Direct naar artikelinhoud

Alarmerende melding over kelderend vertrouwen in democratie is onzin

Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: steeds minder mensen zien de democratie als essentieel.

Keldert het vertrouwen in de democratie?Beeld anp

Met verdriet delen we u mede dat de democratie op de intensive care is beland. Deskundigen zien de prognose somber in. Uit hun laatste analyse in de New York Times blijkt dat de jongste generatie nog maar weinig met democratie heeft: slechts een kwart van de inwoners van 29 jaar en jonger vindt het essentieel om onder deze bestuursvorm te leven. Er zit zelfs een grafiek bij die illustreert dat dat een dieptepunt is: de lijntjes hellen in alle landen - inclusief Nederland - omlaag.

Ook in Nederland: terwijl nog ongeveer de helft van onze babyboomers het essentieel vindt om in een democratie te wonen, is slechts zo'n eenderde van de jongeren tot 29 jaar het daarmee eens.

Zou het kloppen? Na de verkiezingen in de Verenigde Staten lijkt niets meer onmogelijk. Net toen Donald Trump werd gekozen als president, haalde David van Reybrouck in De Correspondent dan ook dezelfde cijfers aan in zijn stuk 'Wakker worden in een nieuwe wereldorde'. Met de conclusie: 'In de ogen van velen heeft democratie zijn beste tijd gehad.' En wéér die grafiek erbij.

Twitter bericht wordt geladen...

De cijfers zijn afkomstig van de op zich heel betrouwbare World Values Survey. Een van de vragen was: 'Hoe belangrijk vindt u het dat u in een democratie woont?', waarop een cijfer van 1 tot 10 kon worden gegeven. Dan blijkt, jawel, dat jonge mensen veel minder vaak met een '10' antwoordden - het enige cijfer dat de New York Times en de Correspondent als maat namen, wat tot kelderende grafieken leidt.

Twitter bericht wordt geladen...

Maar dat zegt eigenlijk helemaal niets. Wie de volledige antwoordtabel erop napluist, ziet namelijk dat die daling aan tienen ruimschoots wordt gecompenseerd met negens en achten. En dat pakt positief uit. Gemiddeld genomen geven jongeren hun democratiewens een 8,4, een getal dat jaren nagenoeg onveranderd is gebleven. Net als dat van ouderen trouwens, die gemiddeld voor een 9 kiezen. Kortom: vrijwel iedereen wil ongelofelijk graag in een democratie wonen.

Misbruik van de cijfers. Dit had nooit zo gepubliceerd mogen worden
Hoogleraar politicologie Tom van der Meer

Sterker nog: steeds meer Nederlanders kijken positief naar democratie. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere Tom van der Meer, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. 'Alle studies, zoals de Eurobarometer en het Nationaal Kiezersonderzoek, wijzen op méér tevredenheid met het functioneren van de democratie sinds de jaren tachtig', zegt hij. Meer dan 90 procent van de Nederlanders steunt democratie, en zo'n 70 procent is er tevreden mee - ook de jongeren. In de jaren tachtig was dat laatste cijfer slechts zo'n 60 procent.

Dat de New York Times daarentegen zo groot uitpakt met een alarmerende boodschap op basis van een dubieuze interpretatie, vindt Van der Meer 'gewoon misbruik van de cijfers'. En: 'Dit had nooit zo gepubliceerd mogen worden.'

Conclusie

De democratie is nog alive and kicking. In elk geval in de hoofden van de kiezers. Oordeel: onzin.

Naar aanleiding van deze factcheck heeft de Correspondent inmiddels het artikel gerectificeerd.