Direct naar artikelinhoud
Brexit

Britse parlement moet eerst uitspraak doen over Brexit

De Britse premier Theresa May.

Premier May moet eerst toestemming hebben van het Britse parlement voordat ze haar harde Brexit plannen kan voortzetten. Dat oordeelde het Britse hooggerechtshof vandaag.

Volgens het hooggerechtshof zijn met een vertrek uit de EU fundamentele veranderingen in de Britse wetten gemoeid en dat kan niet zonder toestemming van het parlement. "De bron van veel Britse wetten verdwijnt", aldus Lord Neuberger, voorzitter van het hooggerechtshof. "En dat kan alleen met toestemming van het parlement".

Premier May verloor de zaak eerder al bij een lagere rechtbank. Door de uitspraak heeft het parlement nu het laatste woord over het tijdstip waarop de Britten kunnen beginnen met de Brexit-onderhandelingen.

Kansen voor Labour

De nederlaag voor de Conservatieve regering biedt kansen aan Labour, de grootste oppositiepartij, om May's harde Brexit-koers te beïnvloeden, te vertragen of in elk geval te verzachten. Maar de sociaal-democraten hebben nog altijd de grootst mogelijke moeite om zelf te bepalen wat ze eigenlijk aan moeten met het schokkende referendumresultaat, inmiddels zeven maanden geleden.

Leider Jeremy Corbyn, die zich in zijn lange carrière als parlementariër regelmatig eurosceptisch heeft opgesteld, vindt dat hij de uitslag niet naast zich neer kan leggen. "Labour respecteert de wil van het volk en zal bij een stemming in het parlement het in werking stellen van Artikel 50 niet tegenhouden", zei hij enkele dagen geleden. Artikel 50 van het Europese Verdrag van Lissabon behelst de uittredingsprocedure uit de Europese Unie.

Corbyn weet namelijk dat een groot deel van de traditionele Labour-achterban, de arbeidersklasse in het noorden en midden van Engeland, voor de Brexit heeft gestemd. In sommige typische Labour-kiesdistricten lag het percentage Leavers boven de 65 procent. Om nu het Brexit-proces te frustreren is in feite ingaan tegen de wil van veel van zijn eigen kiezers.

Anti-EU-partij Ukip zit al op het vinkentouw om teleurgestelde Labour-stemmers binnen te halen. Dan maar accepteren dat de Britten de EU echt verlaten en zoveel mogelijk vanaf de zijlijn het proces proberen te beïnvloeden, stelt Corbyn.

Progressieve Labour stemmers

Maar daar nemen tientallen van zijn eigen fractieleden geen genoegen mee. Labour leunt namelijk ook op miljoenen kiezers in de grote steden, Londen voorop. Daar zijn de Labour-stemmers voornamelijk progressieve hoogopgeleiden, die juist in grote meerderheid Remain stemden. En de parlementariërs die deze kiesdistricten vertegenwoordigen willen in het geval van een overwinning bij het hooggerechtshof, tégen Artikel 50 stemmen. "Als ik met de regering meestem voor het in werking stellen van Artikel 50, zullen de kiezers in mijn district dat absoluut niet accepteren", zei een prominent Labour-parlementariër anoniem tegen The Guardian. "Als we de pijn van Brexit gaan voelen en het gaat banen kosten, wil ik aan de goede kant staan."

Veel van deze 'dissidenten' zijn gefrustreerd over hun partijleider en willen dat hij een veel hardere toon aanslaat. Daarom zoeken ze contact met de Liberaal Democraten en enkele pro-EU-parlementsleden van de Conservatieven om samen te broeden op manieren om de harde Brexit-plannen die May vorige week presenteerde te dwarsbomen. Ze hopen dat te doen door amendementen toe te voegen aan de Artikel 50-wet die May in het geval van een nederlaag bij het hooggerechtshof door het parlement zal moeten loodsen. Maar of zij het eens worden over hoe die amendementen eruit gaan zien en of het voldoende zal zijn voor een meerderheid in het parlement, is nog zeer de vraag.

Burgers in verzet

De zaak die vandaag diende was aangespannen door zakenvrouw Gina Miller, samen met een groep burgers die zich verzetten tegen de harde Brexit-koers van Theresa May. De groep wil dat het parlement het laatste woord krijgt over hoe Brexit eruit gaat zien, omdat zij vrezen dat een harde breuk met de EU grote gevolgen voor de Britse economie zal hebben.

Een lagere rechtbank gaf Gina Miller begin november al gelijk. Nu dient het hoger beroep bij het hooggerechtshof.

Het plan van Theresa May om eind maart te beginnen met de Brexit-onderhandelingen zou nu gevaar kunnen lopen. Niet dat het parlement van plan is om Brexit tegen te houden, maar de regering zal wel een wet door zowel het Hoger- als het Lagerhuis moeten loodsen om Artikel 50, dat de uittredingsprocedure regelt, in te roepen. Dat kan het begin van de onderhandelingen vertragen en de Brexit-koers van May beïnvloeden.