Rapport: ‘Risico’s benoeming Palmen overdreven’

Jo Palmen (L) in de raadzaal. — © Luc Lodder

De risico’s voor de benoeming van Jo Palmen tot wethouder van Brunssum zijn veel minder groot dan oud-burgemeester Luc Winants en commissaris van de koning Theo Bovens doen voorkomen.

Hans Goossen en Theo Sniekers

Dat stellen onderzoekers Arno Korsten en Douwe Jan Elzinga in een second opinion op de integriteitsanalyse van Palmen.

Lees hier het volledige rapport als PDF-bestand

BezinningDe veelbesproken wethouder kan in de ogen van de twee onderzoekers gewoon wethouder blijven tot de verkiezingen. Daarna roepen ze wel op tot bezinning. Het rapport van Korsten en Elzinga is vooral hard in de richting van oud-burgemeester Winants, maar spaart ook Palmen niet.

BenoembaarWinants heeft de conclusies in de risico-analyse over de benoeming van Jo Palmen tot wethouder ten onrechte verhard. Onderzoeksbureau Governance & Integrity (G&I) signaleerde weliswaar een meer dan gemiddeld risico bij de aanstelling van Palmen, maar achtte hem benoembaar. De inmiddels opgestapte Winants sprak in de media van een ‘hoog, ernstig risico’. Hij en in zijn kielzog gouverneur Bovens drongen eind vorig jaar aan op het aftreden van de toen al tot wethouder benoemde Palmen.

VerstrengelingDaar is geen reden voor, concluderen Korsten en Elzinga de door de gemeenteraad gevraagde second opinion. Daarmee is niet gezegd dat Palmen geen enkele blaam treft stellen zij in het woensdag gepresenteerde rapport. De omstreden wethouder heeft er door zijn manier van opereren zelf aan bijgedragen dat de ‘sfeer van belangenverstrengeling’ rond zijn persoon is komen te hangen.

IntegriteitBij Palmen zijn ‘diverse kwetsbaarheden ontstaan met zekere integriteitsrisico’s als gevolg’. Die zullen hem blijven achtervolgen, vrezen de twee onderzoekers. Dat zou voor hem reden tot bezinning moeten zijn in het geval hij na de raadsverkiezingen in maart terug wil keren als wethouder. Interventies van hogerhand moeten in Brunssum worden voorkomen. De twee spreken van een ‘semi-probleemgemeente’.

ConflictVan een ‘hoog, ernstig risico’ bij Palmens benoeming is volgens Korsten en Elzinga echter op geen enkel van de door G&I gesignaleerde risicogebieden sprake. De hoogleraren redeneren daarbij veelal strikt juridisch, zoals in het langjarige conflict tussen Palmen met de gemeente over een lap grond die hij van Brunssum kocht. Waar G&I nog van belangenverstrengeling sprak omdat Palmens fractie in 2016 een raadsdebat over die kwestie aanvroeg, is er volgens Korsten en Elzinga geen sprake van een groot risico omdat Palmen de grond heeft verkocht aan zijn zoon en dus geen eigenaar meer is.

OngepolijstDoor Palmens ongepolijste manier van opereren botste hij met achtereenvolgende burgemeesters die hun nood klaagden bij de gouverneur. Door de jarenlange, opeengestapelde kwesties rond zijn persoon zijn werkelijkheid en fictie nauwelijks meer te scheiden, signaleren Korsten en Elzinga. Dat zou een mogelijke verklaring ervoor zijn dat er op een ‘zeer geharnaste manier’ met Palmen wordt omgegaan, ‘terwijl tegelijkertijd de concreet aangevoerde argumenten in de risicotoets een minder grote overtuigingskracht hebben dan zich liet aanzien’. En verder: ‘In sommige gevallen zijn de integriteitsverwijten terecht, in andere gevallen worden ze aangedikt en als politiek instrument gebruikt.’

Beide hoogleraren zijn bij dat alles kritisch over het optreden van Winants in dit dossier. Nadat de raad weigerde wethouder ondanks het kritische G&I-rapport weg te sturen, stapte de burgemeester zelf op. Daarmee crashte in Brunssum ook het integriteitsbeleid dat gouverneur Bovens in heel Limburg heeft uitgezet.

Op zijn initiatief laat iedere burgemeester een risicoanalyse voor te benoemen wethouders uitvoeren. In Brunssum bestond die analyse uit drie delen. Het derde – een persoonlijk advies aan de burgemeester - over de benoembaarheid van Jo Palmen deugt niet. Er is geen hoor- en wederhoor gepleegd, ook had Palmen inzage moeten krijgen. Oud-burgemeester Winants heeft ‘bedoeld dan wel onbedoeld’ niet alle relevante informatie overlegd.

Lees ook: Reactie gouverneur Bovens: 'Rapport relativeert risico’s Palmen te veel'

Korsten/Elzinga over de risico’s:

Het grondconflict
Wel enig risico, maar niet zo hoog en ernstig als Winants het heeft voorgesteld. Als ervaren politicus had Palmen moeten weten dat hij persoonlijke dossiers weg moet houden van openbare besluitvorming. De gemeente, die zich jarenlang een oplossing min of meer heeft geblokkeerd, heeft de kwestie echter zelf ook tot een politiek item gemaakt.  Geen belangenverstrengeling, omdat Palmen het betwiste stuk grond al in april 2016 aan zijn zoon heeft verkocht.

Grof taalgebruik
Palmen voldoet met zijn ‘rauwe communicatie’ niet altijd aan de gangbare eisen van professionaliteit qua taalgebruik en omgangsvormen. Dat komt de geloofwaardigheid van de Brunssumse politiek niet ten goede, maar daarmee is het nog geen integriteitskwestie.

Schijn belangenverstrengeling door procedures
Geen verhoogd risico omdat Palmen als wethouder verwikkeld is of zou kunnen raken in rechtszaken tegen gemeentebestuur.

Advocatenpraktijk Palmen junior
Wettelijk staat nergens dat een wethouder moet afzien van die functie omdat een zoon of dochter via zijn of haar werk met de gemeente van doen heeft. Palmen heeft als raadslid meer dan andere collega’s informatie opgevraagd die mogelijk te maken had met juridische procedures van zoonlief, maar hij was niet de enige. Dat hij deze info heeft verzameld om door te spelen naar zijn zoon is op geen enkele manier te bewijzen. Alleen het opvragen van informatie kan niet leiden tot de conclusie van hoog integriteitsrisico.