Motorblok Rutte III © Ruben L. Oppenheimer

Na honderd dagen kunnen we vandaag starten!

Het is vandaag honderd dagen geleden dat Nederland een nieuwe Tweede Kamer koos, maar een nieuw kabinet is er nog altijd niet. Het ging vooralsnog vooral over welke partijen níet in dat kabinet willen. Een lange paringsdans is het, maar wel een nuttige. Waarom er 100 dagen nodig waren om pas nu echt aan de slag te kunnen gaan.

Tobias den Hartog 23-06-17, 06:32 Laatste update: 23-06-17, 07:27

In winterjas nog en verscholen onder een paraplu, stelde Mark Rutte het al op de eerste verkenningsdag in maart vast: ,,Dit proces gaat heel ingewikkeld worden.’’

De premier en VVD-leider kreeg zijn gelijk in 100 delen.

Wie door zijn wimpers achterom naar de gaande formatie kijkt, ziet een slechte datingshow met politiek karakter. Want was het op verkiezingsavond niet al duidelijk dat met GroenLinks ofwel de ChristenUnie een kabinet te bouwen was?

In de Stadhouderskamer gaven de partijen –van PVV tot SP- elkaar in de weken erna vooral de bons. ‘Die’ wilde niet met ‘die’ en anders klonk het wel dat ‘die’ het eerst maar eens met ‘die’ moest proberen.

Ter illustratie: er waren vooralsnog sinds de verkiezingen 24 dagen van verkenningen (lees: daten) tegenover slechts 18 dagen van echte, inhoudelijke onderhandelingen. Ergo: de partijleiders spreken meer over met wíe ze willen, dan over wát zij willen.

Nederlaag

De reden is simpel. Op alle fractiekamers dreunt de klap door die de PvdA met de verkiezingsnederlaag te verstouwen kreeg. Diederik Samsom en Lodewijk Asscher hadden zich in Rutte-II naar een kabinetsakkoord gehaast met de VVD, maar vergaten vervolgens vier jaar lang aan de achterban te verkopen waarom ze dat hadden gedaan. En dat het voor hun kiezers best goed was geweest.

Dus met het hele moeizame, stroperige spel van wie vooral (niet) met wie wil, nemen de fractieleiders stap-voor-stap hun de achterban mee om later goed uit te kunnen leggen welke keuzes zij maken. Gedraai voor bühne, maar wel nuttig gedraai.

Zo kon GroenLinks na dik 60 dagen aan de onderhandelingstafel met droge ogen verkopen dat er heel erg hard geprobeerd was. In de achterban klonk geen wanklank dat Jesse Klaver bij het kleinste beetje druk op het onderwerp migratie de benen nam.

Enige smaak

Slechts de dreigende schaamte dat er nieuwe verkiezingen nodig zijn en het gevaar van een slagkrachtloos minderheidskabinet noopt dat D66 nu alsnog met de ChristenUnie aan de onderhandelingstafel neerzit. En hoe prettig: het is de laatst overgebleven optie, dus alle fractieleiders kunnen zeggen dat er geen keus meer was.

Ingewijden denken dat het nu daarom snel kan gaan. Door de besprekingen met GroenLinks staat er bovendien al veel in de steigers. Was het streven eerst een kabinet ‘vóór de zomer’ te hebben, klaagt nu niemand meer als Rutte-III kort voor Prinsjesdag in september op bordes staat.