Direct naar artikelinhoud
Vreemdelingenwet

Hoe de nieuwe vreemdelingenwet van Theo Francken bijna onopgemerkt bleef

Theo Francken gaf toe dat een teveel aan verkeersboetes kan volstaan om iemand het land uit te zetten.

Aanvankelijk was er amper ophef, maar weken nadat hij goedgekeurd werd, wekt de nieuwe vreemdelingenwet beroering, bij Belgen met een migratieachtergrond, maar ook bij leden van de meerderheid. Nahima Lanjri (CD&V): "Ik ben hier echt ziek van geweest."

Het is opvallend hoe de aanpassingen aan de vreemdelingenwet twee weken na de goedkeuring in het parlement nog altijd scherpe reacties uitlokken. De discussie erover kwam dan ook pas laat op gang, twee dagen voor de stemming, door een column van Matthias Somers (denktank Minerva) in deze krant. Nochtans zat de wet er al een tijd aan te komen. 

Al sinds maart 2016 was het wetsontwerp van staatssecretaris Theo Francken (N-VA) in voorbereiding in een interkabinettenwerkgroep. In juli gaf de ministerraad groen licht. Toen al was bekend dat het mogelijk zou worden niet-Belgen het land uit te zetten, ook als ze hier geboren zijn. 

'Zoals Abdeslam'

Er was amper of geen protest. De staatssecretaris verduidelijkte toen, drie maanden na de aanslagen in Brussel en Zaventem, dat het zou gaan om terroristen "zoals Salah Abdeslam, in België geboren maar met Franse nationaliteit". 

In de commissie Binnenlandse Zaken volgden in januari meer details. Monica De Coninck (sp.a) stelde daar dat de wetgeving "als een potentiële Gestapo" gebruikt kan worden. Desondanks zag de oppositie geen reden om tegen te stemmen, want zowel sp.a als Groen onthielden zich in de commissie. 

Oppositiepartijen sp.a en Groen onthielden zich in de commissie

"Ik was het eens met het principe om criminelen het land uit te zetten," zegt Monica De Coninck (sp.a), "maar ik had wel vragen bij de instrumenten die Francken daarvoor uitwerkte."

Die vragen zouden volgens haar onvoldoende antwoorden krijgen in de plenaire vergadering, vlak voor de definitieve stemming. Francken gaf toe dat de wet het voortaan mogelijk zal maken een vreemdeling uit te zetten vanwege een teveel aan verkeersboetes. "Te snel rijden zal niet leiden tot het verliezen van het verblijf, behalve als iemand daarvoor in de gevangenis moet omdat het al 20 of 30 keer gebeurde."

Wij-verhaal

"We hebben tegen gestemd omdat deze wet gevaarlijk kan zijn als ze in slechte handen komt", zegt Wouter De Vriendt (Groen). "Bovendien merkten we in de aanloop naar de stemming dat CD&V haar voor-stem begon te verantwoorden door de onthouding van de oppositie in de commissie."

CD&V is de enige meerderheidspartij die echt verveeld zit met de nieuwe vreemdelingenwet. De partij bouwt al jaren aan een wij-verhaal, dat de nadruk legt op een inclusieve samenleving. Net die inclusie komt volgens veel vreemdelingen en Belgen met een migratieachtergrond in het gevaar door de nieuwe wet.

Tijdens de stemming merkte de oppositie dan ook snel op dat Nahima Lanjri (CD&V) niet gestemd had. Er ontstond commotie. Wou Lanjri, van wie geweten was dat ze het moeilijk had met de wet, haar geweten sussen? "Nee, het was een vergissing," zegt Lanjri daarover, "die ik snel heb rechtgezet bij de Kamer-voorzitter. Ik heb voor het wetsontwerp gestemd vanwege de waarborgen die er dankzij CD&V gekomen zijn."

'Dat mijn partij voor deze wet heeft gestemd, is ongelofelijk dom'
Een CD&V-medewerker

Het oorspronkelijke ontwerp van staatssecretaris Francken zou op zeker tien punten nog een pak scherper geweest zijn. "Toch ben ik hier echt ziek van geweest," zegt Lanjri, "want dit zit niet in het DNA van de partij. Mensen die hier nog niet lang zijn en een gevaar vormen voor het land moeten eruit, maar dat ligt anders voor wie hier echt geworteld is. Onze redenering blijft dat dat mensen van hier zijn, in goede en kwade dagen."

B-burgers

CD&V heeft zwaar ingezet op kiezers met een migratieachtergrond. De laatste maanden vonden er zogenaamde dialoogmomenten plaats in Brussel, Antwerpen en Gent, waarmee de partij zich op de lokale moslimgemeenschappen richtte. 

Partijtenoren zoals minister Koen Geens en voorzitter Wouter Beke gingen er in debat met een aantal belangrijke stemmen. Stemmen die nu oordelen dat de nieuwe vreemdelingenwet het land opdeelt in A- en B-burgers.

"Al het krediet dat we daarmee hebben opgebouwd, is nu opgesoupeerd door de nieuwe vreemdelingenwet", zegt een partijmedewerker die achter de schermen hard heeft gewerkt aan het wij-verhaal. "Dat mijn partij voor deze wet heeft gestemd, is ongelofelijk dom. Het is geleden van het hoofddoekenverbod dat de moslims in België nog zo boos en verontwaardigd zijn geweest. En terecht. Dit gaan we nog jaren in ons gezicht geslingerd krijgen. Het zal niet gaan liggen." 

Studente en schrijfster Aya Sabi had naar aanleiding van de vreemdelingenwet een bitse Twitter-conversatie met staatssecretaris Francken en schreef hem een brief: "Ik ben dus deporteerbaar." (+)