Langzaam maar zeker vallen er gaten in de Chinese muur
Hoelang zijn de Chinezen niet een onpeilbaar, vreemd volk gebleven, omdat het land zich zo potdicht zat. Langzaam maar zeker vallen er nu gaten in die Chinese muur.
Niet in de laatste plaats door de opzienbarende en openbarende reisseries van Ruben Terlou voor de VPRO. Onbekend maakt onbemind, zeggen we altijd. Maar maakt bekend dus ook bemind? Nee, het is niet alles goud wat er blinkt daar in het Verre Oosten. Collega Ephimenco schreef er zaterdag nog een schrijnend bericht over.
En dindagavond laat was bij de VPRO de documentaire ‘Waiting for the Sun’ te zien, over ontheemde kinderen in China. Deze Deense film is ook een protest tegen de kille Chinese overheid, maar tegelijkertijd een ontroerend eerbetoon aan de mensen van goede wil. Ik durf iedere weddenschap aan dat u door deze documentaire heel erg gaat houden van een paar Chinezen en Chineesjes.
Geluksvogels
‘Sun Village’ is een initiatief van Oma Zhang, een vrouw die ooit gevangenbewaakster was en geraakt werd door het lot van de kinderen van zware misdadigers: niet zelden worden deze zelf onschuldige kleintjes door hun familie verstoten en wacht hun een onbeschermd leven op straat.
De geluksvogels vallen in handen van mevrouw Zhang: zij runt al vijfentwintig jaar een opvang voor dit soort slachtoffers van de Chinese schaamtecultuur, met inmiddels negen vestigingen. Bijna schaamteloos is de kleine afstand waarmee de camera de intiemste momenten uit het harde leven van deze kindertjes registreert.
De tranen van Liu Yang die door familieleden bij mevrouw Zhang is geparkeerd, nadat zijn dronken vader iemand heeft aangereden. Zijn ooms willen het jochie niet in huis hebben en een oudere lotgenoot in Sun Village spreekt hem ‘moed’ in: “Ook al is je hart gebroken, je kan er niets aan doen.”
Tekst loopt door onder afbeelding.
Menselijk bestaan
Ook hartverscheurend is de moeizame ontmoeting van drie kinderen wier vader een moord heeft gepleegd en die nu wellicht de doodstraf krijgt. Door schuld verteerd durft man zijn kinderen nauwelijks onder ogen te komen, terwijl zij juist smeken om een beetje troost en aandacht. En dan die wanhopige moeder, die de gewelddadige vader van haar zoontje heeft vermoord en na het uitzitten van haar straf moet proberen de jongen weer voor zich te winnen.
Hartverscheurend is de ontmoeting van drie kinderen wier vader wellicht de doodstraf krijgt
Kijkend naar mijn natte Kleenex-verzameling is het een terechte vraag waarom je je uit vrije wil zou blootstellen aan dit soort triestigheid. Daar heb ik geen helder antwoord op, maar het zal er mee te maken hebben dat ‘Waiting for the Sun’ het menselijk bestaan in zijn puurste vorm laat zien. Met een filmmaker die er het zwijgen toe doet: nergens hoor je zijn stem of lijken de kinderen zich iets aan te trekken van zijn aanwezigheid.
Knap, maar ik dacht ook enigszins gnuivend: deze Deen spreekt vast niet zo goed Mandarijn als ‘onze’ nationale trots Ruben Terlou. Zondag startte zijn nieuwe serie ‘Door het hart van China’ en hierin is Terlous persoonlijke interactie met de Chinezen juist wel volop in beeld.
Maar wat beide filmmakers niet onderscheidt is hun hart voor de gewone mens. En onze gevoelens, ze zijn nogal universeel.