Wie durft de pen van Mulisch op te pakken?

Toen Frieda Mulisch, dochter van de in 2010 overleden schrijver Harry Mulisch, op een onvoltooid toneelstuk van haar vader stuitte, was haar eerste gedachte: Ik ga het slot zelf schrijven.

"Na zijn overlijden werd zijn kamer doorgenomen en toen lag daar dat stuk", vertelt Frieda Mulisch. Het heet 'Het twaalfde huis van monsieur Zimbalist' met als ondertitel 'Gesprekken met de stilte'. "Het greep me meteen aan en omdat het een typisch Mulischiaanse tekst is, wilde ik er aanvankelijk zelf aan beginnen.

"Maar die gedachte maakte stilaan plaats voor een ander idee. Daarom houdt Mulisch in samenwerking met regisseur Ursul de Geer vanavond in het DeLaMar Theater in Amsterdam een lezing in een theatrale setting. De hoofdrollen zullen gelezen worden door de acteurs Waldemar Torenstra, Peter Bolhuis en Anne Lamsvelt.

Een aantal schrijvers, onder wie Stella Bergsma, Abdelkader Benali en Arnon Grunberg, is voor deze 'dramatische lezing' uitgenodigd in de hoop dat een van hen geïnspireerd raakt en het aandurft dit stuk te voltooien. Want je moet wel wat kunnen, natuurlijk, weet Suzanne Holtzer, hoofdredacteur literatuur bij De Bezige Bij en zo'n achttien jaar de vaste redacteur van Harry Mulisch.

De ‘dramatische’ lezing van ‘Het twaalfde huis van monsieur Zimbalist’ is vanavond om 20.00 uur te zien in het DeLaMar Theater in Amsterdam.

"Wie in de buurt wil komen, moet diep zijn geschriften induiken om zich te kunnen verplaatsen in Mulisch' logica en zijn verbeelding. Pas dan ontdek je hoe een verhaal aan de wetten van zijn denkwijze beantwoordt, pas dan ervaar je hoe het daar tegelijk aan ontsnapt. In zijn werk is naast het genie ook altijd de dromende jongensziel met zijn scheikundedoos te herleiden. Deze paradox moet je kunnen vangen."

Ga daar maar eens aan staan. Holtzer vindt het een mooie gedachte als anderen zich wagen aan het echte Mulischiaanse schrijven, wat volgens haar ook neerkomt op 'het lef om voorbij de esthetiek te denken', al vreest ze dat het een mission impossible is.

"Natuurlijk kun je er niet omheen dat het schrijverschap van Harry Mulisch werkelijk uniek is. Een gevleugelde uitspraak van hem is: 'Ik heb de oorlog niet zo zeer meegemaakt, ik bén de Tweede Wereldoorlog'.

Met zijn geboorte, als zoon van een joodse moeder en een Oostenrijks-Hongaarse vader die tijdens de Eerste Wereldoorlog officier was in het Duitse leger, was ook zijn schrijvers DNA bepaald. De energie van deze kernfusie is niet te evenaren. Mulisch merkte zelf ooit op dat op zijn geboortedag de Vesuvius in verhevigde werking kwam. Ja, ook hijzelf is een natuurverschijnsel, ik weet het zeker, in zijn voetsporen treden is een onmogelijkheid."

Frieda Mulisch ziet het niet zozeer als haar eerste taak om het werk van haar vader voort te laten leven: "Daar is al een commissie voor die bestaat uit Marita Mathijsen, Robbert Ammerlaan en Arnold Heumakers. Maar ik vind het wel fijn als zijn oeuvre doorleeft en om over hem te praten.

"Ik voel bovendien dat het er inzit bij dit stuk en kan mij voorstellen dat iemand het kan zonder dat mijn vader zich in zijn graf hoeft om te draaien. Het hoeft wat mij betreft ook geen vergezochte imitatie te zijn van zijn schrijfstijl. Als je het goed doet, kan je er misschien je eigen draai aan geven en dat het toch een stromend en waarachtig geheel wordt, dit toneelstuk.

"Trouwens, wellicht zal ik het toch zelf zijn, die het afschrijft. We zullen zien."