‘Jihadisten werden hier wel degelijk geronseld’

Het vertrek van tientallen Nederlandse jihadisten naar Syrië en Irak in 2013 en 2014 was aanmerkelijk minder spontaan dan inlichtingendienst AIVD destijds dacht. Er zat meer coördinatie en organisatie door vooraanstaande Nederlandse jihadisten achter dan de AIVD beschreef in een publicatie over de uitreizigers.

Dat stellen de terrorismedeskundigen Edwin Bakker en Peter Grol in hun deze woensdag verschenen boek Nederlandse jihadisten. Van naïeve idealisten tot geharde terroristen. Zij schrijven: „De AIVD hield lang vol dat er in Nederland niet werd gerekruteerd, maar een aantal personen vertrok beslist niet uit eigen beweging en kreeg bovendien hulp van anderen.”

Lees hier het achtergrondverhaal: Verliefd, bekeerd en later gelukkig bij IS

Sleutelfiguren als Soufiane Z. en Thijs B. coördineerden de uitreis, en hielpen mee ronselen. Z. kwam later om in Syrië, B. verkeert er – voor zover bekend – nog steeds.

In 2013 en 2014 vertrokken jongeren bij tientallen tegelijk naar Syrië en Irak. De beweging had, zo schreef de AIVD in juni 2014, een „zwerm-dynamiek” met een sterk „decentraal” karakter. Volgens Bakker en Grol werd daarmee samenhang en hiërarchie in de organisatie onvoldoende opgemerkt.

De gevolgen waren groot. Tientallen jongeren konden in korte tijd wegglippen. In totaal reisden zo’n 280 personen uit.

De uitreizigers gelden inmiddels als nationaal veiligheidsrisico als ze naar Nederland terugkeren. Daarnaast doodden Nederlandse jihadisten ten minste tientallen mensen in Syrië en Irak. Bij de zelfmoordaanslag in Bagdad van Maastrichtenaar Sultan Berzel kwamen 23 mensen om het leven. „Jihadisten verdienen eerder het label oorlogsmisdadiger”, schrijven Bakker en Grol.

De auteurs vroegen Jason Walters het voorwoord van hun boek te schrijven om de wonderlijke wendingen in het leven van een jihadist te laten zien. ‘Jason W.’, lid van de Hofstadgroep, zat ongeveer acht jaar vast, en zwoer in 2010 het moslimextremisme af.