In Dordrecht is 'uit eigen tuin' geen aanbeveling
Eten uit eigen tuin wordt Dordtenaren in de buurt van fabriek Chemours afgeraden. Trekken ze zich er iets van aan of kunnen ze het plukken niet laten?
De drie tomaten in de hand van Hans Nieuwkoop zijn vol, rond en vooral erg zoet. 'Elk jaar smaken ze beter', zegt Nieuwkoop, die de groenten in zijn eigen - voornamelijk betegelde - tuin verbouwde. Dat zijn tomatenplanten tegen de houten schutting omhoog zijn gekropen op nog geen steenworp afstand van Chemours, de Dordtse teflonfabriek, deert hem niet. Ook niet dat zijn groenten volgens de Vrije Universiteit in Amsterdam mogelijk een veel hoger gehalte aan het giftige PFOA en GenX bevatten dan verondersteld werd.
'De wortels van deze tomaat gaan niet heel diep de grond in, dus het zal wel meevallen', relativeert hij het zojuist verschenen onderzoek. Al 25 jaar woont hij samen met zijn Britse vrouw Lesly Osborne aan de Westerdiep in de Merwedepolder. Zij is minder happig om de groenten 's avonds op tafel te zetten dan hij. 'Wij wonen binnen die straal van een kilometer van de fabriek', zegt ze. 'We zouden het eigenlijk niet meer moeten eten.' Osborne was, uit angst voor gif in het grondwater, eerder al gestopt met haar paprikaplanten, tot ongenoegen van haar man. 'Onze buren eten ook geen groenten uit eigen tuin meer', vertelt ze. 'Die hebben de planten alleen nog voor de sier. Daar moeten wij ook naartoe.'
De buren aan de overkant, met een abrikozen- en vijgenboom in de tuin, denken er heel anders over. 'Ik eet alles, geen probleem,' zegt de bewoner die niet met zijn naam in de krant wil. 'Maar ik weet dat mijn buurman hierachter al zijn planten in potten doet, die wil niets in de grond zetten.'
Wij wonen binnen die straal van een kilometer van de fabriek. We zouden het eigenlijk niet meer moeten eten
'Het gifwijkje'
De meeste mensen van de Merwedepolder die huiverig zijn voor een eigen moestuin wonen er vaak al jaren. Zij maakten 'de gifaffaire' van 1981 mee: de eerste grote rel over de verontreiniging van hun buurt. Al vanaf de jaren zestig gebruikte de gemeente Dordrecht de Merwedepolder als stortplaats voor zowel huishoudelijk als chemisch afval. Dit hield aan tot de jaren tachtig, waarna de bodem werd afgegraven en afgedekt en er een woonwijk verrees. De buurt bleef alleen zijn bijnaam houden: 'het gifwijkje'. 'Als kind wist je dat je nooit aardbeien uit de tuin mocht eten', zegt de 70-jarige Corrie, die bij de Hunzeweg de straat wil oversteken. 'Ik heb gezien hoe vanaf de jaren zestig de moestuintjes hier verdwenen. De gemeente raadde het ook af. Voor mij is het dus geen nieuws dat in de omgeving van Chemours beter niet uit de tuin gegeten kan worden. Ik deed het al niet en ik ken ook niemand die het doet.'
Toch torenen er veel vijgenbomen boven de schuttingen in de Merwedepolder uit. En hier en daar een peren- of appelboompje. 'De nieuwkomers in deze straat hebben geen weet van die jarenlange verontreiniging', zegt Dion van Neutigem - al sinds 1978 bewoner. 'Hiernaast wonen nu een paar maanden Polen die fruitbomen voor de deur hebben geplant. En aan het eind van de straat heeft een Chinese man zijn hele tuin vol groenten gezet. Paksoi en zo.' Van Neutigem heeft zijn buren wel gezegd dat ze het beter niet konden doen, maar ze verstonden hem niet. 'Maar nu het weer in het nieuws is, zal ik het ze nog eens proberen duidelijk te maken.'
Als kind wist je dat je nooit aardbeien uit de tuin mocht eten
Aan de Schipbeekstraat is het enige kruidentuintje van de wijk te vinden. De eigenaar werkt zelf bij Chemours. 'Ik spoel de munt en de basilicum af voordat ik het gebruik', zegt zijn vrouw Ramona Bouwman. 'Mijn man zegt dat dat gewoon kan. Als hij thuis van zijn werk komt, drinken we een lekker glas koel water met munt uit eigen tuin.'