Na de populistische revolte de EU-renaissance?

Hupsakee. Van een populistische revolte veert Europa plotseling vrolijk terug in een door de Franse president Macron aangekondigde 'Renaissance'. De geringe tijd die deze 'revoltes' scheidt zou aanleiding moeten zijn beide met een korreltje zout te nemen. Maar de wanhoop over de eerste revolte was zo groot dat de verleiding de tweede te omarmen des te groter lijkt.

Vooral in Duitsland, dat nostalgisch terugkijkt naar de periode dat het de Europese kar niet alleen hoefde te trekken - en dat de inzittenden zich zonder veel mokken lieten meetrekken. Van beide is allang geen sprake meer. Naast de teloorgang van de Frans-Duitse samenwerking wordt de nieuwe, grotere EU verscheurd door fundamentele tegenstellingen. Het zuiden voelt zich in de steek gelaten, het noorden voelt zich beroofd en het oosten voelt zich paternalistisch behandeld. En de Britten hebben zich van de kar geworpen - en worden door de modder meegesleurd.

Entre Macron. Kan hij met Merkel nu rechttrekken wat krom zit? Te vrezen valt dat de kerk waarin dit geloofd wordt allang wordt uitgebaat als weekenddisco annex vluchtelingenopvang.

'Europa is geen supermarkt', is een van zijn grote uitspraken - alsof er iets mis is met supermarkten. Macrons toverwoord is terecht 'solidariteit' - maar het probleem is dat die niet (meer) valt te regelen zoals hij wil - met 27 lidstaten. Macron wil eigenlijk een reprise van de Frans-Duitse deal inzake de euro: Duitse financiële dekking in ruil voor Franse politieke dekking. Maar Europa is een kwart eeuw verder en tal van illusies armer, vooral over de euro.

Deze constellatie plaatst Nederland - zeer gebaat bij Europa, niet bij 'eurobonds' - in een lastig parket. Wordt het vermalen in de Frans-Duitse omhelzing? Dat hoeft niet. Ten eerste moet het Franse elan - net als Franse plannen waar Den Haag ook voor is - enthousiast begroet worden. Vervolgens moet Nederland - zonder Britten, maar met andere steun - voor Duitsland het vuile werk doen: het afschieten van irreële plannen die het Duitse hoofd afwijst maar waarvoor het hart bezwijkt. Macron biedt kansen. Maar zoals de euro ons leert, kan Europa niet alleen kapot gaan aan populisme maar ook aan mooie plannen.