Teruglezen - Merkel grootste, demonstraties tegen AfD en volgens Groenen zijn 'nazi's terug' in parlement

23:18 zondag 24 september 2017

Eindelijk is het Europese electorale angstjaar 2017 achter de rug. De gevreesde populistische doorbraak is uitgebleven, de EU-favorieten Rutte, Merkel en Macron gingen overtuigend als eersten over de streep, ook al verloren de eerste twee vergeleken met de voorgaande verkiezingen.

Toch denken ze in Brussel niet dat de EU de komende jaren een 'kwantumsprong voorwaarts' maakt, schrijft Brussel-correspondent Marc Peeperkorn. De rol van de Franse president Macron wordt cruciaal. Een goede samenwerking tussen Merkel en Macron betekent dat de Frans-Duitse motor van Europa na vijf jaar stilstand weer toeren gaat maken.

Berlijn en Parijs kunnen dan samen de verdere eenwording van de eurozone ter hand nemen: met een Europese minister van Financiën; de uitbouw van het noodfonds tot Europees Monetair Fonds; en met stabielere banken. Ze kunnen het voortouw nemen bij de samenwerking tussen nationale legers en defensie-industrieën; een Europees migratiebeleid doorduwen; en handelsverdragen afdwingen die de Europese burgers en bedrijven meer beschermen. Zolang dat allemaal maar binnen het bestaande Europees Verdrag past. Want verdragwijziging - inclusief alle benodigde referenda - geldt als horrorscenario in Berlijn en de meeste andere Europese hoofdsteden.

23:12 zondag 24 september 2017

Columnist Sheila Sitalsing gaat in haar column over de Duitse verkiezingen terloops ook nog even in op de term rechts-populisme. 'Extreem rechts, zeggen sommigen liever als het over de AfD gaat, of populistisch radicaal rechts, of rechts-extremistisch. Géén alternatief, viel te lezen op de protestborden die zondagavond overal te zien waren. Wat je ook weleens hoort in minder gepolijste conversaties: nazi's, bruinhemden of kwalificaties die niet voor herhaling geschikt zijn. Rechts-populistisch klinkt schattiger, banger, politiek-correcter, genderneutraler, een perfecte term derhalve voor columnisten die vanuit hun bubbel vol hoogopgeleidenprivilege geen gewone Duitsers tegen het hoofd willen stoten.

22:53 zondag 24 september 2017

Merkel wint opnieuw, maar het is een fletse zege: naast de afstraffing van coalitiepartner SPD incasseert ook CDU-CSU een flink verlies. Niettemin is ze de enige leider uit een groot land die alle grote crises van de afgelopen jaren overleeft, schrijft Arnout Brouwers in het redactioneel commentaar van de Volkskrant. Ze toonde zich beginselvast jegens Rusland en in de vluchtelingencrisis - maar negeerde voor veel Duitsers te lang de gevolgen van haar 'Wir Schaffen Das'-beleid.

Het vuurwerk komt van de flanken. De rechts-populisten van de AfD en de links-populisten van Die Linke wonnen opgeteld bijna een kwart van de stemmen. Het patroon is bekend: de crisis van oude middenpartijen en de opkomst van flankpartijen die met radicale ideeën snelle oplossingen beloven voor complexe problemen. Het is de normalisering van de Duitse politiek - 70 jaar na Stunde Null.

De gevolgen van de Duitse 'normalisering' zullen zich in de EU doen voelen. 'Europa' drijft op Duitse goodwill en de bereidheid een stapje extra te zetten. Als de tektonische platen écht aan het schuiven raken, kunnen de gevolgen verstrekkend zijn.

22:32 zondag 24 september 2017

De SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) heeft bij de Duitse parlementsverkiezingen (exitpolls) net iets meer dan 20 procent van de stemmen gehaald, de laagste score ooit. De Duitse sociaaldemocraten zijn niet de enigen in Europa die de achterban zag weglopen.

In Nederland was eerder dit jaar de PvdA de grote verliezer van de parlementsverkiezingen. De partij kreeg nog maar 5,7 procent van stemmen. De Franse socialisten waren gewend de politiek te domineren, maar in juni verloren ze 250 van de 280 zetels die ze in de Nationale Vergadering (Franse Tweede Kamer) hadden. Het was geen verrassing, de socialistische presidentskandidaat Benoît Hamon was twee maanden eerder al weggestemd in de presidentsverkiezingen (6,4 procent van de stemmen).

De Griekse socialisten van de partij Pasok werden in 2015 weggevaagd. De Pasok leverde decennia de premier van het land en slaagde er in 2009 nog in 43 procent van de stemmen te behalen. De Poolse sociaal-democratische PPS is in oktober 2015 na een verkiezingsdebacle uit de volksvertegenwoordiging verdwenen. De Spaanse socialisten van de PSOE mogen nog blij zijn met 22 procent (2016).

22:15 zondag 24 september 2017

Bondskanselier Angela Merkel heeft de Duitse verkiezingen gewonnen met de slechtste uitslag die haar partij sinds 1949 heeft gehaald, 33 procent van de stemmen. Haar vierde regeringstermijn begint daarmee alles behalve comfortabel. Ze verloor meer stemmen dan verwacht aan de rechtspopulistische AfD, die de Bondsdag als derde partij binnenkomt met 13 procent van de stemmen.

Merkel gaat hoe dan ook doorregeren, de vraag is alleen hoe - het scenario van een Pyrrusoverwinning ligt op de loer, schrijft Duitsland-correspondent Sterre Lindhout. De SPD is vast van plan zijn wonden in de oppositie te likken. Lijsttrekker Martin Schulz blijft onlangs het krakende verlies aan.

Voor de verkiezing had Merkel al samenwerking met die Linke en de AfD uitgesloten, en dus blijft er maar een meerderheidscoalitie over: CDU met die Grünen en de liberale FDP. De Jamaica-coalitie, noemen de Duitsers dat vanwege de combinatie van partijkleuren. Maar de associatie met zonnige ontspanning gaat in dit geval niet op, eerder die met Caribische wervelstormen.

21:47 zondag 24 september 2017

In Nederland ontketende de exitpolls in Duitsland een obligaat twitterrondje onder politici. 'Ik zie uit naar voortzetting goede samenwerking (met Merkel, red.)', schrijft premier Mark Rutte. Ook Sybrand Buma 'ziet uit naar samenwerking komende jaren' met de mede-christendemocraten.

Jesse Klaver feliciteert in zijn beste Duits Die Grünen. 'Herzlichen Glückwunsch zu Ihren Ergebnissen'. Geert Wilders is blij met en voor zijn vrienden van het AfD en somt de verdiensten van extreemrechts in Nederland, Frankrijk en Oostenrijk nog even op.

Thierry Baudet van Forum voor Democratie tweet zelf niets, maar retweet wel Voice of Europe, dat een oud filmpje laat zien waarop Merkel een Duitse vlag afpakt van een partijgenoot en die hoofdschuddend uit beeld gooit. Voice of Europe zet er de tekst bij: 'Alleen jaren van hersenspoelen kan ervoor zorgen dat mensen stemmen op een vrouw die haar eigen vlag en land haat.'

21:38 zondag 24 september 2017

Inmiddels telt ZDF meer dan duizend betogers bij het gebouw op waar AfD de grote verkiezingsoverwinning viert. Ook in andere steden werd gedemonstreerd, waaronder Keulen, Frankfurt, Hamburg, München en Düsseldorf. Veel mensen luchtten hun ongenoegen op Twitter. Onder de hashtag #87Prozent meldden zich mensen die zichzelf tot de 87 procent van de kiezers rekenen die níet op de AfD hebben gestemd.

21:31 zondag 24 september 2017

Even over achten schuiven de hoofdrolspelers van de Duitse verkiezingen bijeen voor een debat bij de Duitse televisiezenders. Het wordt een uitwisseling van stekeligheden en irritaties, die zelden vertoond wordt binnen de Duitse politiek, ziet oud-Duitsland correspondent van de Volkskrant Rolf Bos.

Vooral Martin Schulz van de SPD toont zich een slechte verliezer, die het Angela Merkel nog maar eens inwrijft dat juist zij de grootste verliezer van deze verkiezingen is. Voortzetting van de grote coalitie - CDU/CSU en SPD - sluit hij nog maar eens uit.

Zijn partij moet in de oppositie. ‘Als wij daar niet het Bollwerk der Demokratie’ zijn, laten we de oppositie over aan de AfD.’ Hij werpt Merkel voor dat zij verantwoordelijk is voor de komst van de AfD in Bundestag. ‘Zij heeft een schandalige verkiezingscampagne gevoerd’.

Merkel hoort het - voorlopig - minzaam aan, maar zegt later dat het haar ‘droevig’ maakt dat Schulz het vele goede werk van de grote coalitie van de laatste jaren zo negatief karakteriseert.

Katrin Göring-Eckardt van de Groenen luistert er hoofdschuddend naar. Ze verwijt Schulz dat hij pas nu het ‘stevige debat’, ná de verkiezingen, aangaat. Zij zal zelf, samen met Christian Lindner van de FDP, moeilijke nieuwe coalitiebesprekingen moeten voeren met Merkel, voor een zogenoemde Jamaica-coalitie.

Lindner is niet bang voor de komst van de AfD. ‘Ik zal ze professioneel benaderen. Mijn ervaring bij deelstaatparlementen is dat zodra de discussie over de inhoud gaat, de AfD-parlementariërs bij het buffet te vinden zijn.’

Jörg Meuthen (AfD) glimlacht, en zegt later dat zijn partij ‘vreemdenlingenhaat’ niet toestaat. Göring-Eckardt riposteert: ‘Heeft u uw partijleider (Gauland) onlangs nog horen spreken?’

Laatste vraag van een van de journalisten aan Angela Merkel: Of er voor kerstmis een nieuwe regering is. Merkel: ‘Ik zeg altijd, in de rust ligt de kracht.’

21:15 zondag 24 september 2017

CDU 32,9 (41,5) -8,6
SPD 20,8 (25,7) -4,9
AfD 13,1 (4,7) +8,4
FDP 10,5 (4,8) +5,7
Groenen 8,9 (8,4) +0,5
Links 8,9 (8,6) +0,3

20:47 zondag 24 september 2017

Staat Angela Merkel - na het slechtse verkiezingsresultaat van haar CDU sinds 1949 - open voor een minderheidskabinet? Op die vraag zei ze zondagavond dat het haar 'intentie is een stabiele regering te vormen', meldt persbureau Reuters. Of haar kabinet er voor de kerst is, zei Merkel: 'In de rust ligt de kracht, is al jaren mijn motto'.

Veel keuze heeft ze niet, nu haar huidige coalitiepartner SPD de oppositie in gaat. De leider van die partij, Martin Schulz, had zondagavond harde kritiek op Merkels 'schandalige campagne', die een vacuüm heeft gecreëerd dat extreemrechts heeft kunnen vullen.

Vier partijen waar het CDU mee zou kunnen regeren blijven na het afhaken van de SPD over. De meest waarschijnlijke coalitie is de ‘Jamaica’- variant, die zo genoemd wordt omdat de partijkleuren van de deelnemers samen de Jamaicaanse vlag vormen: Zwart (CDU), geel (FDP) en groen (de Groenen).

20:25 zondag 24 september 2017

Rechtspopulisten hangen als aasgieren boven Merkels vluchtelingenpolitiek, schreef columnist René Cuperus eerder deze maand. Eén fout, één incident, één schandaal, en het rechtspopulisme slaat toe en ziet zich bevestigd in zijn apocalyptisch beeld: dat met de massale toevloed van vluchtelingen Duitsland een ramp is aangedaan. Zijn conclusie: Er is voor Angela Merkel maar één weg voorwaarts: de belofte van 'Wir schaffen das' moet koste wat kost bewaarheid worden.

20:12 zondag 24 september 2017

In Berlijn wordt gedemonstreerd tegen de partij die vandaag met zo'n 13 procent van de Duitse stemmen aan de haal ging, het rechtse AfD. 'Heel Berlijn haat de AfD' en 'nazi-varkens', roepen de demonstranten bij het gebouw waar de winst wordt gevierd door Alternatief voor Duitsland. Bij Alexanderplatz werd in Berlijn eerder al gedemonstreerd tegen de AfD. Joodse verenigingen in Duitsland hebben hun zorgen uitgesproken over de sterke opkomst van de rechtse AfD.

Voorafgaand aan de verkiezingen moest Angela Merkel het geregeld ontgelden. Waar ze ook sprak in de aanloop naar de verkiezingen van vandaag, overal staan boze betogers. Populistisch en extreem-rechts lift op deze manier mee op de CDU-campagne. 'Links heeft geen antwoord op problemen.'

20:04 zondag 24 september 2017

De Duitse kiezer heeft zijn stem uitgebracht. Merkel wint, maar alle aandacht gaat uit naar de opkomst van de AfD. Met welk gemoed betrad Duitsland vandaag het stemhok? Een kijkje over de schouders van zeven kiezers.
https://www.volkskrant.nl/buitenland/van-afd-tot-de-grunen-zeven-duitsers-over-hun-keuze~a4518241/

20:01 zondag 24 september 2017

Christian Lindner, heeft de liberale FDP na vier jaar afwezigheid weer terug in de Bondsdag gebracht. Hij heeft de rol die Jesse Klaver in Nederland had: jonkie, vernieuwer en aanjager. Het cruciale verschil is dat het nieuwe elan in Duitsland van rechts komt. Lees hier zijn profiel.

19:56 zondag 24 september 2017

Met meer dan driekwart (77 procent) van de stemmen geteld, is dit nu de verdeling van het nieuwe Duitse parlement in procenten: CDU 33,5, SPD 21, AfD 13, FDP 10, Links 9, Groenen 9, overig 4,5.

19:52 zondag 24 september 2017

'We mogen een nieuwe regering gaan vormen', zei Merkel vanavond tegen haar aanhangers, maar dat zal niet meevallen. De tweede partij, de SPD, wil deze keer niet mee regeren.

Daarmee blijven er nog vier andere partijen in de Bundestag over. De meest waarschijnlijke coalitie is de `Jamaica¿- variant, die zo genoemd wordt omdat de partijkleuren van de deelnemers samen de Jamaicaanse vlag vormen: Zwart (CDU), geel (FDP) en groen (de Groenen). Daarmee zou de regering over een ruime meerderheid van 374 zetels beschikken. Inhoudelijk zal het echter niet meevallen:  op onderwerpen als bijvoorbeeld immigratie, de Europese Unie en milieu zijn de FDP en de Groenen elkaars tegenpolen.

Een coalitie met alleen de FDP levert geen meerderheid op en er wordt nergens gespeculeerd over een minderheidskabinet. De CDU zal nooit regeren met de AfD of die Linke, waardoor andere coalities met de CDU zijn uitgesloten.

Lees hier hoe de Duitse partijen naar elkaar kijken.

19:49 zondag 24 september 2017

De AfD is volgens de eerste exitpolls de derde partij van Duitsland, maar gemeten in alleen voormalig Oost-Duitsland is de partij tweede geworden. Oost-Duitsland worstelt al veel langer met de vreemdelingenhaat. Lees hier waarom.

19:26 zondag 24 september 2017

Alternative für Deutschland (AfD) wil constructief oppositie voeren, zegt Alice Weidel van de partij, nadat is gebleken dat de rechtse partij - volgens de eerste exitpolls - meer dan 13 procent van de stemmen heeft gekregen bij de Duitse parlementsverkiezingen. 'Miljoenen kiezers vertrouwen erop dat wij constructief oppositie voeren.'

Veel partijen hebben al kenbaar gemaakt dat zij niet met het AfD willen samenwerken. Zondagavond waren Katrin Goering-Eckardt en Cem Ozdemir van de Groenen het duidelijkst in hun opvatting over de rechtse partij. 'De nazi's zitten weer in het parlement.' Alexander Gauland, lijsttrekker van de rechts-populistische AfD, kreeg veel kritiek nadat hij had gezegd dat Duitsland trots mag zijn op de Wehrmacht in twee wereldoorlogen.

Met de winst van het AfD komt voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een rechtsere partij dan Merkels CDU in het parlement. Vier jaar geleden bleef de AfD nog steken op 4,7 procent, nipt onder de kiesdrempel van 5 procent.

18:41 zondag 24 september 2017

Angela Merkel zegt tegen haar achterban dat ze een beter resultaat had verwacht dan de 32,5 procent (-9 procent) van de stemmen die haar partij volgens de exitpolls zou behalen, maar dat het doel van de CDU is bereikt. 'We mogen een nieuwe regering gaan vormen.' Dit wordt niet gemakkelijk, nu de tweede partij SPD niet weer een regering wil vormen met het CDU.

Ze ziet ook dat veel proteststemmen naar het rechtse AfD zijn gegaan. Ze zegt daar naar te zullen luisteren, de opdracht te hebben begrepen en dit verder te gaan analyseren. Ze belooft de stemmen van het AfD terug te winnen.

18:34 zondag 24 september 2017

Duitsland verbaasde zich begin dit jaar nog over de komeet-achtige opkomst van Martin Schulz. De nieuwe leider van de SPD kon volgens peilingen zelfs Merkel gaan bedreigen. Vandaag bleek dit niet het geval, moet Schulz op dit moment in een toespraak erkennen aan zijn achterban. Het is volgens hem 'een bittere dag voor de sociaaldemocratie'. Met name vanwege de sterke opkomst van het rechtse AfD.

Lees hier het profiel van Martin Schulz.

18:19 zondag 24 september 2017

De huidige coalitiepartner van Merkels CDU, het SPD, wil na het grote verlies aan stemmen niet nogmaals samenwerken met Merkel. Dit heeft de partij van Martin Schulz direct na de exitpolls bekendgemaakt. Het SPD behaalde met 20 procent van de stemmen een historisch laag resultaat bij de parlementsverkiezingen.

Frauke Petry, de voormalige voorvrouw van de AfD, reageert zeer verheugd over de 13,5 procent die haar partij volgens de eerste exitpoll heeft gekregen. 'Het onmogelijke is waarheid geworden.'

18:02 zondag 24 september 2017

De stembussen zijn gesloten in Duitsland, de eerste stemmen geteld. Angela Merkels CDU is in de eerste exitpoll wederom de grootste partij van Duitsland geworden, maar met 32,5 procent wel met veel minder stemmen dan vier jaar geleden. In 2013 stemde ruim 40 procent op de christendemocraten. Het rechtse AfD is momenteel de derde partij van Duitsland, met 13,5 procent van de stemmen. Het sociaaldemocratische SPD werd tweede met 20 procent, een naoorlogs dieptepunt.

Die Linke en de Grünen hebben beiden de kiesdrempel van 5 procent gehaald met circa 9 procent van de stemmen. Lees hier waarom links Duitsland niet samen optrekt tegen de macht. (+)

Al met al een tektonische verschuiving volgens het Duitse ARD.

17:59 zondag 24 september 2017

Het rechtse AfD, dat voor het eerst een plaats in het Duitse parlement zal bemachtigen, wordt op Twitter aangevallen door haar tegenstanders. 'Deze rechtsextremistische partij hoort niet thuis in de Bondsdag', schrijft de sociaaldemocratische SPD. Het kwam de partij van Martin Schulz op een felle reactie te staan van AfD oprichter Frauke Petry. 'Links is voorbij', twitterde ze over de 'arrogantie van de SPD'.

17:50 zondag 24 september 2017

Vandaag stemmen de Duitsers voor een nieuw parlement. Angela Merkel stevent af op een overwinning, maar deze verkiezingen zouden ook de terugkeer van extreem-rechts in de Bondsdag kunnen betekenen. In dit overzicht leest u alles wat u moet weten over de Duitse stembusgang.

17:48 zondag 24 september 2017

Een paar cijfers: In totaal mochten er vandaag 61,5 miljoen Duitsers naar de stembus en daar konden zij 2 stemmen uitbrengen: 1 op een persoon uit hun eigen kiesdistrict, en 1 op een partij. Het land telt 299 kiesdistricten in 16 staten. Er bestaat een kiesdrempel van 5 procent: partijen die minder stemmen krijgen, komen niet in de Bondsdag.

De opkomst lijkt vandaag iets lager te zijn dan 4 jaar geleden: om 14.00 uur had 41,1 van de kiesgerechtigden gestemd, in 2013 was dat 41,4 procent. De stembussen sluiten om 18.00 uur.

17:40 zondag 24 september 2017

Journalisten staan, net als in Nederland, klaar om bij de deelnemende partijen de verkiezingsavond bij te wonen. Bij het AfD staan bijna net zoveel journalisten als parijtleden. Markus Rosch is voor de ARD op de plek waar de eurosceptische partij de uitslagen afwacht. De stembussen sluiten om 18.00 uur. `Spanning stijgt.¿

17:38 zondag 24 september 2017

Dit is een video van Angela Merkel, die samen met haar echtgenoot Joachim Sauer, naar het stembureau loopt in Berlijn. Het regent, en haar man houdt een paraplu omhoog. Het is vermoedelijk geen toeval dat deze zwart is: dat is de partijkleur van haar CDU.

14:13 zondag 24 september 2017

Historisch worden ze, de Duitse parlementsverkiezingen van vandaag. Vanwege Merkels vrijwel zekere winst, was dat tijdens de campagne niet altijd evengoed zichtbaar. Maar achter de rug van de onvermijdelijke kanselier voltrekt zich iets buitengewoons, schrijft Duitsland-correspondent Sterre Lindhout.

De verkiezingen worden historisch omdat de AfD haar intrede doet in de Bondsdag. Misschien wel als de derde partij achter CDU en SPD, maar misschien ook als vierde of vijfde. Toch is het een cesuur, in het licht van de naoorlogse Duitse geschiedenis. Een parlement met de AfD is een breuk met de 68 jaar die er zijn verstreken sinds de Bondsrepubliek in 1949 opnieuw werd opgericht.

Lees hier haar volledige analyse.

15:29 zondag 24 september 2017

Angela Merkel (63) is een van de machtigste vrouwen ter wereld, en volgens sommigen zelfs de leider van het Vrije Westen. Zondag stevent ze af op haar vierde verkiezings overwinning. Hoe doet ze dat? Twaalf tips om zelf een Merkel te worden.

16:21 zondag 24 september 2017

Duitsers willen dat Merkel kanselier blijft. En dat is voor Europa een hele geruststelling, schrijft Philippe Remarque in zijn redactioneel commentaar. Want Merkel geeft ondanks haar bescheiden uitstraling - of misschien wel juist dankzij - richting aan een cruciale fase in de Duitse en Europese geschiedenis.

De huidige ontwikkelingen ogen minder spectaculair dan het Wirtschaftswunder en de Westbindung onder Adenauer, om niet te spreken van de Duitse hereniging en de euro van Helmut Kohl. Maar wat de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden, is niet minder belangrijk: een essentiële verschuiving in het Europese krachtenveld. Duitsland is de leider geworden - min of meer tegen zijn eigen wil. Een gevolg van omvang en economische zwaartekracht, natuurverschijnselen waar niemand iets aan kan doen.

Lees hier het hele commentaar.