'Toekomst van Europa is niet als het weer. Dit bepalen we zélf'

,,Grappig dat iedereen dat opeens vraagt. Alsof er een soort checklist is. Nee, zo werkt dat niet. Alle Nederlanders zijn toch ook niet hetzelfde? Je ziet wel dat we waarden delen, gemeenschappelijke doelen hebben. We hechten aan mensenrechten, individuele vrijheid, solidariteit. We hebben veel meer gemeen dan veel mensen zich realiseren - ook omdat we zestig jaar geleden kozen voor een toekomst samen op basis van gedeelde waarden.”

,,Het is én-én, en dat hebben juist de anti-Europese partijen heel goed begrepen. Zij vinden elkaar verrassend makkelijk op bijvoorbeeld anti-vrouw-, anti-homo- en anti-abortusstandpunten. Maar ethische keuzes maken we in Europa hoe dan ook elke dag. Over sociale normen, de duur van zwangerschapsverlof. Nu vergen digitalisering en robotisering weer ethische beslissingen. Ik wil expliciet maken dat we in Europa elke dag voor belangrijke morele keuzes staan.”

,,Dat is precies wat ik bedoel. De lidstaten maken daar technische discussies van: zoveel duizend migranten minder, zoveel miljoen meer naar de Europese kustwacht. Heel terecht dat AZG dan wanpraktijken aanklaagt en aandacht vraagt voor de menselijke kant – die er trouwens bij Commissie en Parlement wél is.”

,,Geen idee welke kant het uitgaat, maar het spannende is: dit gaat niet over het weer, we bepalen het zelf. De stemming is nog steeds wat mopperig, maar wel pragmatisch: eruit is geen goed idee. En als we er dan toch in blijven, laten we er dan het beste van maken. Kop onder de dekens en hopen dat het overwaait werkt niet. Intussen hebben we – door na twee wereldoorlogen de cyclus van geweld te doorbreken – heel veel om trots op te zijn.”

,,Door je uit te spreken. Met zwijgen is nog nooit een revolutie gewonnen. En door te werken aan een beter Europa, waarin burgers het meer voor het zeggen hebben.”