Davos kijkt reikhalzend uit naar vrijdag; dan komt Donald Trump

Het grootste risico voor de wereld is extreem weer, maakte het World Economic Forum vorige week bekend in een jaarlijkse analyse. En de tweeduizend gasten die deze dagen naar het Zwitserse Davos komen om over grote thema’s te spreken moeten rekening houden met een dik pak sneeuw. Twintig jaar geleden viel er voor het laatst zoveel: ruim 180 centimeter in een week. Het gevolg: geen limousines maar treinen. Vanwege aanhoudend lawinegevaar is het de vraag of de helikopters van president Trump vrijdag kunnen landen.

De sneeuw versterkt het isolement van het bergdorp, dat volgens oprichter Klaus Schwab de grote kracht is van het World Economic Forum. “Mensen worden er uit hun dagelijkse patronen gehaald”, zegt de Duitser weleens. Want ook wereldleiders, royals en Nobelprijswinnaars kennen zoiets als dagelijkse routine.

Voor Nederland bezoeken onder meer koningin Máxima en premier Rutte Davos. Woensdag staat de Duitse bondskanselier Merkel op het programma. De Indiase premier Modi hield dinsdag een pleidooi voor vrije handel en citeerde Gandhi: Gooi de ramen open en laat de winden van alle culturen je huis binnenwaaien.

Op Amerika's voorwaarden

Modi was de hoofdgast totdat president Trump zijn komst aankondigde, als eerste Amerikaanse president sinds Bill Clinton in 2000. “Het is essentieel dat we president Trump bij ons hebben”, zei Schwab in zijn welkomstwoord. Want een belangrijk thema van de 48ste editie is de toekomst van wereldwijde samenwerking, zei hij. Die raakt allerlei terreinen: handel, milieu, de strijd tegen terrorisme, belastingsystemen en concurrentie.

Kon de Chinese president Xi zich vorig jaar in Davos profileren als tegenstander van protectionisme, van Trump wordt vrijdag om 14 uur een toespraak verwacht waarin hij zijn eigen land vooropstelt. Hij zal de wereld vragen te investeren in de VS, de voordelen te benutten van zijn belastingherziening. Samenwerking prima, maar op Amerika’s voorwaarden.

Trumps komst werpt zijn schaduw al vooruit. Dat hij uitgerekend deze week invoertarieven instelt voor buitenlandse zonnepanelen en wasmachines zorgde gisteren al voor kritiek in Davos.

Crisis, technologie én seksueel misbruik

In de mannengemeenschap die Davos is – 20 procent vrouwen dit jaar, een record – zaten dinsdag bij een presentatie pardoes acht vrouwen op een rij, onder wie Christine Lagarde van het IMF. ‘Dit vrouwenpanel laat zien dat we ook zonder testosteron positieve oplossingen voor de wereld kunnen bedenken’, schreef ze in een tweet. Een bericht dat doet denken aan #MeToo, aan Trump. Tussen de vierhonderd workshops en presentaties over de financiële crisis, technologie en het klimaat staat ook het thema seksueel misbruik op het programma.

De hoeveelheid macht en geld per vierkante kilometer betekent zware beveiliging. Vandaar die militairen op besneeuwde daken. Zulke maatregelen horen erbij sinds de Rote Armee Fraktion in 1977 de Duitse industrieel Hanns-Martin Schleyer ontvoerde en vermoordde. Hij zou enkele maanden later voorzitter zijn van het symposium, schreef The New Yorker in een profiel van Davos. Daarbij ook de rijke historie van het kuuroord memorerend. Thomas Mann situeerde er zijn roman ‘De Toverberg’. Einstein sprak er in 1928 over relativiteit. In 1971 organiseerde Schwab het eerste congres dat in 1987 uitmondde in het World Economic Forum.

Snel lopen, belangrijk zijn

Waarom komt iedereen? Omdat iedereen er is. Omdat wat in Davos gebeurt, in Davos blijft, zeggen ze in Davos. Bij het officiële programma mag de buitenwereld meekijken op internet. De transparantie is schijn, want de meeste deelnemers slaan die bijeenkomsten over en doen hun zaken buiten beeld. Ze hebben een privéprogramma vol ontmoetingen, want Davos is een netwerkparadijs. Hoe sneller je loopt, hoe belangrijker je bent. Gebruik de shuttledienst, krijgen nieuwkomers te horen, dan ontmoet je mensen die niet weg kunnen lopen.

Samenwerken voor een betere wereld, daarvoor staat het WEF, zei Schwab. Dit is geen congres, maar een gemeenschap, zei hij bij de opening. Daarom moesten alle nieuwkomers even opstaan voor een applaus. Ook artiest Elton John, hij kwam een onderscheiding in ontvangst nemen voor zijn aids-stichting. Een popster doet het goed in Davos. Mick Jagger en Bono kwamen ook weleens langs.

Iedereen heeft zijn eigen perspectief op Davos. Deelnemers presenteren zichzelf als constructieve hervormers van het kapitalisme. Antiglobalisten zien dat anders: een oude cartoon toont een vrouw in bontjas die maar niet kan kiezen tussen de workshops Honger of Armoede.

De welvaart in de wereld is steeds oneerlijker verdeeld, meldde Oxfam Novib maandag als aftrap. Deelnemers spreken op het podium mooie woorden en wisselen in de gang tips uit over belastingontduiking, het frustreren van vakbonden en het uitknijpen van personeel, schrijft econoom Branko Milanovic in een blog. Wat Davos oplevert? Volgens deze specialist in ongelijkheid helemaal niets.

Een jaarlijks treffen

Het World Economic Forum (WEF) is een jaarlijkse, internationale bijeenkomst van ongeveer tweeduizend politici, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en internationale organisaties, academici, maatschappelijke organisaties en journalisten.

Koningin Máxima bezoekt deze week Davos als speciaal pleitbezorger van de Verenigde Naties voor inclusieve financiering, oftewel toegang tot financiële diensten voor armen. Verder stuurt het Nederlandse kabinet een flinke delegatie. Premier Rutte is vandaag en morgen in Davos, net als de ministers Zijlstra (buitenlandse zaken), Hoekstra (financiën) en Bruins (medische zorg). Minister Kaag (buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking) is er de hele week.

Ook zijn er vertegenwoordigers van het Nederlandse zakenleven, zoals Philips-topman Frans van Houten en topman Feike Sijbesma van DSM. Vrijdag is de slotdag.

Lees ook: 
Donald Trump maakt weer een verkiezingsbelofte waar: wasmachines en zonnepanelen uit het buitenland worden dubbel zo duur.

Al voor zijn inauguratie spraken economen van het Trump-effect, maar niet alle verwachtingen zijn uitgekomen.