Direct naar artikelinhoud

Pechtold tijdens partijcongres: D66 blijft heus nog een beetje links

'Bij onze geestverwanten ontbreekt de politieke moed. Dat is het probleem van links Nederland.' Dat was het krachtigste argument waarmee Alexander Pechtold op het partijcongres, dat zaterdag in Leeuwarden werd gehouden, regeringsdeelname van zijn partij rechtvaardigde.

Alexander Pechtold tijdens het D66-congres in de WTC Expo. Het najaarscongres wordt in Friesland gehouden vanwege de aankomende herindelingsverkiezingen.Beeld anp

Hij had uitgerekend dat SP en GroenLinks nu samen vijftig jaar langs de kant staan. 'Roeptoeters, getuigenispartijen en neezeggers', dat is volgens hem waar in Den Haag een overschot aan is. Terwijl zijn D66 altijd 'constructief en oplossingsgericht' blijft.

Even eerder had ook vice-premier Kajsa Ollongren in haar toespraak afgegeven op de linkse partijen: 'Ik zie een gebrek aan constructiviteit op links, waar men zelfs weigert te onderhandelen.'

Kritisch volgen

De frustraties over de tweemaal gesneefde onderhandelingen met GroenLinks blijken bij D66 nog niet helemaal verwerkt. Pechtold zei trots te zijn op het regeerakkoord waarvoor zijn partij tekende. Toch klinkt daarin altijd enig voorbehoud door. Zo beloofde hij ook dat de D66-fractie de regering kritisch zal volgen.

Daarmee toonde hij de stemming onder zijn achterban goed aan te voelen. De partijleden lieten luid en duidelijk blijken dat D66 als regeringspartij zijn progressieve beginselen trouw moet blijven. Ze maken zich zorgen over verlies aan identiteit in een conservatieve coalitie. Zowat alle moties in progressieve richting werden door het congres aangenomen. Zo moet er wat de D66'ers betreft een minister voor Klimaatzaken komen; de EU moet een eigen minister voor Economische Zaken en Financiën krijgen; het vluchtelingenbeleid in Europa moet humaner; de vreemdelingendetentie in Nederland moet beter gewaarborgd. Ja zelfs: 'De Tweede Kamerfractie moet uitgaan van een positief mensbeeld.'

D66-leider Alexander Pechtold flyert in het centrum van Leeuwarden. De politiek leider is in de Friese gemeente in het kader van de aanstaande herindelingsverkiezingen.Beeld anp
De EU maakt gemakkelijker afspraken met dictators dan met elkaar
Europarlementariër Sophie in 't Veld

De Kamerfractie kreeg huiswerk mee. Die moet met een voorstel voor een nieuwe referendumwet komen, en zich hard blijven maken voor correctieve referenda. Het voorstel is afkomstig van de Jonge Democraten. 'We willen niet dat onze kroonjuwelen door partijen als de PVV en Forum voor Democratie worden gekaapt', legde voorzitter Kevin Brongers uit. Een ander voorstel van hun hand, om tegen de 'sleepwet' te stemmen, haalde het net niet.

Europarlementariër Sophie in 't Veld gebruikte haar toespraak om te pleiten voor een ruimhartig en  humaan vluchtelingenbeleid. '15.000 vluchtelingen zitten vast op de Griekse eilanden. Diep beschamend dat we die niet kunnen helpen. De EU maakt gemakkelijker afspraken met dictators dan met elkaar.' Ze kreeg een warm applaus.

Grootste in Leeuwarden

Dat Leeuwarden was gekozen als plaats van samenkomst was geen toeval. Woensdag wordt gestemd in een aantal Friese gemeenten, ontstaan als gevolg van herindeling. D66 hoopt in Leeuwarden de grootste partij te worden, bij de landelijke verkiezingen was de VVD daar nog groter. De uitslag kan zichtbaar maken hoe kiezers tegen de regeringsdeelname van D66 aankijken.

In zijn toespraak legde Pechtold een elegant bruggetje naar de lokale politiek. Hij zette Tom Rustebiel in het zonnetje, raadslid in Groningen. Die was in zijn afdeling met het voorstel gekomen dat er voor het Waddengebied één beheersorganisatie moet komen om zo de bestuurlijke traagheid te doorbreken. Dat voorstel kwam via het vorige congres van D66 in het verkiezingsprogramma, en belandde uiteindelijk zowat ongewijzigd in het regeerakkoord. Pechtold gebruikte dat zeldzame voorbeeld van directe beïnvloeding van onderaf als argument om niet op lokale partijen te stemmen. 'Die hebben geen toegang tot de boomtoppen in Den Haag. De lokale voedingsbodem moet de zuurstof voor de landelijke politiek zijn.'

Pechtold gebruikte dat zeldzame voorbeeld van directe beïnvloeding van onderaf als argument om niet op lokale partijen te stemmen. 'Die hebben geen toegang tot de boomtoppen in Den Haag. De lokale voedingsbodem moet de zuurstof voor de landelijke politiek zijn.'

Hoezo lokale verkiezingen?

Zowat alle landelijke kopstukken melden zich dezer dagen bij toerbeurt in Friesland. CDA-leider Sybrand Buma ging zaterdag met het Friese Kamerlid Harry van der Molen de deuren langs in de Vosseparkwijk van Leeuwarden. Mark Rutte kwam zondag naar Leeuwarden, waar de VVD bij de landelijke verkiezingen de grootste partij was. Lodewijk Asscher, wiens PvdA bij de laatste lokale verkiezingen nog de grootste in Leeuwarden was, meldde zich al een week eerder om lijsttrekker Lutz Jacobi te steunen. Jesse Klaver  van GroenLinks houdt maandag een Meetup in Leeuwarden.

Alleen vrijdag was de coördinatie zoek: coalitiegenoten Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) liepen elkaar op het Zaailand in Leeuwarden al flyerend tegen het lijf. De Friese gemeenten Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menameradiel, Súdwest-Fryslân, Het Bildt en Franekeradeel worden per 1 januari samengevoegd tot drie nieuwe gemeenten: Leeuwarden, Súdwest-Fryslân en Waadhoeke. Zodoende mag 22 november een derde van de Friezen naar de stembus. De opkomst bij herindelingsverkiezingen is doorgaans veel lager dan bij reguliere verkiezingen.