Boko Haram zet steeds vaker vrouwen in bij zelfmoordaanslagen
De terreurgroep Boko Haram zet steeds vaker vrouwen in om zelfmoordaanslagen te plegen in Noordoost-Nigeria. Twee jonge vrouwen bliezen zich maandag op in een moskee in Maiduguri, de stad waar Boko Haram ruwweg tien jaar geleden opkwam. Het gebouw stortte in en er vielen acht doden. Een week eerder vielen negentien doden toen een vrouw zich opblies in een drukke straat van Maiduguri.
Het aantal aanslagen is volgens Nigeria-expert David Ehrhardt van de Universiteit Leiden toegenomen, omdat Boko Haram in het nauw is gedreven. 'Het plegen van sporadische aanslagen is dan een logische stap', zegt hij. Daarnaast hebben vrouwen een tactisch voordeel volgens Ehrhardt, omdat ze 'makkelijker wapens kunnen transporteren onder hun kleren'.
Hoe de vrouwen van Boko Haram ertoe worden aangezet om aanslagen te plegen is onduidelijk. Sommige experts en hulporganisaties benadrukken dat ze met geweld worden gedwongen om mee te doen. 'De jonge meisjes staan onder druk en weten vaak niet wat ze doen', zegt ook Isa Sanusi van Amnesty International in Nigeria. Sanusi: 'Kinderen kunnen niet zelf deze overweging maken en worden gedwongen om mee te doen, anderen zijn gedrogeerd.'
John Campbell, een Amerikaanse onderzoeker bij de Council on Foreign Affairs en oud-ambassadeur in Nigeria, maant tot voorzichtigheid bij het zoeken naar een verklaring voor de inzet van vrouwen als zelfmoordenaars. 'In het Westen gaat men er al snel vanuit dat vrouwen in Afrika geen eigen wil hebben.' Sommige vrouwen plegen echter aanslagen als wraak op bijvoorbeeld de veiligheidstroepen van de regering, die verantwoordelijk worden gehouden voor de dood van familieleden, zegt hij. Nigeria-expert Ehrhardt uit Leiden onderschrijft dit en voegt eraan toe dat er ook vrouwen zijn die zich aansluiten vanuit ideologische overtuiging.
De toename van aanslagen kan volgens Campbell ook het gevolg zijn van de alliantie tussen Boko Haram en Islamitische Staat, die al langer zelfmoordaanslagen inzet.
Kinderen kunnen niet zelf deze overweging maken en worden gedwongen om mee te doen, anderen zijn gedrogeerd
Chibok
Boko Haram is al sinds 2009 actief in het noordoosten van Nigeria en grensregio's van Tsjaad, Kameroen en Niger, maar ze verwierven pas internationale bekendheid in april 2015 toen ze enkele honderden meisjes meenamen uit een school in Chibok.
De terreurgroep is vorig jaar na een succesvol tegenoffensief van het Nigeriaanse leger grotendeels verdreven uit de steden en dorpen die ze tussen 2011 en 2015 bezet hielden. Maar hoewel de regering van Nigeria zei dat de terreurgroep 'verpletterd' was, blijft het aantal zelfmoordaanslagen in het gebied hoog. Volgens cijfers van het PeaceTech lab zijn er sinds het begin van dit jaar 309 mensen omgekomen bij 62 aanslagen van Boko Haram. Een voorzichtige schatting - veel aanslagen worden niet gemeld door de autoriteiten en lokale media.
Zelfmoordaanslagen in Nigeria zijn een betrekkelijk recent verschijnsel: voor 2011 - toen een strijder van Boko Haram zich opblies naast een politiekantoor in Abuja - was er nog nooit een zelfmoordaanslag geweest in het land. Volgens Campbell komt dit met name doordat zelfmoord een taboe is in West-Afrika. 'Vooral de inzet van vrouwen bij dit soort aanslagen is moeilijk te rijmen met de lokale culturele context', vertelt hij telefonisch vanuit Washington. In juni 2014 blies voor het eerst een vrouw zichzelf op.
Vrijwillig of niet, de recente bomaanslagen zorgen voor paranoia bij de lokale gemeenschappen. Dit zorgt ervoor dat teruggekeerde Boko Haram meisjes met veel argwaan worden bekeken. De in mei vrijgelaten Chibok-meisjes zijn onderbracht in detentiekampen en mogen nog niet naar huis uit angst dat ze sympathiseren met Boko Haram.
In het Westen gaat men er al snel vanuit dat vrouwen in Afrika geen eigen wil hebben