Dirigent smeedt innige band tussen orkest en podium
De vaart zit erin, ook bij de dirigent die pittige tempi kiest en een innige band smeedt tussen orkest en podium. Binnen één aria slingert Lenneke Ruiten geloofwaardig tussen woede, geilheid en verdriet.
Een opera over de botsing tussen het Oosten en het Westen, een die speelt met oriëntalistische clichés - wie vandaag nog Mozarts Die Entführung aus dem Serail wil opvoeren, kan niet om discussie heen. Waar regisseur Johan Simons bij de première in 2008 nog zei dat hij geen expliciete politieke duiding had willen geven, voegde hij bij de herneming van zijn productie, vrijdag in Amsterdam, een statement aan het programmaboek toe. Een uitvoering van deze opera is nu complexer dan negen jaar geleden, schrijft hij. Simons maakt zich zorgen over de woede in de samenleving, over de radicaliteit van de botsing tussen de westerse en de islamitische traditie. Zijn oproep: laat de twijfel bestaan, want 'twijfel brengt nieuwe inzichten teweeg'. Opmerkelijk dat een regisseur zijn bedoelingen van tevoren zo expliciteert.
Voor de reprise snoeide Simons in de te lange gesproken dialogen, maar verder laat hij zijn regie ongemoeid, evenals Bert Neumanns decor, met de harem als toneel van westerse fantasieën over het Verre Oosten die langzaam wordt bijgesteld. In Mozarts Singspiel (een opera met gesproken teksten) houdt een Turkse machthebber, de tot de islam bekeerde voormalige christen Bassa Selim (Steven Van Watermeulen), een drietal westerlingen gevangen. Hij is verliefd geworden op Konstanze (Lenneke Ruiten), maar zij kan zijn avances niet beantwoorden, ze heeft al trouw gezworen aan Belmonte (Paul Appleby). Die probeert haar met een list te bevrijden.
Die Entführung aus dem Serail
Opera
Regie: Johan Simons
Nederlands Kamerorkest o.l.v. Jérémie Rohrer
13/1
Nationale Opera & Ballet Amsterdam
T/m 26/1.fo Info 253
Binnen één aria zagen we haar geloofwaardig slingeren tussen woede, geilheid en verdriet
De weinigen die 2008 nog kunnen herinneren, komen kijken voor de prestaties van sopraan Ruiten, de nieuwe superster die kortgeleden is 'ontdekt' door de internationale operahuizen. Haar interpretatie van Konstanze, intelligent en diep menselijk, maakt duidelijk waarom. Binnen één aria zagen we haar geloofwaardig slingeren tussen woede, geilheid en verdriet. Haar vocale frisheid houdt stand tegenover het soms wat schreeuwerige van een niet helemaal fitte Appleby. Fenomenaal is haar samenspel met acteur Van Watermeulen, die als Bassa de twijfel en verscheurdheid tussen macht en liefde, geweld en mededogen toont, mét humor. Terwijl Ruiten haar coloraturaclimax bereikte, wrijft hij met zijn hoofd in haar schoot.
Simons' productie werd in 2008 wat lauw ontvangen, maar deze tweede kans maakt enthousiast. De vaart zit erin, ook bij dirigent Jérémie Rohrer, die pittige tempi kiest en een innige band smeedt tussen orkest en podium. Genoeg om deze opvoering niet aan een overdosis moraal ten onder te laten gaan.