Puberen rond je vijftigste

Annelies van de Pol (52) 

Ik vraag me weleens af: hoe zou mijn leven zijn gelopen als ik heel bewust voor iets had gekozen? Ik heb nooit hoeven kiezen, ik ben altijd overal ingerold. Ik heb geen bucketlist, ik hoef niet per se de Kilimanjaro te beklimmen. Tegelijk wil ik niet dat mijn bestaan maar voortkabbelt. Ik kan er niet tegen als mensen zeggen: ‘Nu is het míjn tijd.’ Je hebt altijd de verantwoordelijkheid voor je eigen leven. Het is niet zo dat je voor die tijd gevangen zat, toch?

Wel gaat de tijd zo snel dat ik soms het gevoel heb dat die me ontglipt. Ik krijg een beetje haast. Het kan maar zo in één klap afgelopen zijn. Ik denk nu vaker: geniet ervan! Ik vergelijk het leven met de vier jaargetijden: lente, zomer, herfst en winter. In die volgorde. Ik zit nu in de herfst. Mijn moeder zit al diep in de winter. Zij komt uit het land van Maas en Waal. Ik denk dat die plaats en tijd bepalend voor haar zijn geweest. Die generatie was toch anders op hun vijftigste dan wij nu. Mijn moeder ging dementeren en ik heb haar naar het verpleeghuis gebracht. Dat doet wel veel met me. Het voelt als een omslagpunt. Ik wil nog niet naar die winter toe. Nog lang niet.

Aangehaakt bij digitale wereld

Mijn schoonmoeder is heel anders. Die is 81 en komt net terug van een groepsreis naar Iran. Zij weigert oud te worden. Dat spreekt me wel aan. Ze is aangehaakt bij de digitale wereld. Sommige mensen zeggen: ‘Ik ga niet meer skiën, straks val ik!’ Zo moet je dus niet denken. Hoe je eindigt is het resultaat van hoe je leeft. Het gaat er ook om: hoe hard doe je je best nog voor nieuwe dingen, ervaringen?

Mijn moeder heeft niet gestudeerd. Als je met een studie begint, kom je in een andere wereld terecht. Ik studeerde linguïstiek in Utrecht. Tijdens mijn scriptie merkte ik dat ik het toch niet zo leuk vond, daarom ik heb er nooit veel mee gedaan.

Nu hebben mijn man en ik al jaren een bedrijf in diepvriesvoer voor tropische aquariumvissen, haha! We wisten niet eens dat het bestond, maar het blijkt ontzettend leuk. Heel internationaal, een echt productiebedrijf. We wilden altijd graag zelfstandig zijn, eigen baas, vrijheid. We zijn beiden eigenaar. Hebben ook beiden aandelen. Dat probeer ik mijn kinderen, en met name mijn dochters, ook bij te brengen: zorg dat je financieel onafhankelijk bent.

Buiten hun belevingswereld 

De kinderen van tegenwoordig blijven hangen aan hun ouders. Wij staan niet meer buiten hun belevingswereld zoals vroeger. Ik ben nooit zo zorgzaam geweest. Mijn man en ik deelden huishouden en opvoeding helemaal. Ik merk dat ik het wel genoeg vind. We hebben altijd klaargestaan voor de kinderen, daarin gingen we ver. Nu denk ik af en toe: dat doe ik niet! Een soort puberaal gevoel. Neem sportwedstrijden; ik ga gewoon niet meer naar álle wedstrijden. Ik heb veel last van schuldgevoel. Daar zou ik me graag van losmaken.

Hoe zullen mijn kinderen later over mij praten? Voor hen wil ik ook interessant blijven. Daarom wil ik dingen blijven leren. En als ik dat wil, dan moet het nu. Ik voel me fitter en beter dan op mijn veertigste. Ik begin de dag altijd met een wandeling van een half uur met onze hond. Alle problemen waarvan ik ’s nachts eventueel wakker lig, lossen dan op.”

Neide Ribeiro (48) 

Ik ben Braziliaanse. Sinds 2000 woon ik in Nederland. In 1996 was ik hier voor de eerste keer. Ik kwam niet om te blijven; mijn droom was in Zwitserland te gaan wonen. De winters daar leken me zo mooi. Ik zou een maand blijven, twee hooguit. Toen leerde ik mijn man kennen, en ben ik verliefd geworden. Hij is hier opgegroeid, maar komt uit Kroatië. Ik wilde de Nederlandse cultuur leren kennen. Dus kwam ik terug. En daarna nog een keer.

Pas toen ik zwanger was, dacht ik: nu moet ik kiezen tussen hier wonen of in Brazilië. Mijn man spreekt acht talen. In het begin spraken we Spaans, later leerde hij Portugees. Hij praat Nederlands met onze twee zoons. Ik Portugees. In het begin vond ik het lastig want ik had weinig contacten hier en Nederlands is moeilijk om te leren. Ik heb een advertentie gezet in de ViaVia voor werk als oppas of schoonmaakster, maar het is moeilijk een baantje te krijgen als je de taal niet spreekt en geen referenties hebt.

Op een tweeling passen

Uiteindelijk belde er iemand. Of ik op een tweeling wilde passen. Dat heb ik drie maanden gedaan. Daarna werd ik gebeld voor schoonmaakwerk, en volgden nieuwe klanten. Ik kreeg meer contacten, meer geld, ik kon af en toe naar Brazilië reizen. Nu voel ik me hier thuis en daar niet meer.

Van de overgang heb ik geen last. Ik ben positief en voel me beter dan ooit. Ik ben niet bang meer om beslissingen te nemen, ik weet precies wat ik wil doen en wil zeggen. Vroeger dacht ik: ja, dat komt ooit wel. Maar nu ik bijna vijftig ben, twijfel ik nooit meer.

Mijn man vraagt zich af hoe ik dat allemaal doe: werk, afspraken. Hij kan mij niet bijhouden. Minimaal eens per week ga ik naar de mis. Twee jaar geleden deed ik mijn Eerste Communie. Elke maand ben ik vrijwilligster in de kerk, bijvoorbeeld bij de lunch. Eigenlijk wil ik ooit nog eens voor de kerk trouwen, maar dat ziet mijn man niet zitten, dus het blijft waarschijnlijk een droom.

Groot genoeg 

Tegenwoordig zorg ik eerst voor mezelf en dan pas voor de rest. Misschien is dat egoïstisch. Maar mijn kinderen zijn groot genoeg om het zelf te doen en mijn man ook. Ik ben onlangs een schoonmaakbedrijf begonnen. Eerst had ik een partner, een uitstekend persoon, maar ik denk nu: ik kan het veel beter alleen. Ik heb de ervaring, het plezier, ik ben flexibel. Ik ben misschien niet de goedkoopste, maar wél de beste. Ik hoef er niet rijk van te worden. Wel wil ik dat mijn omzet goed is, dat ik een stabiel bedrijf heb.

Intussen heb ik zin in nieuwe dingen, in nieuwe mensen. Ik wil nieuwe culturen leren kennen. Ik wil graag reizen, naar Azië, Zuid-Afrika, door Europa. Mijn man gaat niet mee, denk ik. Dat vind ik niet erg, dan vraag ik een vriendin of ik ga alleen.

Tien jaar geleden stond ik er heel anders voor. Nadat mijn moeder was overleden, werd ik heel ziek, ik kreeg een soort allergische brandwonden. De arts dacht dat ik depressief was. Hij gaf me medicijnen mee. Mijn man las de bijsluiter en zei: ‘Neide, als je hieraan begint, kom je er nooit meer vanaf. Gebruik je positiviteit!’ Toen ben ik begonnen met hardlopen. Ik besloot aandacht aan mezelf te gaan besteden. Nu voel ik me honderd procent anders. Zekerder. Ik vind dit een mooie leeftijd, ik probeer te leven alsof elke dag de laatste is.”

Manous Nelemans (53) 

Voortaan vier ik elk jaar dat ik er nog ben. Zo kijk ik nu aan tegen mijn verjaardag. Niet dat ik denk dat ik snel doodga, ik heb zelfs de overtuiging dat ik wel honderd kan worden. Haasten hoeft niet, ik wil tijd nemen voor grote dingen. En de overgang is een groot ding voor mij. Het is een transformerende fase die ik aandachtig wil beleven.

Zo’n zeven jaar geleden begon het. De lat-relatie met de vader van mijn kinderen was al een tijdje voorbij. Het was het jaar van de economische crisis, de dagprijzen voor zzp’ers zoals ik, zakten met soms wel 50 procent. En ik was boos. Constant. Mijn huishouden met een dochter en een zoon heeft daardoor heel wat botsingen gekend. Achteraf zie ik het als pre-puberen; zowel ik als de kinderen zaten in een voorstadium van de puberteit. Want zo kijk ik tegen deze periode aan; het is eenzelfde belangrijke transitie.

Huidige gemoedstoestand 

Als ik mijn huidige gemoedstoestand zo bondig mogelijk moet samenvatten, zou ik zeggen: ik ben mezelf, authentiek. Ik probeer te leven vanuit mijn hart. En dat lukt me beter dan ooit.

Voorheen hield ik mezelf staande door in mijn hoofd te blijven. Dat houvast had ik nodig. Het heeft me veel gebracht: mijn carrière, kinderen. Destijds voelde ik me te kwetsbaar om enkel op mijn gevoel en intuïtie te durven varen.

Door yogalessen kwam ik uit mijn hoofd en dichter bij mijn emoties. Ik onderzocht hoe mijn emoties door gedachten worden gestuurd. In mijn overgangsfase heb ik langzamerhand het juk afgeschud van mijn opvoeding. Het is een soort verwerken van oude patronen, oude liefdes en verlangens een plek geven en er afstand van nemen.

Grenzen stellen 

Nu ben ik in staat grenzen te stellen. Voordien ging ik daar vaak overheen. Mijn leven is chaotisch, dus heb ik balans nodig. Dat weet ik nu en ik neem de tijd om naar buiten te gaan, de natuur in. Dat brengt de rust die ik nodig heb om op andere dagen door te kunnen.

Ik voel me alsof ik als een vlinder uit mijn cocon kruip. Het is de vooravond van een nieuw leven. Ik voel liefde en verbintenis en ik voel de drang om te delen. Ik ontdek mijn sensualiteit opnieuw. Die is meer aanwezig dan ooit. Al mijn zintuigen zijn gevoeliger. Ik ben zachter, knuffeliger. Ik kom steeds meer bij mijn essentie.

Tegenslagen deren me niet meer zo. Ik ben ook minder bang om gekwetst te worden, mensen mogen alles van me weten. Zo zette ik op Facebook: Manous Nelemans is in de overgang. Ik kreeg nogal wisselende reacties. Er waren steunende oppeppers maar ook mensen die zeiden: ‘Zou je dat nu wel doen, want met lastige vrouwen wil men niet werken hoor.’ Zo word je als vrouw dus weggezet. Het onderwerp is niet genoeg in de openbaarheid. Dat moet veranderen.”

‘50 Ik puber ook’ (Lecturis, 159 pag. € 25) is gemaakt door Door Fransen (50), Bernadine Walrecht (52) en Ellen Martens (49, fotograaf). Eerder portretteerden ze tieners onder de titel ‘Ik puber’.

Herkent u zich in deze verhalen? Mail ons, in maximaal 120 woorden, via tijdpost@trouw.nl. Graag met naam en woonplaats.