Kosovaarse oud-premier Haradinaj niet uitgeleverd, tot woede van Servië

Haradinaj werd daags na zijn arrestatie al vrijgelaten, maar mocht Frankrijk niet verlaten voor er officieel uitspraak was gedaan. Partijleden van de ex-premier reageerden donderdag opgelucht; in de straten van Pristina werd direct na de uitspraak vuurwerk afgestoken.

Servische politici reageerden op hun beurt woedend. Na een noodbijeenkomst van de regering zei de Servische premier en aanstaand president Aleksandar Vucic dat hij zijn ambassadeur per direct terugtrekt uit Frankrijk, 'en we beraden ons op toekomstige stappen'.

Tegen nieuwswebsite Balkaninsight.com zei Milovan Drecun, die namens de regering de banden met Kosovo onderhoudt, dat het een puur politieke uitspraak betrof. 'Frankrijk heeft zich nu definitief in het rijtje geplaatst van landen die slachtoffers discrimineren en criminelen berechten op basis van hun nationaliteit.'

Vooringenomen

Haradinaj was tijdens de Kosovo-oorlog eind jaren negentig commandant van het Kosovaarse Bevrijdingsleger UÇK. Als aanvoerder van de beruchte guerrillagroep de Zwarte Adelaars zou hij opdracht hebben gegeven Servische burgers te ontvoeren, te martelen, te verkrachten en te vermoorden.

Op basis van die vermeende oorlogsmisdaden werd hij, als pas verkozen premier van Kosovo, aangeklaagd door het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Hij werd echter tot tweemaal toe vrijgesproken. Er waren weliswaar burgers gemarteld, verkracht en gedood, maar de verantwoordelijkheid van Haradinaj was volgens de rechters onvoldoende bewezen.

Precies daar zijn de Serviërs het hartgrondig mee oneens. Zij stellen dat het tribunaal bewijs negeerde en willen hem daardoor in eigen land vervolgen. Haradinaj is volgens veel Serven het levende bewijs van de vooringenomenheid van het Haagse Joegoslavië-tribunaal. Hoe is het anders te verklaren dat heel veel Kroatische en Kosovaarse verdachten uiteindelijk zijn vrijgesproken, terwijl het gros van de Servische verdachten wel werden veroordeeld?

'Kosovo is Servië'

Niet voor niets zette de Haradinaj-rel de relatie tussen Belgrado en Pristina afgelopen januari in een klap weer op scherp en in het kielzog daarvan de relatie tussen Belgrado en Brussel. Servië wil, net als Kosovo, lid worden van de Europese Unie, maar trekt de laatste jaren steeds opzichtiger in de richting van grote broer Rusland.

Rusland is een van de weinige landen die Servië steunen inzake hun Kosovostandpunt - ook de Russen zien Kosovo nog altijd als Servische provincie, ondanks de onafhankelijkheidsverklaring in 2008. Daarom is het volgens experts geen toeval dat juist rondom het Kosovoconflict de laatste maanden steeds vaker veenbrandjes uitbreken. Het nooit ingetrokken arrestatiebevel van Haradinaj is daar een voorbeeld van, net als onmin over een 100 meter lange scheidingsmuur in grensstad Mitrovica afgelopen januari, een poging het Kosovaars voetbalelftal toegang te ontzeggen tot de Europese voetbalbond UEFA en een fikse ruzie afgelopen winter over de eigendomsrechten van een skigebied.

Het opzichtigste voorbeeld echter was een door Rusland cadeau gegeven Servische trein die begin dit jaar richting Noord-Kosovo reed. Op de zijkant was met grote sierletters 'Kosovo is Servië' geschilderd, waarop de Kosovaren de trein toegang tot hun land weigerden. De Servisch president Vucic, toentertijd premier, liet de trein op het laatste moment tegenhouden, maar kenners zagen in de actie een duidelijke poging het conflict op de spits te drijven.