Keerpunt voor Fed: afbouw crisisbalans begint

De Federal Reserve, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, gaat voor het eerst sinds de crisis de grote hoeveelheid staats- en hypotheekleningen op zijn balans verkleinen. Dit heeft het Fed-bestuur woensdagavond besloten.

Het besluit, waar de Fed in juni al op vooruitliep, is een keerpunt. Sinds de crisis kocht de Fed, in verschillende etappes, honderden miljarden dollars aan schuldpapier op teneinde de economie te stimuleren. De balans van de centrale bank zwol aan van 900 miljard dollar in september 2008 tot krap 4.500 miljard dollar nu. Sinds begin 2015 is de balans niet verder gegroeid, maar ook niet afgenomen. Uit angst voor onrust onder beleggers schrok de Fed er tot nu toe voor terug de leningenportefeuille af te bouwen. Leningen die afliepen, heeft de Fed vervangen door nieuwe.

Vanaf oktober begint de Fed voorzichtig een beleid van „normalisatie”: leningen die aflopen, worden geleidelijk niet meer vervangen, waardoor de balans automatisch zal krimpen. De Fed zal leningen niet actief verkopen, waardoor de balans maar heel langzaam in omvang zal afnemen.

Eerste centrale bank die stap terug doet

Fed-voorzitter Janet Yellen sprak in een persconferentie van een „geleidelijke en voorspelbare” aanpassing van de balans. In de laatste drie maanden van dit jaar zal de balans met maximaal 10 miljard dollar per maand kleiner worden. Na twaalf maanden zal dit bedrag zijn opgelopen tot maandelijks maximaal 50 miljard. Begin 2019 zal de balans steeds boven de 4.000 miljard dollar zal liggen.

De Fed is de eerste grote centrale bank die de massale opkoop van leningen (‘kwantitatieve verruiming’) terugdraait. De Europese Centrale Bank (ECB) koopt nog maandelijks nog 60 miljard euro aan leningen bij, hoewel dit maandelijkse opkoopbedrag volgend jaar waarschijnlijk wel omlaag gaat.

De belangrijkste reden voor de Fed om nu een stap terug te doen, is dat zij bij een volgende recessie ook ruimte wil hebben om de economie te stimuleren. Ook de ECB staat voor deze uitdaging.

Leesn ook: Zijn centrale bankiers klaar voor een volgende recessie?

Het Fed-bestuur liet woensdag zijn belangrijkste rentetarief, tussen de 1 en 1,25 procent, ongewijzigd. Afgaande op de economische prognoses die het bestuur bij het rentebesluit presenteerde, verwacht de Fed dit jaar nog een renteverhoging met een kwart procent punt en volgend jaar drie renteverhogingen van elk een kwart procentpunt.

In haar verklaring noemt de Fed de orkanen Harvey, Irma en Maria. „Ervaring uit het verleden” leert dat de orkanen, hoe verwoestend ook, de economische groei „op de middellange termijn” niet beïnvloeden, aldus het bestuur.