Veel toeristen en een bouwstop op huisjes
Amsterdam
17,6 miljoen buitenlandse toeristen bezochten Nederland vorig jaar – 11 procent meer dan het jaar ervoor, volgens maandag gepubliceerde cijfers van NBTC Holland Marketing, dat marketing van Nederland in binnen- en buitenland verzorgt. Bijna 15 procent van die buitenlandse bezoekers bezocht Nederland in de eerste plaats om de kust. Die doet in groei nauwelijks onder voor de immens populaire hoofdstad: het is plus 11 procent voor de kuststrook om plus 12 procent voor Amsterdam.
De populariteit zadelt de kustprovincies op met een capaciteitsprobleem. Ongebreideld nieuwe vakantieparken bouwen, kan sinds een jaar niet meer. Zestig organisaties, van overheden tot milieuorganisaties en ondernemersverenigingen, tekenden in februari 2017 namelijk het kustpact. Daarin staat naar goed poldergebruik dat Nederland aantrekkelijk moet blijven als toeristische bestemming, maar dat tegelijkertijd de natuur moet worden beschermd. Exploitanten van vakantiehuisjes zoals Roompot en Landal mogen alleen nog nieuwbouw neerzetten op plekken die nu al zijn bebouwd. Bestaand natuurgebied blijft natuur.
oude parken
Gevraagd naar een oplossing voor de huisvesting van de groeiende stroom toeristen zijn bedrijven en experts unaniem: investeren in de ouwe meuk. Nederland heeft veel oude vakantieparken. De meeste van de Nederlandse recreatiewoningen zijn gebouwd vóór 1990, meldt makelaarsvereniging NVM. Veel van die huisjes voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Het gevolg is dat vakantieparken verpauperen, zegt Bjørn van den Boom, die namens Natuurmonumenten onderhandelde over het kustpact. ‘Nieuwe bungalowparken trekken de bestaande leeg’, zegt Van den Boom. Als voorbeeld noemt hij vakantiepark Marina Beach bij Hoek in Zeeland. Daar wonen nu arbeidsmigranten, vermoedelijk omdat het voor toeristen niet meer luxe genoeg is.
Ook de grote exploitanten van vakantiehuisjes zweren bij het opkalefateren van oude parken. ‘Wij kijken eerder naar herontwikkeling dan naar bijbouwen’, zegt Thomas Heerkens, bestuursvoorzitter bij Landal. ‘In onze pijplijn zitten nog voldoende nieuwe en herontwikkelde vakantiehuizen’, zegt een woordvoerder van Roompot. Cijfers over de geplande groei in de komende jaren kan Roompot niet geven.
Je hoort de ondernemers niet klagen over gefnuikte winstkansen door het kustpact, en dat is ook niet zo verwonderlijk: in de aanloop naar dat pact zijn meer vakantiewoningen opgeleverd dan ooit. Projecten die bij de ondertekening ervan in de pijplijn zaten, mochten worden afgemaakt. Dat resulteert in de periode 2017-2019 in 6200 nieuwe huisjes, hotelkamers, appartementen en ligplaatsen aan de kust, aldus Natuurmonumenten. Ter vergelijking: tussen 2014 en 2016 kwamen er 1741 huisjes, kamers en ligplaatsen bij.
rust
Is dat genoeg om de verwachte toename van het aantal toeristen in de komende jaren op te vangen? Makelaarsvereniging NVM verwacht van niet. ‘Restrictief beleid zoals het kustpact en het transformeren van verouderde vakantieparken zet extra druk op de prijzen’, schreef de makelaarsvereniging in een rapport over vakantiehuizen uit 2017. Vraag en aanbod zullen uit elkaar drijven, de markt zal opdrogen en de prijzen zullen in een jaar tijd met 10 procent stijgen. In de populaire kustgebieden en op de Waddeneilanden kan die prijsstijging nog hoger uitvallen, denkt de makelaarsvereniging. ‘Kopen aan de kust wordt moeilijker’, beaamt Gré Beekers van adviesbureau ZKA, gespecialiseerd in vrijetijdseconomie.
Huisjes in vakantieparken worden door de bouwstop dus duurder. Zowel de investeerder met spaargeld als de toerist zal dat in de portemonnee voelen. Maar voor de samenleving als geheel is de prijsstijging niet erg, vindt Cees-Jan Pen, lector Ondernemende Regio aan de Fontys Hogescholen. ‘Het is de ultieme kans voor vernieuwing van de voorraad vakantiehuizen. Er is vraag en door de lage spaarrente is er genoeg geld beschikbaar.’ Het lagere rendement voor investeerders is niet zo erg, zegt Pen.
Zo’n bouwstop was dan ook helemaal geen slecht idee, vindt Pen: het sparen van de bestaande natuurgebieden is juist uit economische overwegingen verstandig. ‘De toeristen komen naar de Nederlandse kust voor rust en het open karakter van de natuur.’ <