'Seniele vent' Trump versus 'Rocket Man' Kim: moeten we ons zorgen maken om atoomretoriek?

'Ik zal die geestelijk gestoorde seniele vent voorgoed met vuur temmen', beloofde de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un vrijdag nadat de Amerikaanse president Trump Noord-Korea met 'totale vernietiging' had bedreigd als de VS zichzelf of hun bondgenoten moeten verdedigen.

De woordenoorlog tussen de twee leiders loopt de laatste tijd zo hoog op, dat de buitenwereld zich benauwd begint af te vragen of het bij woorden zal blijven. 'Trumps toespraak is geen voorbode van militaire actie', moest de Korea Times zijn lezers deze week gerust stellen, want als er oorlog uitbreekt, krijgt ook Zuid-Korea de volle laag.

^{Lees verder onder de illustratie} 

Reagan

Ook president Reagan gebruikte tijdens de Koude Oorlog geregeld gespierde taal tegen de Sovjet-vijand. Om zijn pleidooi voor de plaatsing van middellange-afstandsraketten in Europa kracht bij te zetten, schilderde hij de Sovjet-Unie in 1983 af als het 'Rijk van het Kwaad'. Moskou beschuldigde Reagan ervan dat hij 'oorlogszuchtig' was en een 'pathologische haat tegen het socialisme en het communisme' koesterde.

Tamelijk mat, vergeleken bij de retorische bombardementen waarmee Trump en Kim Jong-un elkaar nu bestoken. Maar Reagans 'Evil Empire'-toespraak droeg wel bij tot de extreem gespannen sfeer tussen de twee landen. Later dat jaar liep het bijna uit op een kernoorlog, toen het nucleaire alarmsysteem van de Sovjet-strijdkrachten meldde dat de Amerikanen een aantal kernraketten hadden gelanceerd. Maar de dienstdoende officier, Stanislav Petrov, besloot dat het waarschijnlijk een foute melding was en voorkwam zo een mogelijke kernoorlog.

Hussein

Ook nu vrezen sommigen dat Trumps retoriek weleens tot ongelukken kan leiden. Zelfs uit conservatieve hoek klinkt kritiek. 'Trump lijkt te vergeten dat woorden ook echt iets betekenen', schrijft columnist Jim Jamitis op de conservatieve nieuwssite RedState. Trumps dreigement met 'vuur en furie, zoals de wereld nog nooit heeft gezien', deed hem denken aan Saddam Husseins ronkende uitspraken over de 'moeder van alle oorlogen'.

Kenners wijzen erop dat Trump nu eenmaal graag in superlatieven spreekt. Obama is de 'slechtste president in de geschiedenis van de Verenigde Staten'. Nafta is het 'aller slechtste handelsverdrag dat de VS ooit hebben gesloten'. Als hij iets aankondigt heeft hij het over 'het meest ongelooflijke ding dat je ooit hebt gezien'.

Maar de vraag is natuurlijk of de tegenpartij op de hoogte is van Trumps voorliefde voor de hyperbool. Daar komt bij dat Kim Jong-un zelf een actieve gebruiker is van het stijlmiddel, over het algemeen geen gunstig teken. De uitspraak van Trump noemde hij de 'meest woeste oorlogsverklaring uit de wereldgeschiedenis', waarop hij overweegt te antwoorden met een 'keiharde tegenmaatregel van het hoogste niveau uit de geschiedenis'. 'Wat Trump ook verwachtte, hij zal kennis maken met gevolgen zoals hij nooit had verwacht.'

Slecht teken

Een slecht teken is ook dat beide mannen ervan houden anderen persoonlijk aan te vallen, terwijl ze bekendstaan als uiterst lichtgeraakt. 'Low energy Bush', noemde Trump zijn Republikeinse rivaal Jeb Bush, senator Marco Rubio was 'Little Marco', terwijl hij senator 'Lying Ted' Cruz afdeed als 'mislukkeling' die 'nooit iets voor elkaar krijgt'. Voor Kim Jong-un heeft hij ook een beledigende bijnaam: 'Rocket Man'. Op zijn beurt noemde de Noord-Koreaanse leider Trump een 'gangster die graag met vuur speelt'. 'Een bange hond blaft harder', merkte hij smalend op.

Op Twitter stak een namaak-Trump de draak met de ronkende tweets van de Amerikaanse president: 'Ik heb besloten om cyberbullying te gebruiken om mislukkeling Kim Jong-un te dwingen een eind te maken aan zijn kernprogramma. Dikzak Rocket Man zal nu beven van angst.'

Maar in het echt maken experts zich wel degelijk zorgen over de mix van hyperbolen en kernwapens, temeer daar Kim Jong-un de naam heeft paranoïde te zijn. Volgens Kelsey Davenport van de Arms Control Association, een club die voor wapenbeheersing pleit, vergroot Trump met zijn retoriek de kans dat Noord-Korea een misrekening maakt. Onzin, zei de conservatieve ex-ambassadeur bij de VN John Bolton op Fox News. Volgens hem hebben andere politici veel te lang dingen gezegd als 'alle opties liggen op de tafel'. 'Daar trekt niemand zich iets meer van aan. Dit is bedoeld als waarschuwing dat we serieus een militaire optie overwegen. Dat trekt wel de aandacht.'

Kremlin

Washington en Pyongyang drijven hun conflict nodeloos op de spits. Dat zei de woordvoerder van de Russische regering vrijdag. De 'onnozele verklaringen vol dreigementen' zijn Moskou, een buurland van Noord-Korea, een doorn in het oog.