Het is afgelopen met wederopbouw in Afghanistan, het doel is nu: terroristen doden
President Trump herziet zijn standpunt over Afghanistan radicaal. Het is een overwinning van generaals met ervaring ter plekke. De VS blijven er militair aanwezig.
‘Een flipflop van president Trump’, schamperde de extreem-rechtse website Breitbart vandaag. Zijn topman Steve Bannon was koud het Witte Huis uitgejaagd of de Amerikaanse president maakte zijn achterwaartse salto bekend.
“Mijn instinct was: terugtrekken uit Afghanistan”, zei Trump op tv, in een rede van bijna een half uur. “Maar vanachter het bureau in het Oval Office is het een heel ander verhaal. Dus heb ik het vanuit elke hoek bestudeerd.”
Die studie duurde lang. Dat de president pas zeven maanden na zijn inauguratie zijn aanpak van Afghanistan bekendmaakt, komt vast ook omdat hij het onderwerp voor het eerst van zijn leven grondig onder de loep nam. Maar de hoofdoorzaak is de verdeeldheid die binnen het Witte Huis werd uitgevochten.
De strijd ging tussen topgeneraals, zoals de nationale veiligheidsadviseur H.R. McMaster en defensieminister Jim Mattis enerzijds. Zij hebben ruime ervaring in Afghanistan en willen meer troepen om de oprukkende Taliban terug te drijven.
Maandenlang liet Trump op zich inpraten door de twee kampen in het Witte Huis
In november bleek uit een Amerikaanse evaluatie dat de Afghaanse regering nog maar 57 procent van het grondgebied onder controle heeft. Bevelhebber Nicholson in Afghanistan sprak in februari voor het Congres over een patstelling.
Bannon was de luidste stem van de tegenovergestelde, isolationistische, tak. Hij wil juist terugtrekking van alle Amerikaanse militairen. Huurlingen zouden de zaakjes kunnen opknappen voor een kwart van de huidige kosten à 40 miljard dollar per jaar. Maandenlang liet Trump op zich inpraten door de kampen. Militaire onderaannemers, zoals Erik Prince, de oprichter van Blackwater, en de eigenaar van het grote DynCorp, presenteerden hun huurlingenplan. Dat Witte Huis stafchef Reince Priebus eind juli is vervangen door oud-generaal John Kelly, versterkte het militaire kamp. Kelly verloor er in 2010 zijn zoon. Een bron in The Washington Post noemt Kelly in deze de ‘accelerator’.
De ommekeer is voor een deel van de Trump-achterban een hard gelag. Er zijn talloze video-opnames te zien waarin Trump, in zijn verkiezingscampagne en de jaren daarvoor, roept dat ‘Afghanistan een totale ramp is’ en dat Amerikanen ‘ons eigen land moeten opbouwen’.
Biljoen dollar
Terugtrekken, en snel ook, waren varianten. Sinds de inval in 2001 hebben de VS een biljoen dollar in de oorlog gestopt, en er 2400 jonge levens verloren. Het is de langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis.
Na zijn studieperiode wil Trump nu een ‘eervolle uitkomst’. Hij ziet in dat een snelle aftocht een vacuüm creëert waar Taliban, IS én Al-Qaida gretig op inspringen. Tenslotte kon het IS-kalifaat in Irak opbloeien in de chaos die daar ontstond na het vertrek van Amerikaanse troepen in 2011. Als slotreden die zijn ommekeer verklaart, noemt Trump dat er ‘enorme veiligheidsdreigingen zijn in Afghanistan en de regio’. De VS tellen er maar liefst twintig terreurorganisaties. ‘Een hogere concentratie dan waar ook’. En buurland Pakistan heeft kernwapens.
De president pretendeert dat hij een totaal nieuwe strategie voor Afghanistan heeft ontwikkeld, een ‘regionale aanpak die gebaseerd is op de voorwaarden ter plekke’, zonder ‘kunstmatige tijdlijn’.
Analisten ontwaren weinig nieuws in Trumps plannen, die amper concrete doelen bevatten
Nieuwe aanpak
In het kort komt de nieuwe aanpak hierop neer: defensieminister Mattis krijgt zijn 4000 extra militairen bovenop de huidige 8500. Dat was overigens in juni al toegezegd. Het is afgelopen met wederopbouwpogingen en de natie versterken in Afghanistan. Hoofddoel is nu: terroristen doden.
Analisten ontwaren weinig nieuws in Trumps plannen, die amper concrete doelen bevatten. Zelfs een Taliban-woordvoerder noemt de toespraak ouwe koek. De presidenten Bush en Obama hebben hetzelfde geprobeerd, en gefaald.
Beeldvorming lijkt voor de president belangrijker dan een bepaalde buitenlandse koers uitstippelen
Zelfs toen Obama er in 2010 100.000 militairen had. Toch claimt Trump alvast de overwinning in een conflict waar victorie voor wie dan ook ver weg lijkt. “IS wegvagen, Al-Qaida verpletteren. Uiteindelijk zullen wij winnen.”
De iconische foto uit 1972 van Afghaanse vrouwen in minirok zou een lokmiddel geweest zijn van generaal McMaster om Trump te overtuigen: het is geen hopeloze zaak. Beeldvorming lijkt voor de president belangrijker dan een bepaalde buitenlandse koers uitstippelen.
Zolang het volk hem ziet als sterke leider die weet wat hij wil, gaat hij mee in de visie van de generaals. Ondertussen is er nog steeds geen ambassadeur in Kaboel en blijft de functie van gezant Afghanistan/Pakistan afgeschaft.
Wat zakenman Trump op tv verzweeg: exploitatie van de talrijke grondstoffen. Trump heeft met president Ashraf Ghani overlegd hoe het leger ‘ter beloning’ kan participeren. Hij baalt dat de VS de militaire rekening betalen, waarna China er met de grondstoffen vandoor gaat.