Grote verschillen tussen Europese rechters
Amsterdam
Hoe komt het dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens die omstandigheden niet goed meeweegt?
‘Ik ben geen psycholoog, en kan niet in de hoofden van de rechters kijken. Maar volgens mij zijn ze er onbewust huiverig voor dat ze te hard ingrijpen in het beleid van een land. Daarbij speelt een rol dat ze een zaak beoordelen op een lijst van punten. Rechters kijken bijvoorbeeld of iemand crimineel is, of die persoon niet ergens illegaal heeft gewoond, of er kinderen zijn, enzovoort. Al die punten worden apart besproken. Maar in zijn conclusie houdt het Hof het vaag, door te zeggen dat het al die punten “in samenhang beziet” om tot een eindoordeel te komen. Daardoor is niet duidelijk wat de doorslag heeft gegeven, ook niet voor de rechters zelf.’
Of is er sprake van een vooropgezet plan om regeringen met een streng migratiebeleid hun gang te laten gaan?
‘Nee, ik weet zeker dat hier geen sprake is van kwade opzet. Het is niet zo dat rechters denken: we schrijven wel dat we alle omstandigheden meewegen, maar we volgen toch lekker ons eigen plan. Soms schrijven Straatsburgse rechters zelf ook dat er geen lijn zit in hoe het EHRM oordeelt.’
Dat klinkt niet hoopgevend, als het EHRM de hoogste rechter is waar mensen bescherming kunnen krijgen.
‘Inderdaad. Ik heb zitten nadenken over hoe de rechters hun manier van redeneren kunnen aanpassen, maar dat zou echt een enorme omslag betekenen. Ik denk dat meer te verwachten is van het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Die moet regeringen blijven terugfluiten als die migratie onnodig belemmeren. Als dat gebeurt, is een land verplicht zijn beleid aan te passen.’
Gaat het Hof in Luxemburg straks ook Nederland op de vingers tikken wegens een streng beleid?
‘Die kans is er zeker. Dat is ook al wel paar keer gebeurd, in zaken van mensen die hier een gezin wilden stichten met een partner uit het buitenland. Nederland kon niet uitleggen waarom het nodig was dat zij minimaal 120 procent van het minimumloon moesten verdienen. En waarom wordt die inkomenseis automatisch toegepast, als wat nodig is om rond te komen per persoon verschilt? Ik verwacht in de toekomst meer zaken, bijvoorbeeld over de eis dat een aanvraag voor gezinshereniging altijd in het land van herkomst moet plaatsvinden, ook als de gezinsleden al in Nederland wonen. Want welk nut heeft het dat iemand die hier is, terug moet om een formele aanvraag te doen? Het Hof in Luxemburg kijkt veel meer naar de noodzaak van maatregelen en eisen dan het EHRM in Straatsburg.’
Eigenlijk zouden mensen bij het Hof in Luxemburg moeten aankloppen?
‘Ja, maar alleen rechters mogen daar juridische vragen stellen, voordat ze zelf uitspraak doen. Het is dus verstandig dat advocaten op die mogelijkheid blijven aandringen. Want één zaak in Luxemburg heeft ongelooflijk veel meer impact dan veel zaken in Straatsburg.’