Direct naar artikelinhoud
opinie

Betaalbare huren in stad, het kan

Nieuwbouw in Nijmegen. 'Middeninkomens vinden steeds moeilijker passende en betaalbare woonruimte in steden.'Beeld Hollandse Hoogte

Er is een radicaal andere route om het tekort aan betaalbare woningen voor middengroepen tegen te gaan, geloven Arie Lengkeek en Peter Kuenzli. Dat is de wooncoöp.

en

De crisis is voorbij, maar het bouwen in de stad wordt steeds schraler. De combinatie van sterk stijgende prijzen in de markt, gemeentelijk grondbeleid en de dominante positie van grote bouwondernemingen leidt tot een race to the bottom. Sociale huur en de top van de markt kennen hun eigen dynamiek. Maar middeninkomens vinden steeds moeilijker passende en betaalbare woonruimte ín de stad.

De oplossingen van de markt: nog kleinere woningen, verder standaardiseren en integreren van het bouwproces. Resultaat: karige appartementen en architectuur die zich beperkt tot de gevel. Een stevige lobby richting Rijk en gemeentes roept op via het grondbeleid te subsidiëren dat bouwen voor de middengroepen toch rendabel kan worden. 

'Den Haag moet zich meer inzetten om de huurmarkt in het middensegment uit te breiden', is de roep van vastgoedexperts (Trouw, 12 september). Wij vinden betaalbaar wonen voor de middengroepen ook urgent, maar zouden de politiek een radicaal andere route willen wijzen om dat te bereiken.

De crisis is voorbij, maar het bouwen in de stad wordt steeds schraler

Woonrecht

In Duitse en Zwitserse steden heeft de opgave van betaalbaar wonen voor de middengroepen in de afgelopen jaren geleid tot een opmerkelijke productie van kwalitatief hoogwaardige, vernieuwende en duurzame woningbouwprojecten. Wie er gaat kijken wordt verrast door de grote rijkdom aan woon- en leefvormen. 

De sleutel ligt bij de 'Wohngenossenschaften', wooncoöperaties die aan hun leden op kostprijsbasis een woning verhuren. Leden brengen kapitaal in voor het eigen vermogen van de coöperatie en ontvangen in ruil daarvoor 'woonrecht'. Bij vertrek vervalt het woonrecht en ontvangt het lid het ingelegd vermogen terug. Het vastgoed blijft altijd in eigendom van de coöperatie en is daarmee duurzaam onttrokken aan speculatie.

Wij zijn ervan overtuigd dat die organisatievorm ook een antwoord vormt voor de Nederlandse opgave van betaalbaar wonen voor gezinnen in de stad. Vanuit die overtuiging hebben wij met anderen het Rotterdams Woongenootschap opgericht, een wooncoöp gericht op het ontwikkelen van 100 tot 200 betaalbare huurappartementen voor middengroepen, in of rond het centrum van Rotterdam. We koersen met een ongesubsidieerde businesscase af op kostprijshuren tussen 800 en 1150 euro, tot 30 procent onder de markthuur voor vergelijkbare woningen.

De belangrijkste hobbels die we nu tegenkomen, betreffen de voorfinanciering van een bouwproject en het verwerven van geschikte bouwgrond. In beide gevallen is de politiek inderdaad aan zet om de huurmarkt in het middensegment verder te helpen. 

Onze vraag aan politiek Den Haag is daarom: geef woningcorporaties expliciet de mogelijkheid om kapitaal in het eigen vermogen van nieuwe wooncoöps te stoppen. De Woningwet lijkt die ruimte te bieden, maar de corporatiesector is kopschuw voor alles wat (nog) niet volgens de letter der wet is. De inleg van hun kapitaal maakt een vliegende start mogelijk en garandeert betaalbaarheid.

Voorrang

Onze vraag aan de politiek in de grote steden gaat over grondposities en de dominantie van de traditionele ontwikkelende partijen. De wooncoöps zijn in staat marktconforme grondprijzen te betalen. Geef ons voorrang bij gronduitgifte, of door een minimum aandeel middenhuur door wooncoöps op te nemen in de grotere tenders die voor marktpartijen worden uitgeschreven.

Voor corporaties en stadsbesturen onconventionele, maar legitieme keuzes: ze dragen direct en aanwijsbaar bij aan de maatschappelijke doelen voor gemengde stadswijken en een ongedeelde stad. Met wooncoöps ontwikkelt de stad zoveel rijker, diverser, duurzamer- en gegarandeerd betaalbaar.