HRW: Beijing dwingt inwoners Xinjiang DNA af te geven

De Chinese autoriteiten verzamelen DNA-gegevens van alle inwoners van de autonome regio Xinjiang. Zij zeggen dit te doen voor een gratis gezondheidszorgprogramma, maar volgens Human Rights Watch (HRW), die het nieuws naar buiten bracht, probeert de overheid zo de bevolking te surveilleren. Volgens de mensenrechtenorganisatie is er sprake van een “grove overtreding van internationale mensenrechten”, schrijft het woensdag in een rapport.

Naast DNA-gegevens worden ook vingerafdrukken, irisscans afgenomen van bewoners van Xinjiang. De data worden onder meer verzameld tijdens een gratis lichamelijk onderzoek. Volgens bronnen van HRW moeten alle inwoners van de regio hier sinds 2016 verplicht aan meedoen, anders worden ze gemarkeerd als “politiek onloyaal”, aldus HRW. Het is onduidelijk of de deelnemers weten dat hun gegevens geregistreerd worden.

‘Bedreigend voor de stabiliteit’

In principe hoeven alleen inwoners tussen de 12 en 65 jaar hun gegevens af te staan, maar de informatie van mensen die door de autoriteiten bestempeld zijn als “bedreigend voor de stabiliteit van het regime” en hun familieleden wordt altijd geregistreerd, ongeacht de leeftijd.

De data wordt op verschillende manieren verzameld. DNA-gegevens en het bloedtype worden bij de gratis lichamelijke onderzoeken in kaart gebracht, deze gegevens worden doorgestuurd naar de politie, die zelf verantwoordelijk is voor het registreren van vingerafdrukken en irisscans. Alle informatie wordt gekoppeld aan een persoonsnummer, een soort BSN.

Overschrijding mensenrechten

Volgens HRW overschrijden de Chinese autoriteiten de internationale mensenrechten, “zeker omdat het DNA heimelijk wordt verzameld via een verkapt gezondheidszorgprogramma”, zo zegt zegt Sophie Richardson, directeur van de Chinese afdeling van de organisatie, in een persbericht.

Richardson is bang voor misbruik van de data. De politie zou de DNA-database bijvoorbeeld kunnen gebruiken voor profilering van bepaalde bevolkingsgroepen. HRW heeft geen concrete aanwijzingen dat dit gebeurt in Xinjiang. Verder vindt HRW dat het verplicht afgeven van DNA-gegevens de privacy van de inwoners van Xinjiang in gevaar brengt. Volgens de organisatie is er geen enkele legitieme reden voor overheden om DNA-gegevens collectief te registreren.

In april van dit jaar werd China nog flink bekritiseerd door Amnesty International vanwege de vele doodstraffen die het land uitvoert, waarbij relatief veel Oeigoeren vermoord worden.

Onderdrukte Oeigoeren

De regio van Xinjiang is bevolkt door Oeigoerse moslims en Chinese kolonisten, die al decennia op gespannen voet naast elkaar leven. De Oeigoeren die in het gebied wonen, moeten zich van de autoriteiten aanpassen aan de Chinese gebruiken. Zo is het voor Oeigoeren verboden te vasten tijdens de ramadan en mogen zij geen hoofddoek of “abnormale baard” dragen.

Ook wordt de bevolking van Xinjiang streng gesurveilleerd, zo moeten alle voertuigen in de regio een gps-systeem hebben, waarvan de data centraal wordt opgeslagen. Auto’s zonder gps-systeem worden niet geholpen bij tankstations. Veel inwoners demonstreren al jaren tegen de onderdrukking in de regio. Ook voerden meerdere radicale Oeigoeren zelfmoordaanslagen uit, met in totaal honderden doden als gevolg.