Direct naar artikelinhoud
Achtergrond

"Grootheidswaanzin": Hoe het Eurostadion vragen blijft oproepen

Parking C van de Heizel, waar het Eurostadion moet verrijzen.

Het Eurostadion moet de Rode Duivels naar grootse prestaties loodsen. Als het er komt, want het dossier begint meer en meer uit te blinken in die andere Belgische specialiteit: het administratieve absurdisme dat ook dossiers als Oosterweel en Uplace kenmerkt. Of hoe anders te verklaren dat twee overheden een stadion bouwen op een grondgebied dat niet het hunne is?

1. Wie zal er in het Eurostadion spelen?

Als het er komt, al zeker de Rode Duivels. Het Koning Boudewijnstadion is verouderd en de stad Brussel en het Brussels gewest zijn niet te vinden voor een – nochtans goedkopere – renovatie. Zij houden vast aan hun keuze van 2013: er moet een voetbalstadion komen zonder atletiekpiste zodat de supporters veel dichter bij het veld zitten, én dat stadion moet voldoen aan de normen van de UEFA zodat er in het nieuwe stadion EK-matchen gespeeld kunnen worden. Tijdens Euro 2020 staan er in het nog te bouwen stadion met 60.250 zitjes ondertussen effectief drie groepswedstrijden en een match van de tweede ronde gepland. 

Volgens sporteconoom Stefan Kesenne, professor emeritus van de Universiteit Antwerpen en KU Leuven, is het hele project pure grootheidswaanzin. "Dit is niets anders dan een prestigeproject. Alleen voor EK-matchen zal dat gevuld geraken. Wees maar zeker dat ze zich daar in Anderlecht ook al zorgen om maken, dat zal voor hen een zeer ongezellige bedoening worden." 

'Dit is niets anders dan een prestigeproject'
Stefan Kesenne, sporteconoom

Behalve van de nationale ploeg zou het Eurostadion namelijk ook de nieuwe thuis moeten worden van voetbalclub Anderlecht, dat een oplossing nodig heeft voor het te kleine en te oude huidige stadion. Zou, want de club sloot wel een principeakkoord met bouwpromotor Ghelamco, een definitief contract is er nog niet. Anderlecht wacht momenteel nog af of hun opmerkingen opgenomen zijn in de definitieve bouwaanvraag, een absolute must voor paars-wit. De communicatie tussen de twee partijen zou sinds mei volledig stilgevallen zijn. Wat een eventueel afhaken van Anderlecht zou betekenen voor het hele project, is niet duidelijk.

2. Wie betaalt dat allemaal?

Brussels schepen van Sport Alain Courtois (MR), overigens met een verleden bij zowel de Belgische voetbalbond als Anderlecht, en Brussels minister van Begroting Guy Vanhengel (Open Vld) zworen steeds dat private partners de kosten van een nieuw stadion zouden dragen. Maar ondertussen is gebleken dat zowel de stad als het gewest – en dus de belastingbetaler – voor een flinke duit zullen opdraaien. 
Bouwpromotor Ghelamco mag dan wel instaan voor de kosten voor de bouw van het stadion, volgens ramingen tussen de 200 en de 300 miljoen euro, de grond krijgen ze de komende 99 jaar in erfpacht voor de symbolische 1 euro per jaar. Een cadeautje van de stad Brussel ter waarde van bij benadering 45 miljoen euro. 


De stad zal ook gedurende dertig jaar een vergoeding van 4,1 miljoen euro uitbetalen aan Ghelamco voor het uitbaten van het stadion, een totale kost van 123 miljoen euro. Daarbovenop betaalde de stad Brussel al een half miljoen euro aan buurgemeente Grimbergen voor het schrappen van een buurtweg, waardoor de bouw van het stadion bespoedigd kan worden. 

Bouwpromotor Ghelamco krijgt de grond de komende 99 jaar in erfpacht voor de symbolische 1 euro per jaar

De keuze voor de bouwplek viel namelijk na veel vijven en zessen op Parking C van de Heizel, op een boogscheut van het Koning Boudewijnstadion, maar wel nét op het grondgebied van Grimbergen en dus het Vlaams gewest. Toch zijn het de stad Brussel en het Brussels gewest die verantwoordelijk blijven voor het stadion, wat uiteraard voor conflicten zorgt met de omliggende gemeenten.

Het Brussels gewest draait op voor de veiligheidskosten, zo'n 33 miljoen euro, en samen met de stad investeert het gewest ook in een ondergrondse parking voor 80 miljoen euro. Zowel de stad als het gewest maken zich sterk dat dat een rendabele onderneming zal worden. 

3. Wie krijgt opbrengsten?

De opbrengsten van de tickets van de matchen van de Rode Duivels en Anderlecht zullen respectievelijk naar de Belgische voetbalbond en voetbalclub Anderlecht vloeien. Maar alle andere opbrengsten zijn normaal gesproken voor uitbater Ghelamco. De grootste cash cows: de huur die Anderlecht jaarlijks zou moeten betalen en de opbrengsten van de kantoren, hotels en restaurants die Ghelamco op de site mag bouwen. De huuropbrengsten daarvan worden geschat op zo'n 20 miljoen euro per jaar. Anderlecht zal rond de 10 miljoen euro per jaar betalen. Ghelamco vroeg oorspronkelijk 11 miljoen euro, maar dat weigerde paars-wit. 

De grootste cash cows: de huur die Anderlecht jaarlijks zou moeten betalen en de opbrengsten van de kantoren, hotels en restaurants die Ghelamco op de site mag bouwen

Voor de stad en het gewest valt er, behalve de verhoopte opbrengsten uit de investering in de parking, weinig te rapen. "Dit wordt zoals steeds weer het oude verhaal van de privatisering van de winsten en de collectivisering van de verliezen", vreest Stefan Kesenne. "Dat hebben we bij de Ghelamco-arena in Gent ook al gezien. Daar is het commerciële en het sportieve opgesplitst. Het winstgevende commerciële blijft bij Ghelamco, voor het verlieslatende sportieve mag de stad opdraaien." Brussels minister Guy Vanhengel en Brussels schepen Alain Courtois waren gisteren niet bereikbaar voor commentaar.

4. Wat nu met Memorial Van Damme?

Tot 2020 kan de prestigieuze atletiekmeeting nog zeker doorgaan in het Koning Boudewijnstadion. Wat er daarna staat te gebeuren, is nog totaal onzeker, zegt organisator Wilfried Meert. "Zolang er geen honderd procent zekerheid is over de komst van het Eurostadion, weten wij ook niet wat er ons staat te gebeuren. Momenteel is het daarrond volledig stil." De Memorial Van Damme hoopt in een al dan niet gerenoveerd Koning Boudewijnstadion te kunnen blijven, ook al kondigde Courtois al aan dat het na 2020 tegen de grond zou gaan. Er worden ook ballonnetjes opgelaten van een nieuw stadion speciaal voor atletiek en andere sporten, maar daarover is voorlopig niks concreet.