Met twaalf anderen wacht ik in een zaaltje in café Homan in Eext, ongeduldig op wat leraar Jan Hartlief ons gaat vertellen. Hij, gepensioneerd docent in blokjesoverhemd met een passie voor Drentse taal, is de man die ons wegwijs moet maken in die bijzondere streektaal, die de helft van ons voor flinke raadsels stelt.

De andere helft van de aanwezigen (als eind-twintiger ben ik veruit de jongste) is het Drents machtig en wil vooral meer weten over de achtergronden van hun taal. Mijn eigen motivatie? Opgegroeid in Friesland ben ik ‘vreemde’ talen gewend en vind ik het een belangrijk onderdeel van de cultuur. Maar dat Drents... Tja, af en toe kost het me behoorlijk moeite om mee te komen. Kan niet vind ik, als je verslaggever bent in Midden-Drenthe.

Bij wijze van kennismaking interviewen we allemaal onze buurman- of vrouw en delen onze bevindingen met de groep. Vooral de motivaties van mijn medecursisten vind ik hilarisch. ,,Ik heb een Drentse schoonmoeder van 98, die wil ik nou eindelijk eens begrijpen”, stelt Ethel Scheltena.

Net Chinees?

In de pauze spreek ik Manja de Boer, die het grootste deel van haar leven in de Zaanstreek woonde in en april neerstreek in Gieterveen. De Boer, een pittige tante van middelbare leeftijd in spijkerjas, vindt het belangrijk om aansluiting te vinden in het dorp. Ze koos het uit vanwege de rust.

,,Ik ben alleen’’, vertelt ze. ,,Dus werd ik lid van de Vrouwen van Nu. Ik kan iedereen verstaan, behalve eentje. Die praat zo plat. Ik ging een keer paardenbloemen plukken voor mijn konijn. Had zij het over ontongs .” Ik staar haar aan en we lachen. Ontongs , het is toch net Chinees?

Hartlief moet lachen als ik het navraag. ,,Ik noem het gewoon peerdebloem.” Tsja, denk ik. Als je ’t zo noemt, snap ik het weer. Het Drents kent nogal wat varianten in de verschillende delen van de provincie, legt Hartlief me uit.

Toch vind ik het prachtig, die ontongs . Dat ogenschijnlijke gebrek aan logica maakt taal iets om je over te verwonderen. Aan de andere kant is het Drents soms juist kristalhelder, met beeldende woorden als speursnaai (een dun laagje sneeuw) en in twaaiduustern (in de schemering).

Even wachten.. of toch niet

De rest van de les staat vooral in het teken van begroeten. Dat gaat nog wel eens mis, vertelt Hartlief. Met de woorden Kuj’ t even wachten? , nodigt hij zijn nieuwe buren uit Amsterdam uit voor de koffie. Die wordt koud. Van de buren geen teken van leven.

Als Hartlief ze ernaar vraagt blijken ze te wachten op een uitnodiging. ,,Een Drent bedoelt dat je meteen mee moet komen.” Ik grinnik, stiekem, in mezelf. Bij wie heb ik de afgelopen tijd de koffie koud laten worden?

De belangrijkste les, en ik deel hem graag: Altijd moi ’ zeggen. Waar en wanneer dan ook. Doe je dat niet, dat vindt de Drent je een ‘eigenwieze’. Als de les is afgelopen klinkt bij het verlaten van de zaal in koor: Moi!

Ik doe mee. Ik wil niet meteen als die ene ‘ eigenwieze ’ bekendstaan, ben je gek! Ik moet nog zeven weken mee.