Direct naar artikelinhoud

Enige opluchting in Europa na bezoek vicepresident Pence; maar de scepsis blijft

De Amerikaanse vicepresident Mike Pence heeft vanmiddag in Brussel EU-president Donald Tusk gerustgesteld. Want de Europese Unie heeft zijn handen al vol aan de Wildersen en Le Pens van deze wereld. Geruzie met Trump kan de Unie daar niet bij gebruiken.

Mike Pence, de vicepresident van de Verenigde Staten (L) en Donald Tusk, de president van de Europese Unie (R).Beeld ap

In een gepantserde limousine arriveert de Amerikaanse vicepresident Mike Pence in de Europese wijk in Brussel. Zijn baas, Donald Trump, heeft in de eerste, woeste maand van zijn presidentschap gezegd er niet mee te zitten als de Brexit het begin van het einde van de Europese Unie wordt. EU-president Donald Tusk wacht Pence op. De lucht is loodgrijs. Komt de Amerikaanse gast als vriend of als vijand? De vraag alleen al: kennelijk kan één man in vier weken tijd zeventig jaar oude zekerheden doen verkruimelen.

Je komst was 'hard nodig' zegt Tusk in het bijzijn van Pence. Er zijn zoveel 'soms verrassende' dingen gezegd dat wij, Europeanen, moeilijk kunnen doen alsof alles gebleven is zoals het was, aldus de EU-president. Hij houdt het tegenover de pers netjes. Onlangs noemde hij het nieuwe Amerika nog een 'bedreiging'.  Hij zette Trump op één lijn met Rusland, China en de populisten in West-Europa. Ditmaal vermijdt Tusk al te beladen woorden.

Gerustgesteld

De twee mannen spreken elkaar anderhalf uur. Na afloop zegt Tusk dat Pence hem gerustgesteld heeft. Er zijn woorden gesproken die 'een belofte voor de toekomst' inhouden. Hij had de Amerikaan drie kwesties voorgelegd. Steun je de Europese opvatting dat de internationale orde gebaseerd moet zijn op het recht, dat de veiligheid wordt gegarandeerd door de NAVO en dat de wereld er onmiskenbaar slechter aan toe zou zijn als Europa niet verenigd zou zijn? Op deze vragen antwoordde de vicepresident driemaal met: ja!, zegt Tusk, inclusief uitroepteken.

'De berichten over de dood van het Westen zijn schromelijk overdreven', voegt hij er opgelucht aan toe. Het is een verwijzing naar de uitlatingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, die dit weekeinde in de rol van lachende derde al droomde van het ontstaan van een post-westerse wereldorde.

Pence laat geen wanklank horen. De robuuste ex-gouverneur van de Amerikaanse staat Indiana benadrukt te spreken namens president Trump als hij zegt dat de Verenigde Staten 'er sterk voor zijn om de samenwerking en het partnerschap met de Europese Unie voort te zetten'. Dat is precies wat Tusk wil horen. Na de NAVO zijn er nu ook woorden van steun voor de Europese Unie.

De berichten over de dood van het Westen zijn schromelijk overdreven
Donald Tusk

Wantrouwende honden

Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, waarschuwt Pence voor de gevolgen van nog meer Brexits. 'Ik denk dat de VS een sterke, verenigde EU nodig hebben. Dit is niet het moment voor Europa om zich op te splitsen in de nationale provincies van vroeger.'

Zo eindigt een week waarin gezanten van Trump en Europese politici uitgebreid aan elkaar hebben gesnuffeld als een groep elkaar wantrouwende honden. Eerst bij de NAVO in Brussel, toen op de veiligheidsconferentie in München en ten slotte maandag bij de EU in Brussel. Het kwam redelijk goed. Wel blijft er onder de oppervlakte de nodige scepsis. Voorspelbaarheid is tot nu toe niet Trumps sterkste kant gebleken.

Tusk speelde in op het Amerikaanse gemoed. Hij noemde zich een 'ongeneeslijke pro-Amerikaanse Europeaan'. Als Pool leefde hij lang onder het door de Sovjet-Unie opgelegde communistische bewind. Op 13 december 1981 kondigden de communisten de staat van beleg af teneinde de vrije vakbeweging van Solidariteit de kop in te drukken. De Amerikaanse president Ronald Reagan vroeg het Amerikaanse volk toen een 'solidariteitskaars' te laten branden op kerstavond. Dat zijn de onderdrukte Polen nooit vergeten, aldus Tusk tegenover Pence. 'Het Westen' - de band tussen Amerika en Europa - is voor hen geen leeg begrip, dat zomaar even kan worden afgedankt.

Mike Pence tijdens een persconferentie bij de Europese Commissie.Beeld afp