Direct naar artikelinhoud

Kusttoerisme neemt bijna even snel toe als in Amsterdam - hoe lang gaat dat nog goed?

Wie aan drommen buitenlandse toeristen denkt, denkt aan Amsterdam. Maar de belangstelling voor de kuststreek is bijna net zo groot. Hoe lang kan dat nog goed gaan?

Het strand bij Egmond aan Zee: de belangstelling voor de Nederlandse kust groeit jaarlijks met 11 procent.Beeld Raymond Rutting / de Volkskrant

Populair zijn is niet zo makkelijk als het lijkt. De Nederlandse kustprovincies kunnen erover meepraten. Jaarlijks groeit het aantal toeristen dat de duinen, stranden en de zee opzoekt. Maar waar moeten ze allemaal slapen?

17,6 miljoen buitenlandse toeristen bezochten Nederland vorig jaar - 11 procent meer dan het jaar ervoor, volgens maandag gepubliceerde cijfers van NBTC Holland Marketing. Bijna 15 procent van die buitenlandse bezoekers bezocht Nederland in de eerste plaats om de kust. Bovendien doet dat aandeel in groei nauwelijks onder voor de immens populaire hoofdstad: het is plus 11 voor de kuststrook en plus 12 procent voor Amsterdam.

Kustpact

De populariteit zadelt de kustprovincies op met een capaciteitsprobleem. Ongebreideld nieuwe vakantieparken bouwen kan sinds een jaar niet meer. Zestig organisaties, van overheden tot milieuorganisaties en ondernemersverenigingen, tekenden in februari 2017 namelijk het kustpact. Daarin staat naar goed poldergebruik dat Nederland aantrekkelijk moet blijven als toeristische bestemming, maar dat tegelijkertijd de natuur moet worden beschermd. Exploitanten van vakantiehuisjes zoals Roompot en Landal mogen alleen nog nieuwbouw neerzetten op plekken die nu al zijn bebouwd. Bestaand natuurgebied blijft natuur.

Gevraagd naar een oplossing voor de huisvesting van de groeiende stroom toeristen zijn bedrijven en experts unaniem: investeren in de ouwe meuk. Nederland heeft veel oude vakantieparken. De meeste van de Nederlandse recreatiewoningen zijn gebouwd vóór 1990, meldt makelaarsvereniging NVM. Veel van die huisjes voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd.

Het gevolg is dat vakantieparken verpauperen, zegt Bjørn van den Boom, die namens Natuurmonumenten onderhandelde over het kustpact. 'Nieuwe bungalowparken trekken de bestaande leeg', zegt Van den Boom. Als voorbeeld noemt hij vakantiepark Marina Beach bij Hoek in Zeeland. Daar wonen nu arbeidsmigranten omdat het voor toeristen niet meer luxe genoeg is.

In vakantiepark Marina Beach bij Hoek in Zeeland wonen nu arbeidsmigranten omdat het voor toeristen niet meer luxe genoeg is

Ondernemers klagen niet

Ook de grote exploitanten van vakantiehuisjes zweren bij het opkalefateren van oude parken. 'Wij kijken eerder naar herontwikkeling dan naar bijbouwen', zegt Thomas Heerkens, bestuursvoorzitter bij Landal. 'In onze pijplijn zitten nog voldoende nieuwe en herontwikkelde vakantiehuizen', zegt een woordvoerder van Roompot. Cijfers over de geplande groei in de komende jaren kan Roompot niet geven.

Je hoort de ondernemers niet klagen over gefnuikte winstkansen door het kustpact, en dat is ook niet zo verwonderlijk: in de aanloop naar dat pact zijn meer vakantiewoningen opgeleverd dan ooit. Projecten die bij de ondertekening ervan in de pijplijn zaten mochten worden afgemaakt.

Dat resulteert in de periode 2017-2019 in 6.200 nieuwe huisjes, hotelkamers, appartementen en ligplaatsen aan de kust, aldus Natuurmonumenten. Ter vergelijking: tussen 2014 en 2016 kwamen er 1.741 huisjes, kamers en ligplaatsen bij.

'Restrictief beleid zoals het kustpact en het transformeren van verouderde vakantieparken zet extra druk op de prijzen'
Makelaarsvereniging NVM

Huizen worden duurder

Is dat genoeg om de verwachte toename van het aantal toeristen in de komende jaren op te vangen? Makelaarsvereniging NVM verwacht van niet. 'Restrictief beleid zoals het kustpact en het transformeren van verouderde vakantieparken zet extra druk op de prijzen', schreef de makelaarsvereniging in een rapport over vakantiehuizen uit 2017. Vraag en aanbod zullen uit elkaar drijven, de markt zal opdrogen en de prijzen zullen in een jaar tijd met 10 procent stijgen.

In de populaire kustgebieden en op de Waddeneilanden kan die prijsstijging nog hoger uitvallen, denkt de makelaarsvereniging. 'Kopen aan de kust wordt moeilijker', beaamt Gré Beekers van adviesbureau ZKA, gespecialiseerd in vrijetijdseconomie.

Huisjes in vakantieparken worden door de bouwstop dus duurder. Zowel de investeerder met spaargeld als de toerist zal dat in de portemonnee voelen.

Genoeg geld

Maar voor de samenleving als geheel is de prijsstijging niet erg, vindt Cees-Jan Pen, lector Ondernemende Regio aan de Fontys Hogescholen. 'Het is de ultieme kans voor vernieuwing van de voorraad vakantiehuizen. Er is vraag en door de lage spaarrente is er genoeg geld beschikbaar.' Het lagere rendement voor investeerders is niet zo erg, zegt Pen.

Zo'n bouwstop was dan ook helemaal geen slecht idee, vindt Pen: het sparen van de bestaande natuurgebieden is juist uit economische overwegingen verstandig. 'De toeristen komen naar de Nederlandse kust voor rust en het open karakter van de natuur.'

Van den Boom van Natuurmonumenten is dat met Pen eens. Hij noemt de Belgische kust als schrikbeeld. 'Daar was geen beleid en nu is het één grote boulevard. De Vlaamse kust is om te janken. Daarom komen al die Belgen hier.'

'De Vlaamse kust is om te janken, die is één grote boulevard geworden. Daarom komen al die Belgen hier'
Bjørn van den Boom, Natuurmonumenten