Ceta komt nog tal van ravijnen tegen

Vandaag was er vooral grote opluchting in beide Brussels: het Belgische en het Europese. "We hebben Ceta gered", tweette oud-premier en Europarlementariër Guy Verhofstadt. De Franstaligen gingen na dagenlange onderhandelingen met de andere Belgische partijen overstag. Ze geven de federale regering toestemming om namens het hele land 'ja' te zeggen tegen de Veelomvattende Economische en Handelsovereenkomst (Ceta, op z'n Engels afgekort) tussen de Europese Unie en Canada.

Het akkoord kwam te laat om de voor vandaag geplande EU-Canada-top te laten doorgaan. Daarvoor wordt een nieuwe datum geprikt.

Terughoudend

Zowel 'EU-president' Donald Tusk als de Canadese regering reageerde nog terughoudend op de Belgische doorbraak. "Alleen als alle procedures zijn afgerond voor EU-ondertekening neem ik contact op met Justin Trudeau", tweette Tusk, verwijzend naar de Canadese premier. Trudeau was de hele week in het ongewisse gehouden over de mogelijke ondertekening in Brussel en kwam dus uiteindelijk niet.

Inmiddels hebben ook alle andere 27 EU-landen ingestemd met de laatste tekstwijzigingen. Uiterlijk morgenavond moeten nog drie parlementen akkoord gaan: het Waalse, het Brusselse en de volksvertegenwoordiging van de Franstalige gemeenschap. Als dat rond is, is de weg vrij voor de komst van Trudeau naar Brussel, mogelijk zaterdag al.

Aan het Ceta-verdrag zelf is niets veranderd, maar de Walen hebben wel enkele toezeggingen afgedwongen in een aanvullende tekst. Het belangrijkste voorbehoud is dat het omstreden arbitragesysteem dat eventuele conflicten moet beslechten tussen investeerders en overheden wordt voorgelegd aan het Europees Hof van Justitie.

De Waalse goedkeuring hangt af van een positief oordeel van dat hof. Dat kan wel even duren. Tot die tijd onthoudt Wallonië zich van definitieve steun aan het hele pakket.

Beren op de weg

Maar er zijn nog meer beren op de weg voor Ceta. Wat we nu hebben, is een principe-akkoord van alle 28 EU-landen waarmee de niet-controversiële onderdelen van Ceta volgend jaar voorlopig in werking kunnen treden -- het schrappen van de handelstarieven bijvoorbeeld.

Het Europees Parlement moet er nog mee instemmen, maar dat zal weinig problemen opleveren. Uiteindelijk zal het hele verdrag, inclusief de omstreden onderdelen zoals dat arbitragemechanisme, de komende maanden of misschien zelfs jaren geratificeerd moeten worden door alle 28 nationale parlementen.

Dat is in een aantal landen geen gelopen koers. Het Oostenrijkse parlement is kritisch. In Duitsland heeft het nieuwe, linkse stadsbestuur van Berlijn aangekondigd zich tegen Ceta te blijven verzetten. Dat kan van invloed zijn omdat Berlijn als deelstaat is vertegenwoordigd in de Bondsraad, de Duitse Eerste Kamer. Ook in andere deelstaten broeit het.

In Nederland ten slotte wordt Ceta mogelijk inzet van een referendum in precies dezelfde stijl als de volksraadpleging over het EU-associatieakkoord met Oekraïne in april. Dat referendum komt er als Ceta is aanvaard door de Tweede en Eerste Kamer en als de initiatiefnemers 300.000 handtekeningen verzamelen.