Twee stapjes vooruit
De islamitische wereld lijkt op een ontplofte processie van Echternach. De deelnemers aan het Luxemburgse ritueel doen steeds drie keurige stappen naar voren en twee naar achteren. Daarmee bereiken ze, zij het vertraagd, hun doel.
De moslimwereld is een wervelwind van ordeloze stappen in alle richtingen, vooruit, achteruit, naar boven, naar beneden, links en rechts, heen en terug, schoppend, stampend en slingerend. Of dat allemaal ook naar een doel leidt is onduidelijk, laat staan welk doel.
Transgenderschool
De afgelopen week waren er stappen vooruit. De zender 'Voice of America' ontdekte dat een religieuze school voor transgenders in de Javaanse stad Yogyakarta, gesloten in februari vorig jaar, zijn activiteiten heeft hervat, met stille trom, al weer sinds een jaar. De school geeft islamitisch onderricht en verleent hulp aan niet-hetero's. De leiding heeft de 55 jaar oude activist Shinta Ratri, zelf een diepgelovige transgender.
De school ging dicht toen in februari vorig jaar er in Indonesië een anti-homogekte uitbrak, waarin zelfs ministers tekeer gingen. De minister van defensie beschreef de homobeweging als een westerse oorlog tegen Indonesië's soevereiniteit. Psychiaters noemden homoseksualiteit een geestesstoornis en een virus. Ze bepleitten therapie, ook voor transgenders. Een bewindsman in ruste riep via Twitter op alle homo's te doden. In dat opgehitste klimaat sloten de autoriteiten de school van Shinta Ratri, na een volksvergadering.
Deze stappen vooruit zijn voor de islamitische wereld zelfs belangrijker dan een militaire uitschakeling van IS
Theologisch ligt het met transgenders lastig. De Koran noemt ze niet en veroordeelt ze dus ook niet. Op de Koran kunnen haters van transgenders zich daarom niet beroepen. Wel kunnen ze, en dat doen ze ook, alles wat afwijkt van de heteronorm onderbrengen in het begrip zina, niet-geoorloofde seks.
Dat uitgerekend in Yogyakarta deze school moest sluiten was extra pijnlijk. In Indonesië bestaat in normale tijden veel tolerantie voor transgenders. Op het eiland Sulawesi is een stam die het mensdom onderverdeelt in maar liefst vijf genders. Vooral Yogyakarta geldt als verdraagzaam. Zelfs in de anti-homostorm nam de sultan van Yogyakarta het op voor transgenders. Hun school draait dus weer en Indonesië is nog steeds soeverein.
Gemengd huwelijk
Een ander goed bericht, spectaculair, kwam uit Tunesië, waar een nieuwe wet een huwelijk tussen een moslimvrouw en een man van een ander geloof mogelijk maakt. Dat lijkt gewoon maar is het niet. Want zonder een poppenkastbekering van de bruidegom tot de islam was zo'n verbintenis uitgesloten. Omgekeerd ging wel: een huwelijk tussen een moslimman en een niet islamitische vrouw. Die dubbele standaard is nog steeds de praktijk in de rest van de islamitische wereld.
Tunesië wacht geen lawine van gemengde huwelijken, want de families zijn er ook nog en een bruid zal niet snel tegen de wil van haar verwanten buiten haar geloof trouwen. Maar toch, van de wet mag het voortaan, en dat is een geweldige doorbraak in dat bescheiden landje waar de Arabische revolutie begon in een provinciestad met de zelfverbranding van een groenteman.
Het kleine Tunesië van de arme mythologische koningin Dido, die dodelijk verliefd was op een vreemdeling, is een gidsland geworden. De nieuwe huwelijkswet is een daverende seculiere overwinning, bevochten met inhoudelijke argumenten, democratisch tot stand gekomen en niet van bovenaf opgelegd, en daarom voor de islamitische wereld zelfs belangrijker dan een militaire uitschakeling van IS.