Teruglezen - Renzi stelt aftreden uit op verzoek van president Mattarella

21:37 maandag 5 december 2016

De Italiaanse premier Renzi geeft gevolg aan het verzoek van president Mattarella om zijn aftreden uit te stellen. Renzi besloot hiertoe na een gesprek op het presidentieel paleis met het staatshoofd. Mattarella wil dat Renzi aanblijft tot de begroting voor 2017 is goedgekeurd door het parlement.

Renzi kondigde zijn vertrek aan nadat de Italiaanse kiezers zondag in een referendum tegen ingrijpende staatshervormingen hadden gestemd. Als Renzi instemt, betekent dat mogelijk slechts enkele dagen uitstel. De begroting wordt mogelijk vrijdag al goedgekeurd. Mattarella heeft er geen bezwaar tegen als de premier daarna zijn ontslag indient.

19:31 maandag 5 december 2016

De Italiaanse president Mattarella heeft premier Renzi maandagavond gevraagd te wachten met aftreden tot de nieuwe begroting voor 2017 is aangenomen. Dit heeft de president in een verklaring bekendgemaakt. Het parlement kan de begroting voor vrijdag goedkeuren. Mattarella wil zo voorkomen dat op 1 januari financiële noodmaatregelen van kracht worden, mocht de begroting niet zijn goedgekeurd als gevolg van de regeringscrisis in Rome door Renzi's aftreden.

Renzi kwam eerder op de avond aan bij het presidentieel paleis om, zoals verwacht, zijn ontslag in te dienen bij de president na zijn nederlaag zondag bij het referendum. Zo'n 60 procent van de Italianen stemde tegen zijn plannen om de macht van de Senaat in te perken. President Mattarella riep eerder op de dag tot kalmte.

De president moet nu op zoek geen naar een premier die op minstens dezelfde parlementaire steun kan rekenen als Renzi. Een van de namen die in Rome circuleert, is die van de minister van Financiën, Pier Carlo Padoan (66).

Ook de voorzitter van de Senaat, Pietro Grasso (71) zou een nieuwe regering kunnen leiden. Die kan desgewenst aanblijven tot in februari 2018 wanneer er verkiezingen zouden zijn als Renzi de rit had uitgezeten.

17:56 maandag 5 december 2016

De Europese beurzen hebben maandag overwegend met stevige winsten de handel afgesloten. Beleggers legden de politieke onrust in Italië en het vertrek van premier Matteo Renzi snel naast zich neer. Vooraf werd nog gevreesd voor een flinke beursdip, maar die angst bleek ongegrond. In Amsterdam sloot de AEX-index 1,1 procent hoger op 454,47 punten. De graadmeters in Parijs en Frankfurt gingen 1 tot 1,6 procent omhoog. De FTSE in Londen noteerde een plus van 0,3 procent en de beurs in Milaan leverde 0,2 procent in.

Van paniekreacties op de beursvloeren was geen sprake. Kleine verliezen kort na de openingsbel werden rap ingelopen. ‘De markten wisten het brexit-referendum in drie dagen af te schudden, de zorgen over de verkiezingswinst van Donald Trump in drie uur en Italië in drie minuten’, zo verklaarde een handelaar.

De euro zakte in de vroege handel nog wel tot het laagste punt sinds maart vorig jaar (1,0506 dollar), maar toonde daarna een sterk herstel. De koers stond bij het sluiten van de beurzen op 1,0723 dollar, tegen 1,0670 dollar bij het Europese beursslot op vrijdag.

16:56 maandag 5 december 2016

De Duitse bondskanselier Merkel reageerde maandag teleurgesteld op de nederlaag van haar Italiaanse collega Renzi. De premier kondigde zijn vertrek aan nadat de Italiaanse kiezers zondag in een referendum tegen ingrijpende staatshervormingen hadden gestemd. ’Ik betreur het dat het referendum in Italië niet eindigde zoals de premier had gewild’, zei Merkel. ‘Ik heb zijn hervormingsbeleid altijd gesteund, maar natuurlijk gaat het om een interne Italiaanse beslissing die we moeten respecteren’, aldus de bondskanselier in Essen tegen verslaggevers.

De uitslag van de presidentsverkiezingen in Oostenrijk stemde Merkel wel tevreden. Ze zei op een partijcongres van haar CDU in Essen blij te zijn met de winst van de linkse Alexander van der Bellen, die met een flinke marge lijkt te hebben gewonnen van zijn rechts-populistische tegenstrever Norbert Hofer van de FPÖ.

16:06 maandag 5 december 2016

De Italiaanse president Mattarella heeft in een verklaring tot kalmte gemaand en gezegd dat Italië groot en vol positieve energie is en dat er nu rust en wederzijds respect nodig is. Over zijn gesprek met Renzi stond niets in de verklaring. Italië telde sinds de eeuwwisseling (net als Nederland) al zeven regeringen.

15:20 maandag 5 december 2016

Het voorspelde financiële bloedbad op de beurzen bleef uit na het Italiaanse referendum. Maar het gevaar is nog niet geweken. Wat betekent de uitslag voor de Italiaanse banken? En hoe groot is het besmettingsgevaar voor de rest van de Europese financiële sector?

Lees hier de antwoorden op zes vragen.

11:54 maandag 5 december 2016

'Een les voor iedereen: je kunt niet voor altijd het volk voorliegen zonder de consequenties te dragen.' Dat heeft Beppe Grillo, de leider van de oppositionele Vijfsterrenbeweging, op Twitter geschreven.

Grillo eist zo snel mogelijk verkiezingen. Het is de vraag of hij een absolute meerderheid voor zich kan winnen, want de leider sluit samenwerking met 'verrotte partijen' uit.

11:38 maandag 5 december 2016

De Italiaanse president Sergio Mattarella moet besluiten hoe Italië verdergaat na het vertrek van premier Matteo Renzi. De 75-jarige Siciliaan moet op zoek geen naar een premier die op minstens dezelfde parlementaire steun kan rekenen als Renzi. Een van de namen die in Rome circuleert, is die van de minister van Financiën, Pier Carlo Padoan (66). Hij heeft zijn afspraak maandag met de collega's van de eurogroep afgezegd. Ook de voorzitter van de Senaat, Pietro Grasso (71) zou een nieuwe regering kunnen leiden. Die kan desgewenst aanblijven tot in februari 2018 wanneer er verkiezingen zouden zijn als Renzi de rit had uitgezeten.

De nieuwe regering zou belangrijke lopende zaken kunnen afhandelen zoals de staatsbegroting voor 2017 en wijzigingen in de kieswet. De oppositie, inclusief de populistische Movimento5Stelle (Vijfsterrenbeweging) van Beppe Grillo, eist zo snel mogelijk verkiezingen.

11:26 maandag 5 december 2016

De Europese ministers van Financiën reageerden vanmorgen zonder al te grote zorgen op de uitslag van het Italiaanse referendum en het vertrek van premier Renzi. Volgens Eurogroepvoorzitter Dijsselbloem is een nieuwe eurocrisis niet aan de orde.

Lees hier het hele reactiestuk van Marc Peeperkorn.

11:17 maandag 5 december 2016

De Italiaanse onvrede samengevat in één grafiek. Dit is het Italiaanse Bruto binnenlands product (BBP), maar dan per hoofd van de bevolking. Tot de crisis groeide dat hard. Maar sindsdien zijn de Italianen alleen maar armer geworden. Een groot deel van de welvaartsgroei in deze eeuw is inmiddels verdampt.

(Koen Haegens)

11:16 maandag 5 december 2016

Correspondent Jarl van der Ploeg vroeg kiezers wat en waarom ze stemden. 'Pak je pen en schrijf dit op. Ilda Brancaccia stemt nee, nee en nog eens nee. Want Ilda wil niet langer in een dictatuur wonen waar het volk geen rechten heeft.'

Lees hier de reacties van andere kiezers.

10:36 maandag 5 december 2016

De analisten die chaos op de markten voorspelden, zitten er ook dit keer weer hopeloos naast. Net als na de verkiezing van Trump en het Brexit-referendum is van een financieel bloedbad weinig te merken. Na wat lichte verliezen stijgen de Europese beurzen inmiddels. De euro daalde aanvankelijk flink in waarde ten opzichte van de dollar, maar ook die is zich al weer aardig aan het herstellen.

10:33 maandag 5 december 2016

De top van probleembank Monte dei Paschi di Siena komt vanochtend bij elkaar voor overleg, meldt Politico. De uitslag van het referendum zet het reddingsplan voor deze oudste bank ter wereld op losse schroeven. Er moet 5 miljard euro aan nieuwe investeringen worden opgehaald. Maar buitenlandse beleggers, waaronder Qatar, aarzelen door alle politieke onzekerheid.

De Italiaanse banken gaan gebukt onder honderden miljarden aan probleemschulden. Daarop wordt niet, of slechts met grote vertraging afbetaald. Zwakste schakel is de oudste bank ter wereld, Monte dei Paschi di Siena (MPS). Omdat Europa nieuwe staatssteun voor banken verbiedt, is het afgelopen jaar met behulp van onder meer zakenbank JPMorgan een privaat reddingsplan in elkaar gezet. Belangrijk onderdeel daarvan is een kapitaalinjectie van 5 miljard euro voor MPS. De vraag is of beleggers nu nog zin hebben met dat geld over de brug te komen. Zo niet, dan dreigt een bankrun en zal de Italiaanse overheid alsnog moeten ingrijpen.

(Koen Haegens)

10:01 maandag 5 december 2016

De grootste vraag is: wat gaat Renzi zelf doen? Na het harde verlies van afgelopen nacht zou hij de politieke arena wel eens voor goed kunnen verlaten. Aan de andere kant was hij bij zijn aantreden de jongste premier van Italië. Dat maakt hem zo'n duizend dagen later tevens de jongste ex-premier van Italië; 41 jaar. Te jong, zo verwachten veel Italianen, om de politiek voorgoed de rug toe te keren.

Veel journalisten houden er rekening mee dat Renzi aanblijft als partij-voorzitter om in de loop van 2017 met een felle campagne terug te keren. Want hoe verenigd de oppositie de afgelopen campagne ook was in hun gedeelde ambitie Renzi naar huis te sturen, zoveel modder zullen ze de komende maanden waarschijnlijk naar elkaar gooien.

De kans bestaat dat Renzi precies daar tijdens de aanstaande campagne op in zal spelen. Hij zal het gros van de Italiaanse politci verwijten de modernisering van het land tegen te hebben gehouden, zonder met een werkbaar alternatief te komen. Hij preludeerde gisteren al op dat scenario door tijdens zijn afscheidstoespraak te zeggen dat het makkelijk is om als politicus af te breken, maar o-zoveel moeilijker iets op te bouwen.

Een ander heet hangijzer heet de komende maanden 'Vijfsterrenbeweging'. Lukt het de populistische beweging – die het structureel vertikt met andere partijen samen te werken omdat die zo ‘verrot’ zijn – een absolute meerderheid te behalen? Of lukt het de normaal zo verdeelde Italiaanse politiek een cordon sanitair te vormen om de populisten buiten de deur van het belangrijkste gebouw van Italië te houden, de 16e eeuwse ambtwoning Palazzo Chigi?

(Jarl van der Ploeg)

09:59 maandag 5 december 2016

Er wordt maandagochtend in de Italiaanse kranten al druk over de toekomst gespeculeerd, laat correspondent Jarl van de Ploeg weten. 'Na het aftreden van Matteo Renzi, later vandaag, zal een tussenkabinet worden aangesteld dat het land richting de volgende verkiezingen moet gidsen. Die verkiezingen zullen waarschijnlijk pas aanstaande zomer plaatsvinden, ook al roepen populistische partijen als de Vijfsterrenbeweging en Lega Nord om snellere actie. Dat heeft een aantal technische redenen, waarvan de benodigde komst van een nieuwe kieswet de belangrijkste is.'

Volgens Van der Ploeg wordt er ook driftig gespeculeerd over wie het tussenkabinet tot de zomer moet leiden. 'Het wordt hoe dan ook de vierde niet door de kiezers gekozen premier op rij voor Italië, na Mario Monti, Enrica Letta en Matteo Renzi.'

09:16 maandag 5 december 2016

De Europese aandelenbeurzen zijn vanochtend overwegend met winst geopend. Beleggers reageerden afwachtend op het vertrek van de Italiaanse premier Matteo Renzi. Zijn vertrek kwam niet als een verrassing, maar de gevolgen voor Italië en de rest van de eurozone zijn vooralsnog onduidelijk.

Lees hier meer over de .

08:49 maandag 5 december 2016

Italië speculeert over wie de premier zal zijn van het aanstaande tussenkabinet, tweet correspondent Jarl van der Ploeg. 'Na Monti, Letta en Renzi wordt het de vierde niet-verkozen premier op rij.'

08:26 maandag 5 december 2016

Oppositiepartijen hebben na het aftreden van de Italiaanse premier Matteo Renzi onmiddellijk aangedrongen op nieuwe verkiezingen.

Ongeveer 60 procent van de kiezers stemde tegen de door Renzi voorgelegde veranderingen in de grondwet. Het referendum leek echter meer te gaan over de persoon Renzi, die 2,5 jaar geleden premier werd.

Hij dient maandag zijn ontslag in bij president Sergio Mattarella. Aangenomen wordt dat hij Renzi vraagt aan te blijven om wat lopende zaken te regelen, inclusief de begrotingen en een kieswet.

08:20 maandag 5 december 2016

Veruit de belangrijkste van de in totaal 47 grondwetswijzigingen ging over het inperken van de Senaat, die in Italië buitengewoon veel macht heeft - alsof het land twee Tweede Kamers heeft.

Vanwege dat systeem konden wetsvoorstellen soms eindeloos heen en weer pingpongen tussen beide Kamers. Zo staat het nationaal record op naam van een wetsvoorstel over het al dan niet toestaan van martelen in noodsituaties. Dat werd in 1989 voor het eerst besproken en heeft nu, 27 jaar later, nog altijd de status van voorstel. Dankzij de nee-stem van vannacht blijft dat systeem zoals het is.

07:21 maandag 5 december 2016

De koers van de euro is maandag op de Aziatische en Australische markten op het laagste punt in 20 maanden beland, nadat Italianen zondag in een referendum tegen een grondwetswijziging stemden.

07:20 maandag 5 december 2016

Italië, dat na Duitsland en Frankrijk de belangrijkste economie van de eurozone is, worstelt met een van de grootste staatsschulden ter wereld en de banken staan er al geruime tijd op omvallen. Het was een noodplan van Renzi dat die banken afgelopen zomer ternauwernood overeind hield. Maar als hij vertrekt, zo is de vrees, arriveert de onzekerheid. Wordt dit het volgende hoofdstuk in de eurocrisis? Lees hier de analyse (+).

07:17 maandag 5 december 2016

De Italiaanse premier Matteo Renzi wilde via dit referendum in één klap de belangrijkste weeffouten uit het systeem halen. Stem ja, beloofde hij zijn volk keer op keer, en ik geef u er een gemakkelijker Italië voor terug. Maar zijn volk luisterde niet, schrijft correspondent Jarl van der Ploeg in het nieuwsbericht.