Trump weet zich geen raad met beschuldigingen antisemitisme

Zijn dochter Ivanka is getrouwd met een orthodoxe Jood, zijn kleinkinderen zijn Joods, maar toch wordt president Trump voortdurend achtervolgd door beschuldigingen dat hij met antisemieten heult. Uit protest tegen de weigering van Trump de deelnemers van de neonazi-mars in Charlottesville ondubbelzinnig te veroordelen, verscheen popster Billy Joel bij een concert in Madison Square Garden met een gele Jodenster op zijn colbert.

Met dat gebaar keerde Joel - zelf van Joodse afkomst - zich tegen het toenemende antisemitisme in zijn land en tegen de laconieke manier waarop Trump aanvankelijk op de gewelddadig verlopen mars in Charlottesville reageerde. Er werd met hakenkruisvlaggen gezwaaid en er vielen anti-Joodse leuzen te horen, zoals 'de Joden zullen ons niet verdringen'. Sommigen beklaagden zich openlijk over het feit dat de 'roomblanke' Ivanka met een Jood is getrouwd en zich zelfs tot het Jodendom heeft bekeerd.

Trump keurde het geweld af, maar hield vol dat ook de linkse tegendemonstranten boter op het hoofd hadden. Bovendien zaten er tussen de deelnemers aan de mars volgens hem ook 'heel goede mensen'. Kennelijk is Trump beducht op zijn ultrarechtse achterban, met behulp waarvan hij de Republikeinse partij wist over te nemen, tegen zich in het harnas te jagen.

Haskel Lookstein, de rabbijn die in 2009 het huwelijk van Ivanka Trump met Jared Kushner voltrok, liet in een brief aan zijn gemeente weten 'uiterst verontrust' te zijn over de manier waarop Trump de blanke racisten en neonazi's op een lijn plaatste met betogers die tegen hun haatboodschap protesteerden. Ook Trumps economisch adviseur Gary Cohen zou volgens The New York Times zijn afschuw hebben uitgesproken over de 'walgelijke' uitlatingen van zijn baas.

Reuben Brigety, de rector van de Elliott School of International Affairs en voormalig ambassadeur van de VS bij de Afrikaanse Unie, ging zelfs zo ver dat hij Trump de 'eerste Amerikaanse opper-nazi' noemde. Volgens hem heeft Trump zijn ware aard getoond door te weigeren zijn veroordeling uit te spreken over de blanke racisten, van wie er een met een auto op de tegenbetogers inreed. Hij wees erop dat David Duke, de voormalige leider van de Ku Klux Klan, opgetogen was over Trumps 'moedige' opmerkingen.

Een van de weinigen die Trump openlijk steunde was zijn advocaat Michael Cohen, zelf een Jood. Hij verzekerde dat hij Trump door en door kent en dat deze geen 'greintje antisemitisme' in zijn lijf heeft. 'Iedere ochtend krijg ik vreselijke opmerkingen dat ik een racist ben omdat ik Trump steun. Maar dat is volkomen ten onrechte!'.

Voor het eerst voelt Trump de gevolgen van zijn optreden in zijn portemonnee: uit woede over zijn opmerkingen hebben uiteenlopende organisaties besloten hun bijeenkomsten in Mar-a-Lago, het luxeresort van Trump in Florida, af te zeggen.

Trump zelf betoogt dat hij de 'minst antisemitische persoon is die je ooit in je hele leven hebt gezien', en inderdaad wijst niets erop dat hij zelf aan Jodenhaat lijdt. Maar ook al heeft hij Kushner tot zijn voornaamste adviseur benoemd en staat hij vierkant achter Israël, Trump blijft het verwijt krijgen dat hij tegen onfrisse figuren aanschurkt. Daarbij ging het vooral om zijn radicaal-populistische adviseur Steve Bannon, die afgelopen week onder druk van Kushner en Trumps nieuwe stafchef John Kelly het Witte Huis heeft moeten verlaten.

Al tijdens de verkiezingscampagne kwam Trump onder vuur te liggen doordat hij weigerde afstand te nemen van voormalig KKK-leider Duke, omdat hij naar eigen zeggen 'niets over hem wist'. Op de Herdenkingsdag voor de Holocaust veroorzaakte hij een rel doordat hij in zijn verklaring als president met geen woord over de moord op miljoenen Joden sprak.

Ook duurde het lang voordat hij zijn afkeuring uitspraak over de golf van bommeldingen bij Joodse centra en vernielingen op Joodse begraafplaatsen die zich na zijn komst in het Witte Huis voordeed. Volgens critici droeg Trump daaraan ook deels schuld door de rauwe toon die het politieke debat onder invloed van hem heeft gekregen. Uiteindelijk veroordeelde Trump de anti-Joodse incidenten. Volgens hem vormden die een bewijs dat er nog 'veel werk moet worden verricht om haat, vooroordelen en kwaad uit te roeien'.

Maar directeur Steve Goldstein van het Anne Frank Centrum in New York vond dat Trump veel te laat was met zijn veroordeling, die hij afdeed als een 'pleister op de kanker van het antisemitisme die zich in zijn regering heeft genesteld'.

Joodse groeperingen zijn opgelucht dat Bannon, die zij van antisemitische sentimenten verdenken, nu uit het Witte Huis is vertrokken. Maar sommigen vrezen dat Bannon, eenmaal terug bij de nieuwssite Breitbart - de spreekbuis van de alt-rightbeweging - misschien wel meer invloed op Trump zal hebben dan binnen de muren van het Witte Huis.