Hoger beroep levert vaak lagere straf op

Wie in hoger beroep gaat tegen een vonnis van de rechtbank, maakt een grote kans op een mildere straf. In een op de drie gevallen pakt een gevangenisstraf, taakstraf of boete lager uit.

Peter Winterman 29-03-17, 06:59 Laatste update: 29-03-17, 10:20

Als een verdachte zich vóór het hoger beroep keurig gedraagt, houdt het gerechtshof daar rekening mee en wordt de straf vaak lager
Henny Sackers

Dat doorprocederen vaak loont, blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum analyseerde zo'n 23.000 strafzaken. Vooral verdachten van ernstige zaken - zoals verkrachting, moord en mishandeling - gaan in hoger beroep.

In 35 procent van de gevallen waarin zowel de rechtbank als het gerechtshof een onvoorwaardelijke celstraf oplegde, ging deze in hoger beroep omlaag. In 51 procent van de gevallen bleef de straf gelijk en slechts 14 procent van de veroordeelden werd juist langer achter de tralies gezet. Ook mensen die eerst een onvoorwaardelijke taakstraf of boete kregen, waren in hoger beroep vaak beter af.

Keurig

,,Dat verbaast mij niet'', zegt Henny Sackers, hoogleraar sanctierecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ,,Gemiddeld duurt het een jaar voordat een zaak in hoger beroep voorkomt. Als een verdachte zich in de tussentijd keurig gedraagt, houdt het gerechtshof daar rekening mee en wordt de straf vaak lager.''

Door capaciteitsproblemen bij de rechtspraak moeten verdachten soms té lang wachten op een hoger beroep. ,,Dan heb je recht op strafkorting'', legt Sackers uit.

Precies

Verdachten en advocaten bereiden zich in hoger beroep ook gerichter voor. ,,Je weet precies om welke redenen een verdachte in eerste instantie is veroordeeld'', zegt Jeroen Soeteman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA). ,,Die punten kun je bij het gerechtshof aanvechten door bijvoorbeeld getuigen of experts in te schakelen.''

Dat gebeurde onder meer in de zaak van politieman Ronald V., die in 2015 twee jaar cel kreeg voor het neerschieten van de bijrijder van een vluchtende crimineel. In hoger beroep riep topadvocaat Geert-Jan Knoops een reeks getuigen op. Dat hielp, want uiteindelijk veegde het gerechtshof de celstraf van tafel.

Toch is hoger beroep niet altijd verstandig. ,,Appelleren is riskeren'', waarschuwt Sackers. ,,Je straf kan ook hoger uitpakken. Dat moet je wel in je achterhoofd houden.''