Direct naar artikelinhoud

Brussel en Londen nog mijlenver uit elkaar

De Agbar-toren in Barcelona is verlicht met de letters EMA BCN. Barcelona hoopt dat het Europees Medicijnagentschap zich na de Brexit hier zal vestigen. Ook Amsterdam wil het EMA graag binnenhalen.Beeld AP

Ook de tweede onderhandelingsweek tussen Londen en Brussel over de Brexit draait om aftasten. Inhoudelijk is er nog geen enkele vooruitgang.

Dertien maanden na het brexit-referendum lijkt het alsof de scheidende partijen nog steeds bezig zijn een nieuwe taal te leren, de taal die nodig is voor een inhoudelijk gesprek. Van echte onderhandelingen tussen Brussel en Londen is namelijk nog steeds geen sprake, ook niet in de tweede formele gespreksronde, die maandag begon en gisteren ophield.

Na afloop waren er de gebruikelijke uitspraken over hoe 'constructief' deze onderhandelingsweek is geweest. De Britse hoofdonderhandelaar David Davis zei dat 'er veel is om positief over te zijn'. Michel Barnier, Davis' gesprekspartner namens de EU van 27 landen, wekte de suggestie alsof alles volgens plan verloopt. "De eerste ronde (op 19 juni, red.) ging over organisatie. Deze week was het tijd voor presentatie. In de derde ronde (eind augustus) draait het om verduidelijking."

Van echte onderhandelingen tussen Brussel en Londen is nog steeds geen sprake

Tussen de regels door was Barniers grote ongeduld zichtbaar. Hij had liever gezien dat de Britten deze week al het nodige hadden verduidelijkt. 'De klok tikt', is zijn mantra. Van de drie hoofdthema's in de eerste onderhandelingsfase heeft de Britse regering slechts op één onderwerp haar standpunt bepaald: de toekomstige rechten van de ongeveer drie miljoen EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk.

Eisenpakket 

Meteen al bij dat onderwerp is sprake van een 'fundamenteel verschil' van mening, zoals Barnier het ronduit zei. Centraal staat het Europees Hof van Justitie. De EU wil dat de drie miljoen EU'ers kunnen blijven schuilen onder de juridische paraplu van dat EU-hof. Londen wil juist onder dat Europese 'juk' vandaan komen: waarom hebben de Britten anders voor een Brexit gestemd?

De tweede conflicthaard is de 'exit-rekening', het bedrag dat Londen zal moeten afdragen aan de EU

Dat beide partijen hierover stevig zullen botsen, lijkt onvermijdelijk. Barnier geeft geen duimbreed toe. "Wij willen dat onze burgers beschermd blijven door EU-wetgeving. Dat betekent een fundamenteel belang van de rol van het EU-hof."

Het eisenpakket van de EU wordt steeds gedetailleerder. Voorbeeld: een Nederlander die al jaren in het Verenigd Koninkrijk woont, moet in de toekomst de vrijheid hebben om terug te keren naar zijn eigen land, om zich een paar jaar later weer vrijelijk in het Verenigd Koninkrijk te kunnen vestigen. Een maand geleden presenteerde de Britse regering haar 'eerlijke en serieuze' burgerrechten-voorstel, met veel minder garanties voor de drie miljoen, vooral voor hun familieleden, en geen toekomstige rol voor het Hof van Justitie. De kloof tussen deze twee posities is enorm.

De tweede conflicthaard is de 'exit-rekening', het bedrag dat Londen zal moeten afdragen aan de EU op basis van eerder aangegane verplichtingen. Vorige week erkende de Britse regering voor het eerst dat die verplichtingen er zijn, na de nodige retoriek van onder anderen minister Boris Johnson. Die zei dat de EU naar haar centen 'kan fluiten'.

Meer dan die erkenning namen de Britten deze week niet mee naar Brussel. Het team van Barnier legde een hele lijst op tafel van mogelijke verplichtingen en een juridische analyse daarvan, zonder daarbij een concreet bedrag te noemen. Wel was er een huiswerkopdracht aan het Britse team: graag bij de volgende ronde, eind augustus, júllie lijst met júllie analyse. Dan hebben we wat te onderhandelen.

Hoofdthema's eerste fase brexit-overleg

1 Burgerrechten van ruim 3 miljoen EU-ingezetenen in Verenigd Koninkrijk en ruim een miljoen Britten elders in EU.

2 Opmaken van de rekening: het VK is in EU-verband langdurige verplichtingen aangegaan, bijvoorbeeld over pensioenen en subsidies. Hoe hoog wordt die rekening?

3 Ierse kwestie: beide partijen willen voorkomen dat er een 'harde grens' komt tussen Ierland en Noord-Ierland. Ook het Goede Vrijdagakkoord (1998) moet nieuwe garanties krijgen. 

Pas als in de ogen van de EU-27 in deze drie scheidingskwesties 'voldoende vooruitgang' is geboekt, kan fase twee beginnen, over de toekomstige (handels)relatie tussen het VK en de EU. Alle onderhandelingen moeten volgend jaar herfst afgerond zijn.

Lees ookDubbel paspoort na Brexit onnodig

Lees ookDe 'Brexpats' kijken met grote zorgen naar de Brexit-onderhandelingen