Alleen grote partijen krijgen toegang tot staatsgeheimen
De Kamercommissie die toezicht houdt op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de commissie-Stiekem genoemd, wordt flink verkleind. Voortaan zal de commissie nog slechts bestaan uit de vijf leiders van de grootste fracties, eventueel aangevuld met twee andere fractieleiders.
Laurens KokLaatste update:06-12-16, 14:02
Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt
Halbe Zijlstra (VVD)
Voor afsplitsingen, zoals nu DENK en VNL, is en blijft de commissie verboden terrein. De wijziging wordt gesteund door de voormannen van alle partijen die in 2012 in de Tweede Kamer werden gekozen, van VVD tot en met 50PLUS. Een belangrijke reden om het aantal commissieleden in te krimpen, is de kans op uitlekken van staatsgeheime informatie te verminderen.
Ook moet een beperkte omvang ervoor zorgen dat de commissie flexibeler kan inspelen op actualiteiten, zo staat in het voorstel, dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd. VVD'er Halbe Zijlstra, die als leider van de grootste fractie in de Tweede Kamer de commissie voorzit, stelt dat de versnippering van het politieke landschap tot inkrimping noopt. ,,Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt", legt hij uit.
DENK De VVD bepleitte eerder al screening van commissieleden. Dat voorstel leek mede ingegeven door de oprichting van de nieuwe politieke beweging DENK, dat er een aantal partijen van worden beticht aan de leiband van de Turkse president Erdogan te lopen. DENK wordt momenteel vertegenwoordigd door twee afgesplitste Kamerleden, Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. Zij zijn niet welkom in de commissie-stiekem, omdat ze in deze Kamerperiode ook al namens de PvdA actief waren.
Als zij bij de komende verkiezing wel op eigen kracht een of meerdere zetels zouden halen, zouden zij volgens de huidige reglementen automatisch recht hebben op een stoel in de commissie. Door de gewijzigde regels wordt dat veel moeilijker.
'Niet tegen één partij' Zijlstra ontkent dat de regels nu worden aangepast om DENK buiten de deur te houden. ,,Dit voorstel richt zich niet specifiek op één partij." Juist de veelheid aan fracties noopt tot actie, stelt hij. ,,Wij vinden dat de diensten alle info moeten delen. We willen het moment voor zijn dat delen zouden worden weggelaten, omdat men bang is dat er veiligheidsrisico's voor het personeel van de diensten zouden zijn."
De mogelijkheid om de commissie uit te breiden met twee extra leden heeft volgens Zijlstra verschillende redenen. Allereerst kan daarmee een erg scheve verhouding tussen oppositie- en coalitiepartijen tegen worden gegaan, als bijvoorbeeld de grote partijen (bijna) allemaal een coalitie vormen.
Ook komt het tegemoet aan een praktisch bezwaar: niet alle fractieleden komen altijd opdagen voor de vergaderingen. Zo blijft Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren nu uit principe weg, ook al is zij wel lid. In het verleden boycotte voormalig SP-leider Jan Marijnissen ook de vergaderingen. Opvolger Emile Roemer, aanvoerder van de grootste oppositiepartij, is er volgens Zijlstra 'af en toe'. ,,Als er te weinig mensen aanwezig zijn, kun je de commissie uitbreiden", stelt de VVD-leider.
Omloopsnelheid En dan is er nog de kwestie van wat Zijlstra de 'grote omloopsnelheid' van Kamerleden noemt. ,,Het kan na verkiezingen voorkomen dat veel zittende fractieleiders uit de Kamer verdwijnen. Dan zou je iemand met ervaring kunnen toevoegen, zoals SGP-leider Kees van der Staaij. Die kan dan zaken inbrengen die vijftien jaar geleden al speelden." Zijlstra heeft geen poging gewaagd om ook de handtekening van afgesplitste Tweede Kamerleden onder zijn voorstel te krijgen. ,,Het is erg genoeg dat ze nog in de Kamer zitten", meent hij. Geen van hen heeft op eigen kracht een Kamerzetel veroverd. Helemaal nieuw is de gewijzigde samenstelling niet. ,,In de jaren zestig bestond de commissie ook al uit een gelimiteerd aantal leden."
Bang voor A- en B-fracties in de Kamer is Zijlstra evenmin. ,,De criteria zijn objectief. We houden geen verkiezing wie er in de commissie mag." De vergaderingen van de commissie voor de Inlichtingen- en Veilgheidsdiensten (CIVD) zijn besloten. De agenda is geheim en er worden geen notulen van geopenbaard. Commissieleden hebben een geheimhoudingsplicht over de informatie die ze krijgen. Eens per jaar doet de commissie verslag van haar werkzaamheden.
Het is ook niet voor het eerst dat de VVD met zo'n knutselvoorstel komt om ons in een kwaad daglicht te plaatsen.
DENK-lijsttrekker Tunahan Kuzu
'Kwaad daglicht' DENK-lijsttrekker Tunahan Kuzu gelooft Zijlstra niet. ,,Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit voorstel met ons in het achterhoofd is gemaakt", stelt hij. ,,Het is ook niet voor het eerst dat de VVD met zo'n knutselvoorstel komt om ons in een kwaad daglicht te plaatsen. Onze loyaliteit wordt voortdurend in twijfel getrokken, ook al heb ik gezworen op de Grondwet. De VVD wil vooral over onze rug vissen in de vijver van Geert Wilders."
Kuzu stelt dat de aangewakkerde angst voor spionage door DENK misplaatst is. ,,Ik heb eerder al gezegd dat ik niet in die commissie plaats zal nemen. Wij doen niet aan stiekeme overleggen. Schaf die hele commissie maar af. Fractieleiders hebben bovendien allang laten zien dat ze die geheimhoudingsplicht zelf niet aankunnen."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
