Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Geopolitiek

Britse premier May wil volledig met EU breken

Theresa May tijdens een Europese top in oktober 2016.
Theresa May tijdens een Europese top in oktober 2016. Foto Yoan Valat/EPA

De Britse premier Theresa May wil niet dat het Verenigd Koninkrijk na de Brexit op enige manier onderdelen behoudt van het EU-lidmaatschap. Ze wil ook niet dat het VK toetreedt tot bestaande samenwerkingsvormen met de EU. Het VK zal dus geen lid worden van de Europese Vrijhandelsassociatie, zoals Noorwegen, IJsland en Zwitserland. Ook wil May niet dat het VK een associatie-overeenkomst met de EU sluit, zoals bijvoorbeeld Turkije heeft gedaan. Dat blijkt uit de toespraak die May dinsdag om 10:30 lokale tijd zal geven in Londen. Delen van de toespraak zijn toegestuurd aan buitenlandse journalisten.

May zal dinsdag zeggen dat het VK ook na uittreden een warme en unieke relatie met de EU koestert. ,,Wij zoeken een nieuw en gelijkwaardig partnerschap, tussen een onafhankelijk en soeverein Global Britain en onze vrienden en bondgenoten in de EU’’, aldus May. ,,Geen deel-lidmaatschap van de EU, geen associatie-lidmaatschap van de EU, of een andere vorm die ons half-binnen, half-buiten de EU laat. Wij zoeken geen model dat al in gebruik is door andere landen. Wij willen niet delen van ons lidmaatschap behouden als wij vertrekken.”

Betrouwbare partner

Dat May bereid is uit de interne markt en de douane-unie te treden als de overige 27 EU-leden niet bereid zijn het VK controle over immigratiebeleid te gunnen was al eerder uitgelekt. Ook had May in haar vorige Brexit-toespraak, vorig najaar op het partijcongres van de Conservatieven, al gezegd dat ze de rechtsmacht van het Europees Hof van Justitie na Brexit niet accepteert.

Hoewel ze geen onderdeel van het EU-lidmaatschap wil behouden, gaat de premier wel zeggen dat ze een betrouwbare partner van de EU blijft. ,,Wij willen jullie spullen kopen, de onze verkopen, zo vrij handelen als mogelijk, en samenwerken om te zorgen dat wij veiliger en welvarender zijn’’, aldus May.

Opsporingsgegevens

Nu rijst de vraag wat May van plan is met onderdelen van Europese samenwerking waar in het VK geen ophef over is. Deelname aan onderzoeksprojecten en financiering voor universiteiten zijn bijvoorbeeld niet omstreden. Ook is het duidelijk dat het VK baat heeft bij het uitwisselen van politie- en opsporingsgegevens binnen het Schengen Informatie Systeem. Als May zegt dat ze geen onderdelen van het EU-lidmaatschap wil behouden, zou dat betekenen dat ze ook deze samenwerkingsvormen wil opgeven. Tegelijkertijd wil ze zorgen dat het VK en de EU samen veiliger zijn. In die zien kan May’s toespraak, twee maanden voordat ze een begin wil maken met de Brexitonderhandelingen, op meerdere wijzen geïnterpreteerd worden.

Lees ook ‘Brexit wordt een tocht door een doolhof’, een interview met Lord John Kerr, die het uittredingsartikel 50 met de hand schreef

In tegenstelling tot de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump is May overtuigd dat het Verenigd Koninkrijk belang heeft bij een florerende EU na een Brexit. ,,Onze stem om uit de EU te vertrekken betekent niet dat wij de waarden die wij delen verwerpen’’, gaat May zeggen.

In de toespraak zal ze ook de twaalf onderwerpen noemen die volgens de Britse premier prioriteiten zijn in de onderhandelingen, die maximaal twee jaar zullen duren, met de Europese instellingen en de 27 overige lidstaten.