Acht man rijker dan de halve wereld

De acht rijkste mensen op deze planeet bezitten net iets meer dan de ongeveer 3,7 miljard burgers die de armste helft van de wereldbevolking vormen, rekent Oxfam voor.

Vorig jaar had de ontwikkelingsorganisatie nog 62 miljardairs nodig om hetzelfde sommetje te maken. Maar de cijfers waarop ze zich baseert, het jaarlijkse Global Wealth Databook van bank en vermogensbeheerder Credit Suisse, zijn stevig naar beneden bijgesteld, meldt Oxfam.

Ging Credit Suisse er eerder vanuit dat de armste helft 0,7 van het wereldwijde vermogen bezat - 1700 miljard dollar - dankzij betere data uit India en China komt de bank nu op een schamele 0,2 procent, ofwel 409 miljard dollar.

Met dat bedrag liep Oxfam de lijst langs van rijksten der aarde die het Amerikaanse Forbes bijhoudt. En bij nummer acht kon ze al stoppen. Bill Gates, Amancio Ortega, Warren Buffett, Carlos Slim, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Larry Ellison en Michael Bloomberg bezitten samen 426 miljard dollar, zelfs zo'n 17 miljard meer dan die armste helft.

Tekst loopt door onder afbeelding.

Naar Davos

Hoewel de bijstelling vooral laat zien dat het hardnekkig ingewikkeld blijft om te bepalen hoe het mensen vergaat in landen die hun statistieken niet op orde hebben, zal het dramatische effect ervan Oxfam niet onwelkom zijn.

De ontwikkelingsorganisatie wil deze week de boer op met haar bevindingen. Directeur Winnie Byanyima is ook dit jaar te gast bij het World Economic Forum. Dat netwerk-moetje voor de rijken en/of machtigen wordt morgen geopend door de Chinese president Xi Jinping in Davos, Zwitserland.

Hebben de 3000 Davos-gangers drama nodig om hen de schellen van de ogen te laten vallen? Niet echt. Jaarlijks vraagt het World Economic Forum zijn achterban wat die ziet als de trends die de wereld de komende tien jaar zullen vormen, en wat de grootste bedreigingen zijn van de stabiliteit. De belangrijkste trend dit jaar: de groeiende ongelijkheid in inkomen en vermogen; nog voor klimaatverandering en polarisatie van samenlevingen.

Maar in de topvijf 'bedreigingen' komt ongelijkheid niet meer voor, terwijl het Davos-publiek ongelijkheid in 2012, '13 en '14 bovenaan zette. Migratie geldt nu als grootste risico; een verschijnsel overigens dat minstens ten dele op ongelijkheid is terug te voeren.

Tekst loopt door onder afbeelding.

Weggeven lukt niet

Davos weet het dus wel, en mocht ze het vergeten dan lopen er in het Zwitserse conferentieoord altijd wel een paar gefortuneerde beroemdheden-met-een-missie rond om ze eraan te herinneren. Bono en Leonardo DiCaprio zijn er dit jaar. En Bill Gates is er ieder jaar.

Maar het intrigerende aan die Gates, merkt Oxfam op in haar rapport, is dat de rijkste man ter aarde tevens 's werelds grootste filantroop is en toch nog immer rijker wordt. Gates' fortuin, schrijft Oxfam, steeg met 50 procent, 25 miljard dollar, sinds hij Microsoft verliet in 2006 'ondanks zijn prijzenswaardige inspanningen om veel ervan weg te geven'.

Oxfams conclusie: als je rijk bent moet je echt heel erg je best doen om niet rijker te worden. Voor hen geen spaarrekening met een rente van 0,4 procent. "Of het nu via hedgefondsen loopt of via pakhuizen vol kunst of klassieke auto's, de uiterst gesloten industrie van vermogensbeheer is zeer succesvol geweest in het vergroten van de welvaart van de superrijken", staat in het rapport.

Tekst loopt door onder afbeelding.

De rijkste mensen ter wereld

Michael Bloomberg Amerikaanse oprichter, eigenaar en CEO van Bloomberg LP 40 miljard dollar.

Larry Ellison Amerikaanse mede-oprichter en CEO van Oracle 43,6 miljard dollar.

Mark Zuckerberg Amerikaanse voorzitter, CEO, mede-oprichter van Facebook 44,6 miljard dollar.

Jeff Bezos Amerikaanse oprichter, voorzitter en CEO van onlinewinkel Amazon 45,2 miljard dollar.

Carlos Slim Mexicaans eigenaar van Grupo Carso 50 miljard dollar.

Warren Buffet Amerikaanse investeerder, grootste aandeelhouder Berkshire Hathaway 60,8 miljard dollar.

AMancio Ortega Spaanse oprichter Inditex, eigenaar van modeketen Zara 67 miljard dollar.

Bill Gates Amerikaanse oprichter Microsoft 75 miljard dollar.

Belastingschuw

'Een economie voor de 99 procent', heeft Oxfam haar rapport gedoopt en het wijst op tal van manieren om het geld in de wereld eerlijker te verdelen. De belangrijkste: belastingen.

'Tax me!', roept Warren Buffett, nummer drie in het rijtje rijkaards, al jaren en Oxfam kan het alleen maar met hem eens zijn. Al lijkt met de verkiezing van Donald Trump - hij komt niet naar Davos, hij wordt vrijdag beedigd - het omgekeerde te gebeuren. Alle tekenen wijzen erop dat Trump ook het mes zet in de belastingen voor de superrijken.

Maar meer nog dan naar individuen kijkt Oxfam naar bedrijven. Naar Apple dat in 2014 maar 0,005 procent belasting betaalde over zijn Europese inkomsten. Omdat het de weg weet in belastingparadijzen én omdat het overheden uitstekend weet te bespelen. Niet voor niets wil de Europese Commissie dat Ierland, waar Apple zijn Europese hoofdkantoor heeft, streng is en de techgigant alsnog voor 13 miljard euro aanslaat.

Oxfam haalt cijfers van de VN aan die laten zien dat ontwikkelingslanden jaarlijks minstens 100 miljard dollar aan belastinginkomsten mislopen vanwege belastingschuwe bedrijven. Daar kunnen alle 124 miljoen kinderen die nu thuis zitten van naar school, schrijft ze.

Wie zijn die armste 50 procent?

De armste helft van de wereldbevolking bezit 0,2 procent van het wereldwijde vermogen, berekende Credit Suisse eind vorig jaar. Eerder dacht de bank nog dat dat 0,7 procent was, maar ’s werelds armsten bleken minder te bezitten én zwaarder in de schulden te zitten dan gedacht. En die schulden zijn interessant. De armste 10 procent ter aarde zit voor ruim een biljoen dollar in de schulden. En de meeste schuld zit in de VS (370 miljard) en Europa (610 miljard). Maar denk nou niet dat dat we het hier vooral hebben over Harvard-afgestudeerden met een studieschuld - mensen met een luxeprobleem - schrijft Oxfam. De armste helft van de wereldbevolking woont voor 70 procent in arme landen. Die heeft zelden schulden - geen bank ziet ze staan - die heeft gewoon geen geld.