"Ik ben dus deporteerbaar"
Op 9 februari keurde de Kamer een nieuwe vreemdelingenwet goed, ingediend Theo Francken (N-VA). Studente en schrijfster Aya Sabi had een bitse Twitter-conversatie met de staatssecretaris en schreef deze brief.
Hier ben ik dan. Mijn huid kleurt naar zand, mijn ogen naar hout, mijn haar naar nacht, aan de oevers van de Maas vond ik het leven, terwijl mijn grootvader zijn leven drieduizend kilometer zuidwaarts achterliet in het land van verkruimelde dromen en verdwenen munten. Nooit heb ik gevraagd hier het leven te vinden. Zoals de dood, de oorlog en de liefde, is ook het leven iets wat je overkomt. Maar hier ben ik dan. Wat u daarvan vindt, kan me niets schelen.
'U valt mij aan', tweette Francken, terwijl ik niet meer gedaan had dan mijn emoties uiten bij zijn wet
Sinds kort ben ik deporteerbaar, een Marokkaanse Nederlander – een Nederlandse Marokkaan? – op Vlaamse grond. Alsof ik niet van de wereld ben, niet mag zijn, alsof zij de aarde en de lucht beheersen en ik slechts een vuiltje ben aan hun altijd grijze hemel. Deze hemel, deze lucht is ook van mij. Wen er maar aan. Mijn huid kleurt naar zand, mijn ogen naar hout, mijn haar naar nacht, mijn hart kleurt even rood als dat van u. En het zal niet haperen, altijd kloppen, met de hoop dat het morgen mooier zal zijn dan vandaag. En indien niet, zal het in verzet ten onder gaan.
Averechts effect
Dat tweette ik vrijdag naar staatssecretaris van Asiel en Migratie Theo Francken. Maar toen bleek dat ik me vergist had. Ik ben geboren in Nederland, heb een dubbele nationaliteit, niet de Belgische en woon minder dan tien jaar in Vlaanderen, maar ik ben niet 'sinds kort' deporteerbaar. Ik heb me vergist in mijn tweet en wil deze fout graag rechtzetten: ik ben altijd al deporteerbaar geweest. Het feit dat ik niet sinds kort deporteerbaar ben, heeft staatssecretaris Theo Francken me op pijnlijke manier duidelijk gemaakt. Dat ik mij, zoals ieder ander mens, kan vergissen, vergat hij even: ik loog, beweerde hij.
Uw wet ter voorkoming van terrorisme is het bewijs dat het terrorisme effect heeft gehad en zal het terrorisme ook in stand houden
Hij voelde zich erg aangevallen. Dat sluimerde door zijn tweets heen en dat schreef hij ook letterlijk. “U valt mij aan”, zei hij me, terwijl ik niet meer gedaan had dan mijn emoties uiten bij zijn wet. Dat hij degene is die het vindt kunnen dat mensen op basis van vermoedens het land kunnen worden uitgezet, gaat misschien aan hem voorbij. Dat dat aanvallend en agressief is tegenover de maatschappij en dat het een averechts effect heeft op de inclusieve en constructieve manier waarop vele anderen onze maatschappij proberen in te richten, gaat ook aan hem voorbij.
Hij zei onder andere dat ik leugens verspreidde, dat ik uit was op aandacht, hem vals beschuldigde en goedkoop was. “Grow up”, zei hij, en hij sloot af met de opmerking dat ik beter eerst nog wat verder kan studeren. Een staatssecretaris onwaardig.
Dieptepunt
De vreemdelingenwet verandert niets aan mijn situatie, hoewel ik dacht van wel. Maar daar draait het niet om voor mij, meneer Francken. Dat was niet wat ik u duidelijk wilde maken. Ik ben maar Aya, een van de vele burgers van dit land. Of ik wel of niet deporteerbaar ben, of dat sinds kort is of lang het geval is, zijn maar kleine details. Mij beschuldigen van een tekort aan aandacht omdat ik, zoals vele anderen, uw mensonterend beleid bekritiseer, is een dieptepunt in uw carrière. Zoals de wet-Francken dat ook is, omdat die denkbeeldige grenzen creëert in onze maatschappij, grenzen die uiteindelijk zo voelbaar en tastbaar zijn. Een spanning die je nooit zult opmerken als je Theo heet, man bent en blank.
De wet-Francken creëert denkbeeldige grenzen in onze maatschappij, en spanningen die je nooit zult opmerken als je Theo heet, man bent en blank
Maar u bent ook mijn staatssecretaris en ik heet niet Theo, ik ben niet blank of man, ik draag zelfs een hoofddoek. Is dat genoeg om mij te verdenken van terrorisme? Voor een grote minderheid in dit land is dat inderdaad genoeg. De talrijke tweets aan mijn adres voor en na onze discussie bewijzen dat. Sommigen vinden het jammer dat ik helaas niet deporteerbaar zou zijn. Uw wet en uw gedrag op Twitter praten extreemrechtse gedachten voor veel mensen goed. Ik heb het aan den lijve ondervonden gisteravond.
Tegenreactie
Maar dit gedrag leidt ook tot een tegenreactie uit andere extreme hoeken, onder andere de terroristische. Terrorisme heeft noch lichamelijke, noch materiële schade als doeleinde. Terrorisme wil een samenleving ontwrichten. Dus uw wet ter voorkoming van terrorisme is het bewijs dat het terrorisme effect heeft gehad en zal het terrorisme ook in stand houden. Een gepolariseerde maatschappij, een maatschappij waarin politici hun verantwoordelijkheid niet opnemen en inspelen op de angsten van mensen, waardoor ze een repressief beleid voeren, een beleid dat niet oplossend werkt, is het perfecte milieu om terroristen te creëren.
Voor u is dit ook allemaal gewoon erg professioneel. Als na jaren blijkt dat uw wet nare gevolgen heeft, kunt u uw ontslag indienen of een slap excuus naar voren brengen. Als dat al van u gevraagd wordt.
Het zou van daadkracht getuigen bij politici als zij hun problemen niet deporteerden, maar erkenden en oplosten
Maar uw mensonterend beleid raakt vele andere mensen op een emotionele en persoonlijke manier. U reageerde onverschillig. Natuurlijk, voor u tellen enkel het beleid en de cijfers. U bent op geen enkele manier een minderheid in dit land en zult op geen enkele manier negatieve gevolgen ondervinden van alle wetten die gemaakt worden door u of een ander. Ik wel.
Dit zeg ik niet om het slachtoffer uit te hangen. Dit is daadkracht. Ik wil op een constructieve manier verandering brengen in de maatschappij, zelfs al keert die me vaak de rug toe, ontkent ze mijn bestaan. Mijn wil om me te verzetten tegen onrecht, ook al raakt het me niet persoonlijk (want ik ben niet sinds kort deporteerbaar, weet u nog?), is mijn reden van bestaan.
Uw wet en uw gedrag op Twitter praten extreemrechtse gedachten voor veel mensen goed. Ik heb het aan den lijve ondervonden gisteravond
Het zou van daadkracht getuigen bij politici als zij hun problemen niet deporteerden, maar erkenden en oplosten. Een mens wordt niet geboren in criminaliteit of terrorisme, maar er zijn heel wat factoren die eraan bijdragen. De deporteerbare criminelen en vermoedelijke terroristen zijn híer crimineel en vermoedelijke terrorist geworden. Een oplossing zou zijn om die factoren te onderzoeken, want met deportatie verdwijnen de factoren niet. Je blijft leven in een klimaat waar terrorisme en criminaliteit niet opgelost zijn.
Fake
Maar dat heeft tijd nodig en die tijd missen we, vooral in de politiek. Soldaten in het straatbeeld hebben ook niets veranderd aan de situatie, maar zo spelen politici wel in op de angsten van mensen en wordt er op korte termijn een fake (want dat woord gebruikte u ook, zoals Trump alle dagen) veiligheidsgevoel gecreëerd.
De vraag die ik u stelde en waar ik nog geen reactie op heb gehad: welke gevolgen heeft dit? Welke wetten gaan er nog komen? Wat gebeurt er als deze wet in handen van totaal incompetente politici valt? Er is een verharding gaande in West-Europa. We hebben gezien hoe de verkiezingen in Amerika afgelopen zijn. De kans is groot dat deze wet inderdaad barre tijden voorspelt. Het is jammer dat u daaraan hebt bijgedragen.
Aya Sabi (1995) studeert biomedische wetenschappen aan Maastricht University en is vaste columniste voor het NTGent Magazine. Haar debuut Verkruimeld land verschijnt binnenkort.