Je kind in de gaten houden met een leerlingvolgsysteem - moet je dat wel willen?

Een moeder maakt zich zorgen om de schoolprestaties van haar twee pubers. Zoon (12) heeft er een handje van te laat met huiswerk te beginnen en dochter (14) haalt slechte cijfers. Is het actief volgen van hun prestaties via leerlingvolgsystemen wenselijk? En mag dat wel?

De moeder maakt gebruik van Magister, een systeem waarin kinderen hun cijfers en afwezigheid kunnen bekijken. Ook ouders hebben toegang. Hoeveel? Dat is afhankelijk van de school: de een geeft alleen toegang tot cijfers en de andere openbaart afwezigheid via push-berichten.

Kinderombudsman Margrite Kalverboer legt uit dat ouders gebruik mogen maken van leerlingvolgsystemen - tot het zestiende levensjaar is het toegestaan en daarna moet het kind toestemming geven. De Kinderombudsman zet wél kanttekeningen bij de manier waarop dat gebeurt. Te veel controle vindt zij niet wenselijk. "Ouders mogen ook niet zomaar in het dagboek van hun kinderen kijken of de slaapkamer binnenlopen. Dat is een kinderrecht."

Recht op spijbeluurtje

Kinderen moeten zich losmaken van hun ouders en daar hoort het maken van fouten bij. Dat gaat niet als ouders constant toezicht houden, meent Kalverboer. "Zij ontnemen hun kinderen zo een deel van hun pubertijd. Kinderen hebben recht op een spijbeluurtje." En als er meer aan de hand is, trekt de school zelf wel aan de bel. "Controle is er toch. Met of zonder leerlingvolgsysteem."

Bovendien krijgen kinderen volgens de Kinderombudsman niet de kans om zelf het gesprek aan te gaan over slechte scores. "Mijn kinderen melden alleen voldoendes", zegt de moeder. "Ik heb het idee dat je er als ouder toch bovenop moet zitten, willen ze school serieus oppakken. Als het aan hen ligt, zitten ze het liefst achter hun laptop of computer. En niet om schoolwerk te maken."

Dat haar kinderen niet over hun onvoldoendes beginnen, is volgens orthopedagoog Agnes Willemen niet zo erg. "Jongeren maken zelf de keuze om dat te vertellen. En dat is prima als zij die verantwoordelijkheid nemen en een volgende keer trots thuiskomen met een voldoende."

Pubers en plannen

Maar voor sommige kinderen blijft plannen lastig. "Het brein van jongeren is op het gebied van plannen en organiseren nog in ontwikkeling", zegt Willemen. Het leerlingvolgsysteem kan een handje helpen, want ouders krijgen op deze manier tijdig en duidelijk inzicht in het huiswerk en de toetsplanning van het kind. Hulp van ouders bij het plannen van huiswerk kan voor het kind prettig zijn en draagt volgens Willemen bij aan de ontwikkeling van planningsvaardigheden. Mits het op een vrijblijvende en niet op een controlerende manier wordt gedaan.

"En dat is best lastig voor ouders, omdat zij weten wat de consequenties zijn van slechte cijfers. Voor jongeren is dat vaak minder duidelijk, want zij leven vooral in het hier en nu", zegt de orthopedagoog. "Zij denken: 'Ik maak mijn huiswerk en dan ga ik chillen.'"

"Ouders kunnen dan het gesprek aangaan en samen de gevolgen van slechte cijfers verkennen." Als dat niet lukt? "Dan stoot het kind zijn neus en blijft ie misschien een jaar zitten. Leren van je ouders omdat het moet, daar haalt niemand een voldoende van. Het kind moet het toch zelf willen."

Feedback

Ook neuropsycholoog Jelle Jolles ziet de positieve kant van het leerlingvolgsysteem en het belang van de adviserende rol van ouders. "Het is voor de ontwikkeling van de zelfstandigheid van jongeren belangrijk als zij feedback van hun omgeving krijgen. Jeugdigen die worden losgelaten, krijgen geen terugkoppeling en kunnen niet leren van hun fouten", zegt hij.

Hoe kan de moeder het gesprek aangaan met haar kinderen? "Door stimulerende vragen te stellen", zegt Jolles. "Bijvoorbeeld als je kind in een gesprek met een vriendje stelt dat school nergens goed voor is. Je zou dan kunnen vragen: 'Waar moet je dan wat leren? Wat komt er in plaats van school?'. Op die manier prikkel je je kind om tot andere gedachten te komen."

Hij benadrukt dat ouders zich moeten realiseren dat kinderen het moeilijk vinden een eigen weg te vinden in de complexe samenleving. "Het kind maakt soms foute inschattingen en dat hoort er ook bij", zegt hij. "Bedenk dat je kind nog een rups is die de potentie heeft een fantastisch mooie vlinder te worden. Een rups gooi je ook niet in de lucht en vraag je ineens te vliegen. Dus zorg dat je kind zich ontwikkelt. Belangrijk is vertrouwen en op een respectvolle manier feedback te geven."

Elke week behandelt Trouw een opvoedingsdilemma. Bekijk eerdere afleveringen op trouw.nl/opvoedvraag.