaap beginnen, vertelt Kitty Willems van de Koningin Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren. Ze rollen zich op, strekken de voorpootjes naar voren en voelen koud aan. Dat is niet de bedoeling, want de diertjes hebben te weinig vet voor een winterslaap. ‘Warm ze op in je handen en bedek ze met nestmateriaal.’
Cavia’s moeten als het vriest binnenblijven. Konijnen die altijd binnen zijn ook. Konijnen die buiten in een hok zitten, hebben een wintervacht en kunnen juist goed tegen de kou. ‘Zorg wel dat ze veel stro hebben, dat het binnenhok windvrij is en het water niet bevroren.’
Honden kunnen een zoutvergiftiging oplopen als er gestrooid is. Willems adviseert oude en magere honden, maar ook honden met een korte vacht of een kale buik, een dekentje om te doen. En om tijdens het uitlaten in beweging te blijven. Zeker als er een pup wordt uitgelaten. ‘Puppies hebben nog onvoldoende vet om zich tegen de kou te beschermen.’
Houd katten ’s nachts binnen. En let erop dat ze soms in motorkappen en op autobanden kruipen. <