Terroristen van Ripoll "perfect geïntegreerd", toch geradicaliseerd

De imam Abdelbaki Es Satty wordt ondertussen als sleutelfiguur beschouwd in de aanslagen in Catalonië. Hij zou de terreurcel hebben opgericht en de jonge terroristen hebben overtuigd een aanslag te plegen. Dit werd gisteren bevestigd door twee van de nog levende verdachten tijdens hun verhoor door een Spaanse onderzoeksrechter in Madrid.

De imam van Ripoll Abdelbaki es Satty was geen onbesproken figuur in de gemeenschap van Ripoll. Hij probeerde niet enkel de jongeren uit de terreurcel die de aanslag in Barcelona pleegden te radicaliseren. Al minstens twee familieleden van de terroristen, een neef en een schoonbroer, hebben ondertussen toegegeven dat ze ook door hem benaderd werden, maar niet geïnteresseerd waren in zijn extreme overtuigingen. Als het klopt dat ze zo wantrouwig stonden tegenover de imam, rijst natuurlijk de vraag waarom ze niet hebben ingegrepen. De jongens schudden hun schouders en een van hen antwoordde uiteindelijk: "Omdat we niet dachten dat het zo ver zou komen. Het is echt omdat niemand geloofde dat ze hiertoe in staat zouden zijn."

Terroristen met een ongebruikelijk profiel

Het profiel van de terroristen verschilt van andere terroristen. Ze zijn jonger en vanuit sociaal en economisch oogpunt hadden ze geen abnormaal leven. Bovendien was aan hun gedrag was niets verdacht, zeggen hun vrienden.

Ook volgens Maria Dolors Vilalta, lid van de Raad voor Burgerveiligheid, Samenleving en Participatie van Ripoll, waren de terroristen geïntegreerd. "Het waren jongens die perfect Catalaans spraken, ze gingen hier naar school, hadden goede punten en haalden zich geen problemen op de hals". Opvoedster en buurvrouw van twee van de terroristen Núria Perpinyà voegt toe dat ze "zich nooit misdroegen of te religieus waren".

Leeftijd en herkomst speelden een rol

Manuel Gazapo, voorzitter van het Observatorium voor Nationale Veiligheid, noemt enkele factoren die een rol hebben gespeeld in hun radicalisering. De eerste factor is de leeftijd: "Ze zijn jonger dan de meeste andere terroristen en daarom ook beïnvloedbaar". Over de tweede factor lopen de mening uiteen: hun herkomst. "Men zegt wel dat ze geïntegreerd waren, ja, maar ze behoren nog steeds tot een minderheid met een groot risico op discriminatie. Het is een ding te praten over institutionele integratie, maar integratie op straat is nog iets helemaal anders".

Rashid, neef van twee van de terroristen en buurman, is het met Gazapo eens. "Ja, wij groeien hier op en we leven vreedzaam samen, maar wij zullen altijd 'de Moren' zijn, op school bijvoorbeeld. De meisjes willen niet met ons uitgaan. En de ouderen denken dat we hasj verkopen".

Integratie geen doorslaggevende factor

Manuel Gazapo concludeert dat "integratie geen doorslaggevende factor" is. "Die bestaat niet", voegt hij toe. "Dat een kind gediscrimineerd wordt, betekent niet dat het een aanslag zal plegen, en omgekeerd betekent het niet dat, wanneer een kind geïntegreerd is, het geen aanslag zal plegen".

Deze onvoorspelbaarheid zorgt voor vertwijfeling in het stadje en elders. Maria Dolors en Núria Perpinyà geven toe: "Het vertrouwen in de gemeenschap is geschonden. Er heerst grote teleurstelling en we hebben ontzettend veel werk voor de boeg om dat vertrouwen weer te herstellen. Niet alleen is dit een aardbeving in de sociale en educatieve sector, maar ook wat het veiligheidsgevoel betreft."

"We weten nu dat iedereen kan radicaliseren. Vroeger lag de focus op ongeschoolde mannen boven de 25; nu moet men ook rekening houden met kinderen en geïntegreerde jongeren", zegt Manuel Gazapo.