Groen ‘dorp’ achter de duinen

Den Haag

‘Ik ben benieuwd naar de eerste winter hier, want ik wil niet in een koud bad zitten’, zegt Gita van Duinen in haar woonkamer met uitzicht op de gemeenschappelijke binnentuin. ‘Ik heb veertien zonnepanelen op het dak en een zonneboiler voor warm water. De energienota bedraagt nog twee tientjes per maand, en dan draait hier dagelijks de wasmachine en doen de kinderen echt niet altijd braaf de lichten uit.’

Groene Mient, in de Haagse Vruchtenbuurt, is volgens de bewoners een groen dorp in de stad. De binnentuin, nog in aanleg, vormt het hart. Het overtollige regenwater gaat niet direct het riool in, maar stroomt via greppels naar een verzamelbekken.

Opgeteld hebben de 33 woningen vierhonderd zonnepanelen en geen gasaansluiting. ‘De Groningers zijn óók mijn buren, dan ga je niet vrolijk op gas stoken in een nieuwbouwproject’, zegt Van Duinen. ‘En als we Putin allemaal zo’n engerd vinden, dan wil je niet afhankelijk zijn van Gazprom.’

De bewoners konden bij de bouw kiezen uit drie energiesystemen. De ‘zonnehuishoudens’ hebben een zonnecollector (voor warm water). De ‘warmtepomphuishoudens’ halen warmte uit de bodem. De ‘elektrische huizen’ hebben zonnepanelen en infraroodpanelen voor verwarming. Alle typen streven naar ‘nul op de meter’ – ze wekken evenveel of meer op dan wordt verbruikt. De meerkosten voor de bouw zijn 8 tot 12 procent – inclusief isolatiepakketten, warmteterugwinningsmaatregelen, driedubbel glas en dikke muren – en in een jaar of tien terug te verdienen.

Het project is een kwestie van lange adem gebleken, vertelt Van Duinen, voorzitter van Groene Mient. Na vier jaar zoeken werd deze locatie gevonden – de voormalige locatie van het Maris College. Er waren direct honderden belangstellenden en ook woningcorporaties stonden in de rij om mee te doen – Vestia werd de samenwerkingspartner.

Na lange voorbereidingen zouden er in 2012 eindelijk 58 huur- en koopwoningen komen. Maar toen viel Vestia om. ‘Toen zat ik er wel flink doorheen’, zegt Van Duinen. ‘Nu moesten we als aanstaande bewoners al het uitzoekwerk en alle kosten op ons nemen.’ Bij de doorstart in 2013 waren er opnieuw vele honderden belangstellenden, maar door het afvallen van Vestia konden er alleen koopwoningen komen. De bewoners kochten de grond voor 2,8 miljoen euro van de gemeente.

geen schuttingen

Dankzij de intensieve voorbereidingen kennen ze elkaar al ruim drie jaar. ‘Dat is uniek hier. Als je in de tuin zit, is het een soort camping’, zegt bewoner Bart van Kent. ‘Er is afgesproken dat er geen schuttingen mogen komen. Je kent elkaar goed en spreekt elkaar veel, maar er is ook genoeg privacy.’

Van Kent, zelf Kamerlid voor de SP, is enthousiast over hoe op sociocratische wijze alle besluiten worden genomen – over bijvoorbeeld de keuze van de architect, de indeling van het terrein, de soort hout en leisteen voor de buitenmuren.

‘Het is geen kwestie van de meeste stemmen gelden, maar consentbesluitvorming. Als je afwijkende voorkeuren hebt, moet je je afvragen of die zo zwaarwegend zijn dat je echt een besluit wilt tegenhouden. Anderzijds zet je niet met meerderheid van stemmen een composthoop voor iemands neus. Alles is in prettige sfeer tot stand gekomen. We hebben eigenlijk nooit gestemd.’

Het pionieren stopt niet nu de huizen zijn opgeleverd en de tuin wordt aangelegd. Met energiebedrijf Eneco en netbeheerder Stedin gaat Groene Mient onderzoeken of het buurtje helemaal los kan komen van het bestaande energienetwerk. Dat betekent dat overtollige stroom op zonnige dagen niet wordt terug- geleverd aan het netwerk, maar wordt opgeslagen. Misschien komt er een grote ‘buurtbatterij’ of worden elektrische auto’s gebruikt als accu.

‘De meeste mensen zijn heel enthousiast’, zegt Gita van Duinen, ‘maar soms maken mensen opmerkingen tegen me als: ‘‘ik zag dat je een plastic tas kocht in de winkel’’ of ‘‘ik dacht dat jij geen vlees zou eten’’. Ja, ik heb soms best zin in spareribs. Als je bewust bent bij grote structurele keuzes als de aanschaf van een huis of een auto, mag ik ook een keer mijn tasjes vergeten.’ <